تعريف و تمجيدهاي ورزشكاران كشورهاي مختلف از جمـــله كشتيگيران امريكايي پس از حضور در جام جهاني كشتي آزاد در كرمانشاه بار ديگر اهميت ورزش در خنثي كردن جوسازي غربيها را بيشتر از قبل نشان داده است، مسئلهاي كه در سالهاي اخير با شدت گرفتن تبليغات مسموم و ناامن جلوه دادن كشورمان از سوي دولتهاي غربي، توانسته به عنوان يك پادزهر عمل كند و چهره واقعي ايران را به دنيا نشان دهد. در گفتوگو با حميدرضا آصفي سخنگوي سابق وزارت امورخارجه و مشاور بينالملل فدراسيون فوتبال، اهميت ديپلماسي ورزشي در خنثي كردن توطئههاي دشمنان كشورمان را بررسي كردهايم.
حضور كشتيگيران امريكايي در ايران بهخصوص پس از فرمان نژادپرستانه ترامپ درباره منع ورود ايرانيها به امريكا، بازتابهاي زيادي داشته و سبب شده تا يك وجهه خوب از كشورمان به دنيا منعكس شود، ارزيابيتان از اين اتفاق چيست؟ابتدا ميخواهم درباره اصل اقدام متقابل توضيحاتي ارائه كنم. در روابط بينالملل اصلي به نام اقدام متقابل وجود دارد كه طرفها ميآيند بر اساس اقدامي كه طرف مقابل انجام داده، تمهيداتي را ميانديشند، اصل اقدام متقابل بايد هم وزن و معنيدار باشد، وقتي امريكا آمد و اقدام خصمانه و بچهگانه ممنوعيت ورود اتباع 7 كشور مسلمان از جمله ايران را انجام داد، اين اقدام يك توهين به ملت و قوانين خودشان بود، توهين به ما نبود، امريكا در جايگاهي نيست كه بتواند به ايران توهين كند. عملاً با اين قانون صدها هزار و حتي با توجه به برخي منابع نزديك يك ميليون ايراني با اين قانون، تحت تأثير قرار گرفتند. در كشورمان هم وزارت امورخارجه اقدام متقابلي را انجام داد و ورود امريكايي را ممنوع كرد، البته اين اقدام به نظر من ضرورت نداشت، چون اقدام هموزني نبود، اقدامي بود كه حداكثر 50 امريكايي را در طول سال از ورود به امريكا منع ميكند اما در طرف مقابل تصميم امريكاييها يك ميليون ايراني را درگير ميكرد. معتقدم اقدام متقابل ايران هم وزن نبود و ما ميتوانستيم يكي از محصولات امريكايي را تحريم كنيم يا نميدانم اما مثلاً اگر به پروازهاي امريكايي از كريدور ايران استفاده ميكردند، اجازه استفاده از منطقه هوايي كشورمان را نميداديم، هزينههاي سنگينتري امريكا بهخاطر اقدامش ميداد.
يعني به نظر شما بايد همان ابتدا مجوز حضور كشتيگيران امريكايي در جام جهاني داده ميشد؟قطعاً، اتفاقاً اگر زماني كه امريكاييها اين اقدام را انجام دادند، ما اعلام ميكرديم كه درهاي ايران به روي امريكاييها باز است و ميتوانند بيايند اينجا را ببينند، حضور كشتي آمريكا در ايران تاثير بيشتري داشت.در آن صورت مردم امريكا عليه دولتشان بيشتر بسيج ميشدند و ايران هم اعلام ميكرد كه در جاي ديگر اقدام متقابل را انجام ميدهد. با اين حال بعد كه دادگاهي در امريكا، دستور ترامپ را لغو كرد،كشتيگيران امريكايي مجوز حضور در ايران را پيدا كردند. حضور كشتيگيران امريكايي در ايران اقدام خوبي بود و باعث شد كه آنها نشاط و امنيت ايران را ببينند، آن هم نه در تهران، بلكه در كرمانشاه و يكي از شهرهاي مرزي، آن هم نزديك مرزهايي كه كشورهاي ناامني دارند. حضورشان در شهري كه قوميتهاي مختلف با صلح و صفا كنار هم زندگي ميكنند، تبليغات خارجيها را عليه كشورمان خنثي كرد و امنيت كامل كشورمان را به دنيا نشان داد.
مسئلهاي كه اشاره كرديد به خوبي در اظهارنظرهاي كشتيگيران خارجي و به خصوص امريكايي و تعريفشان از ايران هم به خوبي ديده شد. بله، هم اظهارنظرهايي كه مربي امريكا بعد از سفر به ايران داشته يا كامنتهاي مربي، همسر يكي از كشتيگيران و ساير كشتيگيران، منش و پهلواني كشورمان را به مردم دنيا نشان ميدهد و اين براي وجهه جمهوري اسلامي در عرصه بينالملل خيلي مؤثر بود، به هر حال مستقل از نتايجي كه حاصل شد، نشان داديم كه ايرانيها ملتي هستند كه ترس و ابا و اكراهي از اينكه خارجيها وارد كشورشان شوند ندارند و اين تصميم موقعيت ايران در افكار عمومي را بالاتر برد و وجهه پايين امريكا را در سطح بينالمللي پايينتر آورد.
در چند هفته اخير علاوه بر جام جهاني كشتي، مسابقات شطرنج قهرماني بانوان جهان و تور واليبال ساحلي كيش هم به ميزباني ايران برگزار شد، اين ميزبانيهاي ورزشي چه تأثيري در از بين بردن جو منفي ايجاد شده عليه كشورمان توسط دشمنان جمهوري اسلامي دارد؟اين مسئله دو حسن دارد، اولين حسن آن اين است كه كشورهاي ديگر ميآيند و با ايران آشنا ميشوند، از فرهنگ كشورمان متأثر ميشوند و ما ميتوانيم فرهنگمان را نفوذ و گسترش بدهيم، به هر حال دنيا، دنياي تعامل است و ما از كساني كه به كشورمان ميآيند چيزي ياد ميگيريم و ورزشكاران يا ديگر خارجيها كه ميآيند، فرهنگ ما را ميبينند. حسن ديگر آن اين است كه ما وقتي اين ميزبانيها را قبول ميكنيم، ناچاريم زيرساختها را آماده كنيم، بايد استاديوم و سالن بسازيم. اين به رونق و افزايش زيرساختهاي ورزشي در كشورمان كمك ميكند. شما ببينيد كشورهايي كه ميزبانيهاي بازيهاي معتبر بينالمللي را ميگيرند، با توجه به زيرساختهايي كه براي اين مسابقات آماده ميكنند، از اين نظر يك جهش جدي در اين بحث دارند، كشوري مانند قطر كه ميزباني جام جهاني 2022 را دارد، از نظر تعداد استاديومها با قبل و بعد برگزاري مسابقات قابل مقايسه نيست. در همين كشور خودمان، بخشي زيادي كه در زيرساختها داريم به خاطر بازيهاي آسيايي 1974 است كه در تهران برگزار شد. معتقدم كه بايد كمپهاي ورزشي در كشورمان مانند امارات و تركيه احداث كنيم. ايران كشوري چهار فصل است و مناطق زيادي دارد كه در طول سال ميتواند محلي براي برگزاري اردوهاي تيمهاي مختلف ورزشي باشد، در اين صورت هم تيمهاي ايراني به خارج نميروند و هم تيمهاي خارجي را ميتوانيم به ايران بكشانيم. اين مسئله هم درآمد اقتصادي و افزايش زيرساخت را براي ورزش به همراه دارد و هم باعث ميشود تا خارجيها با آمدن به ايران با كشورمان آشنا شوند و واقعيتهاي ايران را ببينند.
به اعتقاد شما ورزش چقدر به نزديكي ملتها كمك ميكند، به خصوص ملتهايي كه دولتهايشان با هم مشكل دارند، نمونه آن حضور كشتيگيران امريكايي در ايران بود، آنها از ايران تعريف كردند و تماشاگران كشورمان، كشتيگيران امريكايي را تشويق كردند. اصولاً به صورت كلي توريسم، جهانگردي و رفت و آمد باعث ميشود كه ملتها با هم آشنا شوند و اين آشنايي سبب ميشود تا خصومتها و سوءتفاهمها از بين برود. خيلي از جنگها و درگيريها به خاطر عدم شناخت ملتها از يكديگر است. وقتي دو ملت، فرقي نميكند ايراني و امريكايي باشد يا روسي و ژاپني، اين رفتوآمدها علاوه بر اينكه معرفت اقوام مختلف را با هم بيشتر ميكند، باعث ميشود تا كيد و مكر دشمنان براي مشوه جلوه دادن اوضاع كشور از بين برود. اين موضوع در ذيل ديپلماسي فرهنگي تعريف ميشود و ديپلماسي ورزشي يكي از مؤلفههاي فرهنگي است. تقريباً هيچ ورزشكار و توريستي نبوده كه به ايران بيايد و از ايران برود و از ايرانيها، مهماننوازي، فرهنگ، غذاها، آداب، مناظر طبيعي و حسن خلقشان تعريف و تمجيد نكند.