نويسنده: روح‌الله مؤمن نسب
اوباما، رئيس‌جمهور سابق ايالات‌متحده امريكا، در پيام نوروزي خود مستقيماً از مسئولان ايراني مي‌خواهد فيس‌بوك را از فيلتر خارج كنند! و در متن فارسي منتشرشده روي سايت وزارت خارجه امريكا، خطاب به شبكه‌هاي اجتماعي امريكايي از آنها مي‌خواهد هر چه بيشتر در ايران فعاليت و عضوگيري كنند تا مشمول مشوق‌هاي دولتي شوند.
آقاي روحاني نيز در نطق‌هاي انتخاباتي و بعد از انتخابات مستقيماً همين مسئله را بارها تكرار و حتي دستور تسهيل و تسريع فعاليت شبكه‌هاي خارجي در ايران را صادر مي‌كند و جلوي اجراي فيلترينگ چند شبكه متخلف نيز صراحتاً گرفته مي‌شود.
اما پيگيري رفع فيلتر فيس‌بوك و توئيتر از سوي رئيس‌جمهور و حتي جلوگيري از فيلتر شبكه‌هاي مشابه به چند دليل غيرممكن بود:
1. تصميم‌گيري در رابطه با رفع فيلتر فيس‌بوك و توئيتر بر اساس قانون در چارچوب اختيارات كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه است.
2. برخلاف اغلب سرويس‌دهندگان وبلاگ كه در آنها هر كاربر يك زير دامنه دارد و مي‌توان زير دامنه داراي محتواي غيرقانوني را فيلتر كرد و به اين شكل محتواي مجرمانه از ديدرس كاربران آسيب‌پذير اينترنت دور مي‌ماند، ولي اساساً ساختار فني شبكه‌هاي اجتماعي به شكلي طراحي شده كه يك مطلب پس از ارسال در تمام اكانت‌هاي دوستان كاربر موردنظر و صفحات دنبال‌كنندگان او تگ يا برچسب مربوطه و همچنين در نتايج جست‌وجو و بخش‌ها و صفحات مختلف آن شبكه اجتماعي قابل مشاهده است و درنتيجه براي جلوگيري از انتشار يك مطلب بايد تعداد زيادي از اكانت‌ها را شناسايي و فيلتر كرد كه عملاً نشدني است. زيرا از طرفي تشخيص اكانت‌هايي كه مطلب مربوطه را مي‌خوانند براي مأمور يا نرم‌افزار ممكن نيست و از طرف ديگر نشاني داشبورد همه كاربران معمولاً صفحه اصلي همان شبكه اجتماعي است و عملاً براي جلوگيري از انتشار يك مطلب مجرمانه بايد صفحه اصلي شبكه اجتماعي حاوي محتواي مجرمانه را فيلتر كرد، يعني همين اتفاقي كه اكنون براي فيس‌بوك و توئيتر افتاده است.
3. يكي ديگر از دلايل فيلتر بودن اين شبكه‌هاي ضداجتماعي اين است كه اغلب آنها و از جمله فيس‌بوك و توئيتر از پروتكل رمز شده SSL استفاده مي‌كنند و به همين علت شناسايي و تفكيك محتواي صفحات آنها به‌صورت نرم‌افزاري، قبل از رمزگشايي ممكن نيست. در نتيجه حتي با استفاده از فيلترگذاري محتوايي (Content Filtering) هم نمي‌توان محتواي مجرمانه اين شبكه‌هاي اجتماعي و ديگر تارنماهاي عمومي را كه از اين پروتكل استفاده مي‌كنند، به‌صورت مجزا فيلتر كرد و شركت ارتباطات زيرساخت ناچار است آي پي سرورهاي اين سايت‌ها را مسدود كند و مسدود كردن آي پي سرور يك سايت هم به معناي مسدودسازي كامل آن سايت است.
4. انتشار مطلب در شبكه‌هاي اجتماعي به‌صورت لحظه‌اي صورت مي‌گيرد و پس از آن، مطلب موردنظر پيك مشاهده را طي مي‌كند و معمولاً به بايگاني مي‌رود، در نتيجه به فرض محال، فيلتر آن مطلب اگر ممكن هم باشد، عملاً سودي ندارد و جلوگيري از انتشار مطلب مجرمانه نيز تنها با همكاري مديران شبكه‌هاي اجتماعي امكان‌پذير است، در غير اين صورت چاره‌اي جز فيلتر كل سايت وجود ندارد.
5. شبكه‌هاي اجتماعي امريكايي اطلاعات كاربران را براي سرويس‌هاي اطلاعاتي غرب جمع‌آوري و پالايش مي‌كنند كه اسناد فوق سري منتشرشده توسط اسنودن نيز اين امر بديهي را ثابت مي‌كند. در نتيجه از آنجا كه حفاظت از جان و مال و نواميس مردم از تكاليف قطعي حكومت است، رفع فيلتر يا جلوگيري از فيلترينگ شبكه‌هايي كه به قوانين جمهوري اسلامي ايران توجه و تعهدي ندارند، نشدني است و از طرفي هم به‌هيچ عنوان امكان ندارد جلوي سرقت اطلاعات كاربران توسط اين شبكه‌هاي اجتماعي را گرفت و در نتيجه تنها راه ممكن براي جلوگيري از دسترسي سرويس‌هاي جاسوسي اين نرم‌افزارها، فيلتر كردن دامنه اصلي آنهاست.
6. رفع فيلتر يا جلوگيري از فيلترينگ اين شبكه‌هاي اجتماعي بندهاي متعددي از اصل سوم قانون اساسي مربوط به وظايف دولت جمهوري اسلامي ايران را نقض مي‌كند و بدون ترديد رئيس‌جمهور محترم به جهت اينكه در پيشگاه قرآن كريم و در برابر ملت ايران به خداوند قادر متعال سوگند ياد كرده است كه پاسدار قانون اساسي كشور باشد، بايد با رفع فيلتر فيس‌بوك و توئيتر مخالف و با فيلترينگ تلگرام، واتس‌اپ، اينستاگرام و بدافزارهاي مشابه موافق باشد.
