آموزش مهارت‌هاي زندگي امري بديهي و ضروري است، كسب مهارت‌هايي مانند تقويت اعتماد به نفس، قدرت نه گفتن، تقويت خودپنداري، پيشگيري از افسردگي و رفتارهاي پرخاشگرايانه و غيره با محوريت آموزش در كانون‌هاي فرهنگي، هنري، ورزشي و ساير اماكن در جهت پيشگيري از اعتياد ثمربخش خواهد بود. مربيان و مشاوران حوزه سلامت نقش به سزايي در پيشگيري از اعتياد به ويژه در مدارس دارند و مي‌توانند از طريق تشكيل انجمن‌ها و شوراها در مدارس و استفاده از خود دانش‌آموزان با ايجاد كارگاه‌هاي آموزشي، برگزاري جلسات مستمر، نمايش فيلم‌هاي مرتبط و تهيه بروشور و غيره به تقويت نگرش ضدمصرف موادمخدر و روان‌گردان‌ها اقدام كنند.
مصرف موادمخدر صنعتي و شيميايي با توجه به تنوع مواد شيوع يافته است، گزارش‌هاي ستاد مبارزه با مواد مخدر نشان مي‌دهد كه سن اعتياد كاهش يافته، به همين دليل تقويت مراكز مشاوره‌اي دانش‌آموزي، شناسايي دانش‌آموزان معتاد يا در معرض خطر، همچنين والدين آنها و مصون كردن دانش‌آموزان از طريق اقدامات حمايتي، پشتيباني و كمك‌رساني براي مقابله با اعتياد ضروري است.
آموزش و پرورش با داشتن ابزارهاي لازم به عنوان اصلي‌ترين نهاد اجتماعي بيشترين تأثير تربيتي را روي افراد جامعه دارد، لازم است با استفاده از نيروي‌انساني متخصص و متعهد به موقع و به‌جا اين سيستم آموزشي بتواند نقش محوري آموزش، آگاه‌سازي و در كنار آن پيشگيري از عواقب مصرف مواد مخدر را به عهده گيرد.
اعتياد به مصرف مواد مخدر و قرص‌هاي روان‌گردان پديده‌اي است كه فرد را در دوره بزرگسالي از مواجهه با استرس‌ها و موقعيت‌هاي جديد درمانده و عاجز مي‌كند و هر چقدر آگاهي اين فرد از مهارت‌هاي مقابله با مشكلات و حل مسائل بيشتر باشد، كمتر در معرض آسيب‌هاي اجتماعي همچون اعتياد قرار خواهد گرفت. آموزش مهارت‌هاي زندگي به نوجوانان در جلوگيري از گرايش آنان به اعتياد و موادمخدر بسيار مثمرثمر خواهد بود، عمده‌ترين نقش والدين در پيشگيري از اعتياد فرزندانشان، نظارت منطقي و مؤثر است، بدون نظارت و انضباط درست هيچ خانواده‌اي نه تنها نمي‌تواند فرزند خوب و موفقي را تربيت كند، بلكه ممكن است وي را در معرض خطر اعتياد هم قرار دهد.
رها كردن فرزند به حال خود و بي‌توجهي به خواسته‌هاي وي و همچنين سختگيري و انضباط بدون منطق، نظارت درستي از سوي والدين نيست و آنها بايد در عين آنكه نقش حمايتي از فرزندان خود دارند، همواره در كنار آنها و شنواي سخنانشان باشند و اين مهم‌ترين پيامي است كه مي‌توان به والدين داد.
مسئولان و دست اندركاران مبارزه با مواد مخدر بايد با مشاركت نهادها و دستگاه‌هاي مختلف، كارگاه‌هاي آموزشي در خصوص مداخلات درماني اعتياد براي نوجوانان برگزار كنند، زيرا اين كارگاه‌هاي آموزشي مي‌تواند مؤثرترين و مهم‌ترين گام در شناخت اعتياد در نوجوانان و درمان آن باشد و اين شناخت براي درمانگران به دليل رسيدن به يك مدل درماني موفق براي مبارزه اجتماعي با مواد مخدر مي‌تواند بهترين راهكار باشد.
* كارشناس ارشد علوم تربيتي
