انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا سال 81 شايد در بين انتخاباتهاي دورههاي گذشته تلخترين تجربه براي اصلاح طلبان باشد. اين انتخابات از آنجا تجربهاي تلخ براي آنان محسوب ميشود كه در شرايطي آزاد و برابر شكستي سهمناك و غيرمنتظره را تجربه كردند. اصلاح طلبان كه هميشه مدعي بودند شكست آنها به دليل محدديتهاي شوراي نگهبان و نهاد نظارتي است، رويگرداني آراي مردمي از كانديداهاي مد نظر خود را تجربه كردند.
انتخابات سال 81 از اين جهت بازترين فضاي انتخاباتي براي همراهان اصلاح طلب محسوب ميشد كه دولت اصلاحات به عنوان شريك آنها در قوه مجربه هم برگزاري انتخابات و هم تأييد صلاحيت كانديداها را بر عهده داشت. از اين رو حتي برخي از كانديداها كه نظرات آنان با مباني امام و انقلاب تعارض داشت در اين انتخابات حضور پيدا كردند. با اين حال نتيجه اين انتخابات بسيار عجيب بود. اصلاح طلبان شكست سنگيني را متحمل شدند كه زمينه خروج آنها از شوراي شهر نه تنها در تهران بلكه در ساير شهرستانها بود. پس از آن بود كه انتخابات مجلس هفتم تجربه شكست ديگري بر اصلاح طلبان تحميل كرد تا زنجيره اين ناكاميها به انتخابات سال 84 بكشد.
شايد اوضاع و احوال با سال 84 تفاوت فراواني داشته باشد. انتخابات شوراها عملاً زير سايه انتخابات رياست جمهوري قرار گرفته و ميتوان اميدوار بود كه موجسازيهاي انتخابات رياست جمهوري بتواند بر جهتگيري انتخابات شوراها تأثيرگذار باشد. اما با تمام اين تفاصيل ترس پنهاني بر اصلاح طلبان سايه افكنده است.
واقعيت اينجاست كه شرايط سال 81 تشابه فراواني با اين روزهاي سياست ايران دارد و برخي از اصلاح طلبان به خوبي بوي چنين شكستي را استشمام كردهاند. حال سؤال اينجاست تشابه اين دو مقطع زماني چه خواهد بود.
سال 81 چه شداستقرار دولت همسو و سياسيكاري فراوان در فضاي اجرايي كشور شايد مهم ترين وجه اشتراك اين دو مقطع زماني باشد. در سال 81 آنچه اصلاح طلبان را از شوراها حذف كرد و متعاقب آن سبب شد موج شكستها به سالهاي بعد كشيده شود، سياسي كاري بود. مخاصمات سياسي تا بدانجا در شوراي شهر تهران در دوره سوم زبانه كشيده بود كه عمر اين شورا نه با پايان فعاليت بلكه با انحلال آن به پايان رسيد. شوراي شهر كه بايد محلي براي رسيدگي به مشكلات صنفي مردم باشد، عملاً هر روز به عرصه تاخت و تاز قهر جناحهاي دروني اصلاح طلبان تبديل شده بود. محمد عطريانفر از فعالان سياسي اصلاح طلب در خصوص توجيه اين سياسي كاري ميگويد: شوراي شهر مانند آكواريومي بود متشكل از نهنگهاي بزرگ (اصلاحطلبان). اين آكواريوم تحمل و گنجايش نهنگها را نداشت، در نتيجه شكست و از هم فرو پاشيد. جالب اينجاست كه اين نهنگها به هيچ عنوان به تبعات اقدامات خود هيچ توجهي نداشتند و در نهايت اين مردم بودند كه تصميم نهايي را براي آنها گرفتند.
سياسي كاري براي هيچحالا دولت يازدهم هم عملا با معضل ديگري از همين مبنا روبه رو شده است و آن هم سياسيكاري به جاي پاسخگويي دقيق به مطالبات به حق مردم است. كمتر كسي ميتواند فراموش كند كه در تابستان سال جاري بحث لغو چند كنسرت چنان در بوق و كرنا شد كه عملاً وزير كشور براي پاسخگويي به آن وارد عمل شد.
در طرف مقابل هيچ كس به اين واقعيت اشاره نميكرد كه در مقابل لغو چند كنسرت، نزديك به 1100 كنسرت مجوز دار در استانهاي مختلف ايران برگزار شده است. اين دست اتفاقات به هيچ عنوان محدود به موارد فوق نيست. در خصوص بحث فساد بابك زنجاني برخي سخنان تا بدان جا رسيد كه رئيس قوه قضائيه مجبور به پاسخگويي مستقيم در اين باره شد. انداختن تقصير نارساييها به گردن دولت قبلي چنان در مطبوعات طرفدار دولت اپيدمي شده بود كه بحث آن به يك جوك خنده در محافل سياسي تبديل شده بود. بماند اينكه كذب بودن برخي از اين ادعاها بلافاصله روشن شد. گرچه نميتوان كم كاريهاي قبل را در كمبودهاي فعلي بيتأثير دانست، اما سخنان مقام معظم رهبري در خصوص معضل ريزگردها در خوزستان كه چندي پيش ايراد فرمودند بهترين راهحل در اين باره است.
ايشان در جلسه خارج فقه خود فرمودند: درست است كه برخي مسائل به چارهانديشيهاي بلندمدت احتياج دارد اما اين حرف كه وضعيت فعلي نتيجه به فكر نبودن گذشتگان است، كافي نيست و مشكلي را حل نميكند و چند صباح ديگر نيز ديگران همين قضاوت را درباره ما خواهند كرد كه چرا براي علاج مشكل مردم كاري انجام نشد. بايد اين سختيها را در زندگي مردم لمس، و براي علاج آنها فكر، كار، تلاش، همدردي و همدلي كرد.
حال سؤال اينجاست كه آيا دولت فعلي توانسته است در اين مسير قدم بردارد و رويه خود را اصلاح كند.
خدمت به مردم بهترين تبليغ براي دولتنگاهي به عملكرد دولت به خصوص بيانات تبليغي آن نشان ميدهد كه كوچكترين تغييري در اين باره ايجاد نشده است. اين كمكاري تا بدان جا آزاردهنده است كه حتي فراكسيون اميد مجلس نيز به اين مسئله واكنش نشان داد. برخي رسانههاي اصلاحطلب نيز تحت فشار افكار عمومي مجبور به واكنش صريح در اين باره شدهاند. طبيعي است كه نتيجه اين سياسيكاري و ناكارآمدي به خوبي خود را در انتخابات نشان خواهد داد. در قضيه خوزستان نيز با وجود توضيحات دولت در جلسات گوناگون، نمايندگان مردم خوزستان به اين مسئله واكنش نشان دادند. از اين رو بيجهت نيست كه اصلاحطلبان نگران تكرار تجربه سال 81 هستند. استقرار يك دولت همسو ميتواند لبه انتقادات را تيزتر كند و در اين ميان با كارنامه دولت جاي دفاع چنداني باقي نمانده باشد. شايد از همين رو برخي اصلاحطلبان تلاش ميكنند با وارد كردن يك كانديداي موازي تا حدودي مسئوليت شكست را از روي دوش خود بردارند.
بهترين تبليغات براي هر دولت مستقر در انتخاباتهاي گوناگون عملكرد آن دولت است. شايد از همين جهت مقام معظم رهبري در جمع دولتمردان با اشاره به بحثهاي انتخاباتي بر ضرورت خدمت هر چه بيشتر به مردم به عنوان يك فعاليت تبليغي صحيح تأكيد كردهاند.