به رغم آنكه دادگاههاي پاييندستي فرمان مهاجرتي دونالد ترامپ را دوبار به سبب تضاد با قانون اساسي امريكا متوقف كرده بودند، روز دوشنبه دادگاه عالي امريكا با رفع توقيف اين دستور اجرايي پذيرفت كه بخشهايي از آن اجرايي شده و البته در پاييز امسال جلسات مباحثه درباره نحوه اجراي آن برگزار شود و مقامات دولتي دلايل و شرايط لازم براي اجراي اين فرمان را در برابر قضات تشريح كنند؛ اتفاقي كه نشان ميدهد روح ايران ستيزانه موجود در كابينه ترامپ نظام قضايي مدعي بي طرفي امريكا را تسخير كرده است. ديوان عالي امريكا متشكل از 9 قاضي است كه چهار تن از آنها دموكرات و بقيه جمهوريخواه هستند.
«نيل گورسچ» يكي از اين قضات است كه ترامپ او را براي جانشيني «آنتونين اسكاليا» قاضي جمهوريخواه كه فوريه 2015 درگذشته بود، معرفي كرد. با وجود مخالفتهاي بسياري كه با اين انتصاب صورت گرفت، گورسچ سرانجام در ماه آوريل با حمايت اكثريت جمهوريخواه سناي امريكا، بر كرسي ديوان عالي تكيه زد. دليل حكم اخير هم ميتواند اين تغيير تركيب به نفع جمهوريخواهان باشد. ترامپ در اولين ماههاي رياست جمهوري خود فرماني را امضا كرد كه ورود شهروندان هفت كشور ايران، سوريه، عراق، سودان، سومالي، ليبي و يمن را به مدت ۹۰ روز به امريكا ممنوع ميكرد. اين فرمان همچنين ورود پناهجويان را به مدت ۱۲۰ روز معلق ميكرد. اين حكم در چند دادگاه مورد اعتراض قرار گرفت و اجراي آن عملاً متوقف شد. ترامپ در نهايت نسخه تعديل شده (حدف عراق از فهرست كشورهاي مذكور) را دوباره به وزارت خارجه داد كه آن نيز از سوي دادگاههاي فدرال لغو شد.
استثنائات سخت
ديوان عالي امريكا اعلام كرد كه معناي عملي تصميمش اين است كه فرمان مهاجرتي نميتواند عليه شهروندان خارجي اعمال شود كه داراي «ارتباطي اصيل» با شخص يا شركتي در ايالات متحده هستند. اما بنا به اعلام ديوان عالي بقيه شهروندان شش كشور مشمول بندهاي فرمان مهاجرتي آقاي ترامپ خواهند شد. دادگاه همچنين اجازه داد ممنوعيت ۱۲۰ روزه ورود تمامي پناهجويان به امريكا اجرا شود. به اين ترتيب دولت ترامپ اجازه خواهد داشت مانع ورود آن دسته از متقاضيان پناهندگي شود كه هيچ «ارتباط اصيلي» با افراد يا مؤسسات در امريكا ندارد. «ارتباط اصيل» شامل افرادي ميشود كه ميخواهند وارد امريكا شوند تا با عضو خانواده خود زندگي يا ملاقات كنند، دانشجوي دانشگاهي در امريكا باشند، كارمند شركتي در امريكا باشند يا براي سخنراني در جمعي در امريكا دعوت شده باشند. طبق حكم ديوان عالي امريكا اين استثنا شامل كساني نميشود كه فقط براي فرار از دستور اجرايي دولت وارد يك رابطه ميشوند. كارشناسان معتقدند اين استثنائات عملاً فرق چنداني در شرايط صدور ويزا براي اتباع اين كشورها ايجاد نميكند و مانع از رو شدن شرايط غيرانساني اين فرمان ترامپ نميشود. ديويد ميليبند رئيس كميته بينالمللي نجات (آي آر سي) گفت: «تصميم دادگاه خطر لطمه ديدن افراد آسيب پذيري كه منتظر ورود به امريكا هستند را به همراه دارد؛ افرادي كه نيازهاي فوري درماني دارند و افراد بي گناهي كه سرگردان هستند. همه اينها از قبل مراحل مختلف بررسي سابقه را گذراندهاند.»
واكنشها
ترامپ كه هدف از فرمان مهاجرتياش را بهبود امنيت در امريكا عنوان كرده بود، تصميم تازه دادگاه را «پيروزي آشكار» براي امنيت ملي امريكا خواند. وي مدعي شد اين حكم موجب ميشود تا طرح منع موقت ورود پناهجويان و اتباع شش كشور تروريست خيز تا حد بسيار زيادي اجرايي شود. ترامپ ادامه داد: به عنوان رئيسجمهوري، نميتوانم اجازه ورود افرادي را بدهم كه قصد آسيب رساندن به ما را دارند. جف سشنز وزير دادگستري امريكا گفت كه «تهديد عليه امنيت ملي كشور ما واقعي و بيش از پيش خطرناك است.» او از اين تصميم استقبال كرد و گفت كه «گامي مهم به سوي احياي جدايي قوا ميان شاخههاي دولت فدرال است.»