به گفته كارشناسان به جز منشأ خارجي در ريزگردها، وجود بحران و مشكل داخلي سبب شده ريزگردها در مقاطع مختلف سال مهمان استانهاي جنوبي و غربي كشور شود كه اين موضوع مشكلات عديدهاي را براي مردم خوزستان به وجود آورد، به طوري كه در چندين شهر اين استان شهروندان طي 15 روز، چهار روز را از نعمت آب و برق محروم بودند. بسياري از مسئولان، قطعي آب و برق در استان خوزستان را ناشي از ريزگردهاي خارجي ميدانند و بر اين باورند كه نميتوان براي مقابله با ريزگردهاي خارجي اقدامات خاصي انجام داد، اما نمايندگان مردم در خانه ملت اين ادعا را مردود ميدانند. مجيد ناصرينژاد رئيس مجمع نمايندگان استان خوزستان در مجلس دهم با بيان اينكه قطعي برق روزهاي اخير ناشي از تجمع ريزگردها با منشأ داخلي روي پستهاي برق بود ميگويد: هرچند ريزگردها منشأ خارجي هم دارد اما در اتفاق اخير در استان خوزستان، منشأ و كانونهاي داخلي عامل قطعي برق بود زيرا ريزگردهاي داخلي همراه با رطوبت هستند به نوعي كه در برخي مناطق روي كابلهاي برق جلبك هم زده است. نمايندگان استان خوزستان بر اين باورند كه بيتدبيري و بيمسئوليتي دستگاههايي چون سازمان حفاظت محيط زيست و وزارتخانههاي نفت، نيرو و جهاد كشاورزي بر مشكلات اين استان دامن زده است. آنها بر اين باورند كه بارها رئيس سازمان محيط زيست و وزرا از نزديك اثرات وجود ريزگردها در نقاط مختلف كشور از جمله استان خوزستان را مشاهده كردند اما به راحتي و بدون ارائه راهكار و برنامهاي جامع حل مشكلات ريزگردها را به دوره ديگري موكول كردند. نمايندگان مجلس بر اين باورند كه ريزگردها ناشي از مشكلات زيرساختي است، به طور مثال وزارتخانه نفت تاكنون به وظايف خود درخصوص مالچپاشي عمل نكرده است؛ همچنين وزارتخانه نيرو نيز در حفاظت از تالابها، جلوگيري از خشكي آنها، همچنين مقابله با سدسازيهاي بيرويه به وظايف خود به درستي عمل نكرده است. نمايندگان مجلس بارها در جلسات مختلف مشكلات خوزستان را با مسئولان مطرح كردند اما علت بيتوجهيها به حل مشكلات خوزستان براي مردم مشخص نيست.
در مقابله با حوادث بحراني عقبتريم
هر روز شاهد حوادث گوناگوني در كشوريم گرچه دائماً به سمت مطلوب پيش ميرويم و از حوادث درس گرفته و گامهاي بلندي برداشتهايم اما نسبت به تعداد و نوع حوادث در كشور عقبتريم. بر اين اساس رئيس سازمان مديريت بحران كشور ميگويد: بايد با برنامهريزي صحيح باور به بحران را درميان مسئولان و مردم تقويت كرده و باور كنيم حادثه خبر نميكند تا در زمان وقوع حوادث يك گام جلوتر باشيم. اسماعيل نجار معاون وزير كشور با اشاره به روند تكميل چرخه مديريت بحران در كشور ميگويد: آييننامه 2800 بعد از زلزله رودبار و منجيل در سال 1369 اهميت و جايگاه ويژه يافت و مورد توجه عموم قرار گرفت و پس از آن حادثه دلخراش زلزله بم منجر به تشكيل سازمان مديريت بحران كشور شد كه پس از طي دوره آزمايشي و تمديد آن براي تصويب نهايي در انتظار رأي نمايندگان خانه ملت است. وي ميگويد: از جمله حوادث مبتلابه در كشور يكي فرونشست زمين به ويژه در تهران است كه به نگراني عمده دستاندركاران مديريت بحران تبديل شده و ديگري گردوغبار كه به تعبير بنده يك «ابربحران» با ابعاد سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي است. راهبرد ما در مديريت بحران كشور نگاه فرابخشي و ريسكمحور به مسئله و يافتن راه حل آن است.
همچنین نمايندگان استان خوزستان در مجلس با انتقاد از عملكرد ضعيف دولت در رفع مشكلات خوزستان مطرح كردند: حل مشكلات استان خوزستان نيازمند عزم ملي است. بر اين اساس رئيس مجلس شوراي اسلامي ميگويد: حادثه اخير از جمله گردوغبار، قطعي آب و برق در استان خوزستان بسيار تلخ بود. در راستاي اين پيگيريها از رؤساي كميسيونهاي كشاورزي، آب و منابع طبيعي و انرژي درخواست كردم تا اين موضوع را با جديت پيگيري كنند و با دعوت از مسئولان و وزراي مربوطه علت وقوع اين مشكلات را جويا شوند.
دكتر لاريجاني با تأكيد بر اينكه حادثه خوزستان نشان داد كه امكان تكرار آن وجود دارد، ميافزايد: البته طبق گفته مسئولان مربوطه تمهيداتي اتخاذ شده تا هر سه ماه يك بار بازرسيهايي از مقرهها صورت گيرد تا در صورت لزوم تغييراتي نيز لحاظ شود، اما با اين وجود باز هم نياز به پيگيري وجود دارد و اين حق نمايندگان استان خوزستان است كه با دعوت از وزراي مربوطه در پي رفع معضلات مهم استان خوزستان باشند.
رئيس قوه مقننه تأكيد كرد: بايد برنامهريزيها به گونهاي باشد تا مانع تكرار اين حوادث در فصل تابستان باشيم، لذا لازم است بعد از بررسيهاي كميسيونهاي مذكور جلسهاي برگزار شود تا مسير راه روشني هم براي نمايندگان و هم براي مردم باشد تا ابتدا ايرادات و سپس اقداماتي كه انجام شده و قرار است صورت گيرد مشخص شود.
دكتر لاريجاني ميافزايد: در زمينه توزيع اعتبارات عمراني ممكن است مشكلاتي وجود داشته باشد چراكه امروزه بايد پذيرفت كه بحث اعتبارات عمراني كشور مطلوب نيست به گونهاي كه در يك كشور 80 ميليوني 90 درصد بودجه به مصارف جاري و 10 درصد آن به مصارف عمراني اختصاص دارد. رئيس مجلس شوراي اسلامي با تأكيد بر ضرورت تشكيل كارگروهي جهت رفع مشكلات استان خوزستان ميگويد: در اين ميان اگر نياز بود ما نيز نمايندهاي را در اين كارگروه مشخص خواهيم كرد تا معضلات به خوبي پيگيري شود اما پيشنهاد ميشود تمام اين مشكلات يك به يك رفع شود تا مشخص شود مشكل كار كجاست. به عنوان مثال اكنون مشكل آب بسيار جدي است.
انتقاد از عملكرد ضعيف دولت به گفته كارشناسان به جز منشأ خارجي در ريزگردها، وجود بحران و مشكل داخلي سبب شده ريزگردهاهدايتالله خادمي، عضو كميسيون انرژي، با اشاره به اينكه دولت در خدماترساني به مردم خوزستان و رفع بحران چندي پيش ناشي از قطعي آب و برق اين استان عملكرد قابل قبولي نداشت، ميگويد: متأسفانه در طول 15 روز گذشته چهار روز آن، آب و برق بسياري از شهرستانهاي استان خوزستان به طوركامل قطع بود و همين معضل باعث شد آسيب غيرقابل جبراني به استان خوزستان وارد شود.
نماينده مردم ايذه و باغملك در مجلس شوراي اسلامي با اشاره به اينكه در طي چهار روز قطعي آب و برق توليد نفت درخوزستان متوقف شد، ميافزايد: متأسفانه اقدامات دولت و دستگاههاي ذيربط نشان داد كه مشكلات مردم خوزستان در بحث ريزگردها، گردو خاك و موارد ديگر براي مسئولان هيچ اهميتي ندارد، بنابراين نمايندگان استان خوزستان به دليل عملكرد ضعيف مسئولان در وزارتخانههاي نفت، نيرو و جهادكشاورزي به دنبال پيگيري طرح سؤال از وزرا هستند.
وي با بيان اينكه نمايندگان مجلس از تمام اهرمهاي خود براي پيگيري مشكلات استان خوزستان و پاسخگويي وزرا استفاده ميكنند، ميگويد: البته طرح سؤال از وزرا بايد در مجمع نمايندگان استان خوزستان مورد موافقت همه نمايندگان قرار گيرد، اما به طور حتم وزراي مربوطه بايد نسبت به عملكرد ضعيف خود و كوتاهيها دررفع مشكلات مردم خوزستان پاسخگو باشند؛ زيرا هيچ اقدامي از سوي دولت درجهت نگهداري از سيستمهاي آبرساني و برقرساني در خوزستان در فصل زمستان انجام نشده است. خادمي با انتقاد از اينكه اقدامات كارشناسي و اصولي درجهت تعمير و سرويسدهي به سيستمهاي آبرساني و برقرساني دراستان خوزستان انجام نشده است، ميافزايد: متأسفانه بيتوجهي مسئولان باعث شد كه در طول چهار شبانهروز مردم استان خوزستان به طور مطلق از آب و برق بيبهره باشند، البته درحال حاضر شرايط به حالت عادي و روال گذشته بازگشته است؛ هرچند كه درشرايط عادي هم دربرخي شهرستانها از جمله ايذه كمبود آب وجود دارد.
كاهش منابع آبي و افزايش مشكلات عامل قطعي برق اخير در استان خوزستان ريزگردهايي است كه بر روي شبكههاي برق نشسته و نهايتاً قطعي برق را رقم زد. ريزگردها نيز ناشي از تبديل نقاط سبز و زمينهاي كشاورزي به صحرا و خشك شدن تالابها است. در اين زمينه ناصرينژاد نماينده مردم شادگان در مجلس شوراي اسلامي ميگويد اقدامات و مشكلات نامبرده از دو دهه قبل آغاز شده به نوعي كه ريزگردها با منشأ داخلي را تشديد كرد هرچند ريزگردها منشأ خارجي هم دارد اما منشأ و كانونهاي داخلي تنها همراه با رطوبت هستند به نوعي كه در برخي مناطق روي كابلهاي برق جلبك هم زده است.
حضور ديرهنگام وزرا و مسئولان در كانونهاي بحران هرچند استاندار خوزستان با تأكيد بر اينكه سه وزير دولت يازدهم با حضور در اين استان از نزديك مسائل و مشكلات از جمله معضل ريزگردها را بررسي كردند، ميگويد: علي ربيعي وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي در اين سفر مسائل و آسيبهاي اجتماعي، محمود حجتي وزير جهاد كشاورزي مسائل ريزگردها و راهكارهاي عملياتي براي مقابله با آن و حميد چيتچيان وزير نيرو مسائل و مشكلات اخير در بخش آب و برق استان خوزستان را از نزديك بررسي كردند.
با اين حال تمام تلاش دولت اين است كه به وضعيت پايداري در خوزستان برسيم اما بايد پذيرفت كه مشكلات استانهاي جنوبي و معضل ريزگردها حدود يك دهه است كه بهوجود آمده و لازم است در برنامههاي بلندمدت همچون برنامه ششم توسعه به اين موارد توجه ويژهاي صورت گيرد تا بتوان با بسترسازيهاي لازم مسائل ومشكلات را برطرف كرد. همچنين لازم است در بعد بينالمللي نيز مسائل ريزگردها از سوي وزارت امور خارجه دنبال شود تا بتوان با رفع موانع جهت مهار كانونهاي گرد و غبار اقدامات لازم را بهعمل آورد.