بيژن يانچشمه
در حالي عضو هيئت رئيسه شوراي شهر تهران از روند جمعآوري و جذب كودكان كار و متكدي خبر ميدهد كه 300 كودك كار و متكدي در يك هفته جمعآوري شده است. اين اقدام شتابزده كه بارها در شهر تهران تجربه شده نتيجهاي جز دور باطل بازگشت كودكان به معابر شهري نداشته است. در اين زمينه كارشناسان مسائل اجتماعي نسبت به عواقب شتابزده و ابتر اين طرح هشدار داده و خواستار توقف اجراي اين طرح به شكل كنوني شدند.
با حضور وزير رفاه در شوراي شهر و اعلام جمعآوري متكديان و كودكان كار و خياباني طرح جمعآوري اين كودكان از هفته گذشته آغاز شد. در اين طرح 16 ون شهرداري تهران عمليات جذب كودكان كار و متكدي را در دستور كار قرار دادند و قرار شد از هر تشكل غيردولتي يك نفر با مددكار شهرداري همراهي كند تا براساس آخرين استانداردهاي مددكاري، كودكان جذب شوند. زهرانژاد بهرام، عضو شوراي پايتخت با اشاره به حضور تشكلهاي غيردولتي در اين جلسه گفت: با دستور فرماندار به عنوان رئيس قرارگاه جمعآوري كودكان كار و متكدي پايتخت مقرر شد كميتهاي مشترك از عوامل اجرايي و سه نماينده تشكلهاي حوزه كودكان و اتباع بيگانه شكل گيرد و اقدامات لازم در راستاي جذب هرچه بهتر كودكان صورت گيرد. وي با بيان اينكه براساس آمار اعلام شده در مدت اجراي طرح جمعآوري كودك كار و متكدي، تاكنون بيش از 300 كودك كار و متكدي جمعآوري شدند كه 70 درصد آنها از اتباع بيگانه هستند، افزود: بر همين اساس لازم بود تا NGOهاي فعال در حوزه اتباع بيگانه در اين كميته حضور داشته باشند. وي در راستاي تشريح روند جذب كودكان كار گفت: پس از جذب كودكان از خيابان، آنها به مركز غربالگري فرستاده ميشوند و بعد از آن خانوادههاي آنها فراخوانده شده و از آنها تعهد گرفته ميشود كه كودكانشان مجدداً به اين حرفه بازنگردند و اگر كودكان اتباع بيگانه غيرمجاز باشند نيز مسير ديگري براي آنها طي خواهد شد.
طرح را متوقف كنيد
عضو سابق شوراي شهر تهران با انتقاد از طرح شتابزده جمعآوري كودكان كار گفت: چند سال است اينها را مدام طي طرحهاي مختلف جمعآوري كرديم و بعد رها كرديم؛ تا كي بايد طرح شتابزده اجرا كرد؟
فاطمه دانشور افزود: تا زماني كه در حوزه كودكان كار بانك اطلاعاتي و ديتاي كودكان را نداشته باشيم نميتوانيم راجع آنها تصميم درستي بگيريم. وي با بيان اينكه اين مدل طرح جمعآوري كودكان كار هيجاني است گفت: نبايد از روي هيجان و شتاب كار انجام داد، زيرا زيرساختهاي لازم براي ساماندهي كودكان كار وجود ندارد. در اين زمينه همچنين يك جمعيتشناس معتقد است با اجراي طرح جذب و جمعآوري كودكان كار از سطح خيابانها و معابر شهر مقدمات كوچ اين كودكان را به كارگاههاي زيرزميني فراهم كردهايم. حسين مهاجر گفت: متأسفانه در سنوات گذشته شاهد طرحهاي سلبي و قهري در مواجهه با آسيبهاي اجتماعي بودهايم.
وي تأكيد كرد: در واقع اينكه براي كنترل آسيبهاي اجتماعي از جمله تكديگري، كارتنخوابي، اعتياد، كار و فرار كودكان نبايد به نسخههاي قهري رجوع كرد كه اين شيوه نتيجههاي منفي بسياري در پي خواهد داشت. مهاجر با طرح اين سؤال كه آيا با دستگيري و جمعآوري معتادان خياباني و ترك اجباري ايشان نتيجه مثبتي حاصل شده است؟ افزود: كاملاً پر واضح است كه با اجراي طرح جمعآوري حضور اين كودكان در سطح شهر كمرنگتر خواهد شد و اين همان پاك كردن صورت مسئله است و يقيناً در پس اجراي اين طرح فرآيند كار اين كودكان در كارگاههاي غيرمجاز زيرزميني تغيير ماهيت پيدا ميكند و در اين شكل آسيبهاي متعدد بيشتري متوجه كودك كار كوچ داده شده به كارگاههاي زيرزميني خواهد شد.
دور باطل جمعآوري
مهاجر اظهار داشت: در بررسي دلايل بروز پديده كار كودكان خياباني بايد توجه داشت كه اين پديده نتيجه فقر اقتصادي، فقر فرهنگي و آموزشي و حاصل مهاجرتهاي اجباري و بيبرنامه خانواده از روستاها و شهرهاي كوچك به واسطه سطوح پايين كيفي زندگي آنها و در ادامه حاشيهنشيني در شهرهاي بزرگ است.
بلعيده شدن كودكان كار در تاريكخانهها
مهاجر معتقد است كه تاريكخانههايي كه كودك كار را ميبلعند، در ازاي بهرهكشيهاي مختلف از كودكان مبالغي به خانوادهها پرداخت خواهند كرد. اين اقدام متوليان دقيقاً فرصت را براي افراد فرصتطلب به منظور بهرهكشي و سودجويي از كودكان مهيا خواهد كرد. اين كارشناس مسائل اجتماعي در خصوص راهكار براي پايان دادن به اين معضل گفت: فعال كردن بيش از پيش NGOها، توانمندسازي خانوادهها، آموزشي و اطلاعرساني در سطوح مختلف جامعه ميتواند اقدامات مؤثري در فرآيند حذف پديده شوم كار كودكان باشد. سوءتغذيه، بازماندگي از تحصيل، در معرض آسيبهاي جسمي، جنسي و رواني بودن كودكان كار از جمله مسائلي است كه بايد با بيشترين سطح حساسيت مورد توجه متوليان امر باشد. بسياري از ارگانها و دستگاهها بايد در قالب كميتهاي تخصصي موضوع ساماندهي كودكان كار را در دستور كار جدي خود قرار دهند و مؤكداً از برخوردهاي قهري و جبري در اين حوزه خودداري شود.