علیرضا سزاوار
هرسال در جنوب كشور از اوايل پاييز تا اوايل بهمن‌ماه، گروهي از سودجويان با وضعيت معيشتي خوب، شكارگاه‌هاي بزرگي به نام «محميه» برپا مي‌كنند. «محميه» در زبان جنوبي به زمين‌هاي وسيع باير گفته مي‌شود كه دور آنها را با خاكريز مي‌گيرند و در آنها آب رها مي‌كنند. سپس با پخش دانه‌هايي مثل گندم، پرندگان مهاجر را به اين محيط‌هاي كوچك عادت مي‌دهند. اين در حالي است كه به‌منظور حمايت از اين افراد سودجو، عده‌اي آنها را به اشتباه در رسانه‌ها فقير و افراد محلي جلوه مي‌دهند.
بيشترين محميه‌ها در شهرستان دشت آزادگان و بستان برپا مي‌شود و پرندگان شكار شده در بازارهاي سوسنگرد و كيان اهواز معامله مي‌شود. شكار پرندگان مهاجر در استان‌هاي جنوبي هم مثل شمال كشور در سايه بي‌توجهي و سهل‌انگاري مسئولان ادامه دارد؛ البته اين نوع شكار در جنوب غرب با شمال كشور داراي تفاوت‌هايي است و در خفا و اغلب هنگام شب رخ مي‌دهد. ناصر عبيات، فعال محيط‌زيست در اين‌باره مي‌گويد: «يگان محيط‌زيست خوزستان در برخورد با اين تخلف بزرگ فقط در حد تبليغ، تهيه عكس و انتشار در رسانه‌ها كفايت كرده و تاكنون حتي جلوي فعاليت يك محميه را هم نگرفته‌اند. مأموران يگان حفاظت محيط‌زيست هر‌بار به محميه‌اي رفته‌اند يك سنگر كوچك درست شده از كاه و گل را آتش زده و عكس‌هاي آن را در رسانه‌ها منتشر مي‌كنند و هر سنگري كه آتش مي‌زنند، به‌عنوان تخريب يك محميه در رسانه‌ها از آن نام مي‌برند. چنين كاري براي محميه‌داران در حكم يك بازي بچگانه است، زيرا هيچ تأثيري در روند قتل‌عام و شكار پرندگان توسط آنها نمي‌گذارد.»
بازاري بيخ‌گوش محيط زيست
اين شكارگاه‌ها به دليل خشك‌شدن تالاب هورالعظيم و تخريب بزرگ‌ترين زيستگاه زمستان گذراني پرندگان مهاجر افزايش يافتند و زمينه براي حضور شكارچيان سودجو مهيا شد تا با هدايت پساب‌هاي كشاورزي و حصار كشيدن دور آنها اقدام به ايجاد محميه بكنند تا بدين‌صورت مقدمه قتل‌عام هزاران گونه مهم پرنده چيده شود. جالب اينكه در نزديكي اداره كل محيط‌زيست استان خوزستان، بزرگ‌ترين محل فروش پرندگان مهاجر شكار شده در سطح اهواز است.
اين در حالي است كه سال‌جاري به دليل شيوع بيماري آنفلوآنزاي فوق‌حاد طيور، شكار پرندگان ممنوع اعلان شده است، اما روزانه هزاران پرنده شكار شده در بازارهاي كيان اهواز، شادگان، سوسنگرد و... به فروش مي‌رسد و فروشندگان و قاچاقچيان پرنده همچنان در امن و امان كامل به اين جنايت ادامه مي‌دهند.
بايد از مديران پرسيد كه تا حالا اين آمارها چه دردي را علاج بخشيده‌اند؟ وقتي شدت شكار پرندگان مهاجر و تخريب محيط‌زيست لحظه‌به‌لحظه در حال افزايش است، اين آمار دادن به چه درد مي‌خورد؟
وقتي پيشگيري بي‌اهميت مي‌شود
عملكرد محيط اداره محيط‌زيست خوزستان تاكنون هيچ تأثير بازدارنده‌اي بر روند كار محميه‌داران و شكارچيان نداشته است و محميه‌ها همچنان فعال‌تر و پر‌جنب‌وجوش‌تر به كار خلاف خود ادامه مي‌دهند. متأسفانه انجام مأموريت‌ها به طور عمده به‌منظور كشف لاشه صورت مي‌گيرد و پيشگيري قبل از درمان هيچ اهميتي ندارد.
مسئله دردناك ديگر استفاده از دانه‌هاي مسموم به‌منظور شكار پرندگان بيشتر و عرضه در بازارهاي سوسنگرد و اهواز است.
متأسفانه سم‌ريزي پرندگان هرساله در زمين‌هاي كشاورزي و آبگيرها انجام مي‌گيرد و جان هزاران پرنده را مي‌گيرد. گوشت‌خواران ديگر همانند انواع پرندگان شكاري، سگ‌سانان و گربه‌سانان با مصرف لاشه‌هاي پرنده‌هاي مسموم شده خود هم مسموم شده و تلف مي‌شوند.
به گفته معاونت سازمان حفاظت محيط‌زيست ۸۰درصد تالاب‌هاي كشور تبديل به بيابان و كانون ريزگرد شده‌اند و زيستگاه بسياري از پرندگان مهاجر در اين مناطق از بين رفته است و اين وضعيت سبب شده در شهرهاي شمالي «ازباران»، «سرخرود» و فريدونكنار مركز مهاجرت و كشتار انواع پرندگان شوند.
اكنون بازار پرنده‌فروشي فريدونكنار تمام استان مازندران را درگير كرده است. در اين بازار روزي چند صد‌ميليون تومان پول جابه‌جا مي‌شود و برخي وانت‌ها، باري از پرنده را براي رستوران‌ها مي‌برند. متأسفانه اسم اين بازار را گذاشته‌اند بازار فقرا؛ درحالي‌كه با اين حجم از گردش پول سوداگران در آن بازار چطور مي‌توان اين لقب را به بازار داد.
به نام فقرا به كام سوداگران
متأسفانه زياده‌خواهي در زمينه شكار هيچ‌وقت تمامي ندارد. در اين شرايط هركس به‌فكر منافع خود است. برخي افراد در شهرهاي شمالي بيكار هستند و شكار براي آنها يك شغل محسوب مي‌شود. اغلب آنها براي گذران امور زندگي شكار مي‌كنند.
اما برخي از افراد براي تفريح شكار مي‌كنند و برخي ديگر از شكارچيان به‌دنبال شكارهاي گران براي كسب منافع هستند. اين افراد براي محيط‌زيست خسارت‌هاي فراوان ايجاد مي‌كنند. اغلب اين افراد به‌شكل افسارگسيخته شكار مي‌كنند تا بتوانند به منافع خود دست يابند.
بنابراين مسئولان سازمان محيط‌زيست بايد با نظارت جدي‌تر بازارهاي خريدوفروش پرندگان به‌ويژه پرندگان ناياب كه صيد اصلي فرصت‌طلبان است را ساماندهي كنند. در اين صورت نه شكارچيان بومي متضرر مي‌شوند و نه شاهد سفارش گرفتن براي تاكسيدرمي گونه‌هايي نادر داخلي و بين‌المللي باشيم و نه اينكه سلامت مردم با پرندگان مبتلا به آنفلوآنزا و ساير امراض به مخاطره مي‌‌افتد.
