طبیعت قوانین خود را دارد، اما قرار نیست ما حق همدیگر را بخوریم

خودخواهی ابزاری برای بقا در طبیعت

خودخواهی و حق دیگران را خوردن در طبیعت زیاد دیده می شود. در واقع گاهی اگر حق دیگران را نخوری؛حقت را می خورند و موجودی که در طبیعت حقش خورده شد، رو به فنا می رود.

طبیعت قوانین خود را دارد، اما قرار نیست ما هم حق همدیگر را بخوریم . خودخواهی در جوامع انسانی بسیار خطرناک است و مانند بیماری سرطان که بدن را نابود می کند، جامعه را به نابودی می کشاند.

مواردی از خودخواهی در طبیعت دیده می شود که گاهی بسیار خطرناک و یک اکوسیستم را نابود می کند. ذکر بسیاری از این موارد هوش از سر آدم می برد و در فکر فرو می رود که خالق متعال چرا چنین موجودی خلق کرده است. جدا از مسائل زیست محیطی و نقش مثبت برخی از این موارد در طبیعت، حس خودخواهی آنها درس عبرتی برای ماست. واقعاً باید درس گرفت.

ساده ترین موردی که می توان ذکر کرد و خیلی ساده از کنارش رد می شویم . مرغ و خروس است. مرغ و خروس را حتماً دیدی و یا در خانه نگه داری کرده اید. خودخواهی مرغ زبانزد تمامی جانداران است و بزرگترین معضل مرغداریها، ریشه در این صفت مرغها دارد. مرغها فقط خود را در نظر می گیرند و سعی می کنند فقط خود غذا بخورند و دیگران مهم نیست. این مسئله باعث دودستگی مرغ ها در مرغداری می شود. تعدادی آنقدر می خورند که فوراً چاق شده و گاهاً سکته کرده و به بیماریهای دیگر ناشی از پرخوری مبتلا شوند و تعدادی از سوء تغذیه و گرسنگی می میرند و یا آنقدر ضعیف بزرگ می شوند که ارزش اقتصادی ندارد.

اگر مرغدار تعداد کافی آبخوری و دانخوری در مرغداری خود در نظر نگیرد، حتماً مرغانش دچار دودستگی می شود. فکر می کنم صفت خودخواهی را در هیچ پرنده ایی به اندازه مرغ و هم خانواده هایش نمود ندارد و من چون کارشناس پرورش طیور هستم و در مرغداری کار کرده ام، این صفت را با چشمان خود دیده و درک کرده ام. طمع مرغها فقط به خودشان لطمه می زند و ضرری برای بقیه جانوران ندارد. اما مثالهایی از خودخواهی در جانوران دیده می شود که به دیگر جانوران و محیط زیست لطمه می زند.

در مرغداری فقط باید به فکر خودت باشی! بقیه مهم نیست

مثالهای زیادی از خودخواهی در دنیای وحش وجود دارد و برخی از آنها واقعاً ترسناک هستند. یکی از بهترین مثالها در زمینه خودخواهی راسوی قاتل بیرحم( در فارسی قاقم) است. راسو مثالی از خودخواهی مخوف و ترسناک است. راسو موجودی کوچک که ظاهر زیبا و بامزه ایی در نظر ما دارد؛ اما برای جانوران کوچکتر و یا حتی بزرگتر، راسو یک قاتل بی رحم و یک هیولاست. هیولایی خونریز که از ریختن خون سیر نشده و تا جان در بدن دارد به ریختن خون ضعیفان مشغول است. در حمله به مرغداریهای روستایی، تا تمام مرغها را نکشد آرام نگرفته و حتی گاهاً فرصت استفاده و تغذیه از شکارخود را ندارد. حس طمع و خودخواهی این موجود کوچک جثه آنقدر بالاست که در روز تا 50 موش را شکار می کند و در منابع غیر رسمی ذکر شده که اکثر شکارهایش ، بدون استفاده می پوسند.

چرا این موجود کوچک چنین است؟ چرا این قدر خودخواه و طماع است؟ هنوز در این صفت راسو کارشناسان زیست محیطی مانده اند؟ البته وجود راسو در طبیعت، کنترل کننده جمعیت موشها و سایر جوندگان موذی است و بهر حال وجود آن برای سلامتی طبیعت لازم است. با این وجود اما نمی توان این همه کشتار را درک کرد! من همیشه هنگام دیدن یک راسو به خوی شیطانی این موجود فکر می کنم.

راسو در نظر ما زیبا، در نظر یک موش هیولایی مخوف

کمی فکر کنید! انسانهای خونریز در طول تاریخ مثل چنگیز خان، آتیلا رهبر قوم خونخوار هون، کالیگولا امپراتور خونریز و بی رحم روم، هیتلر و دیگر افراد بد نام تاریخ فکر می کنم مانند راسو عمل کرده اند. راسوی قاتل درس عبرتی باید برای ما باشد. باید از این همه طمع و خودخواهی و خونریزی پرهیز کرد.

به خود بیائیم! آیا خلقت راسو جز نقش آن در طبیعت، درسی برای بشریت نیست که ای مردم اگر انسانهای خونریز و طماع در جوامع انسانی ظاهر شوند، جوامع انسانی را به ورطه نابودی می کشانند.

یک نوع دیگر از خودخواهی در طبیعت دیده می شود که موجود خودخواه، چهره طبیعت را به نفع خود عوض کرده و غیر مستقیم موجب نابودی خیلی از دیگر جانداران می گردد. این نوع خودخواهی خطرناک تر از خونریزی راسو است.

این نوع خودخواهی بیشتر در گیاهان دیده شده و ضمناً انسان در این نوع خودخواهی سرآمد همه جانداران کره زمین است . گیاهانی وجود دارد که با تکثیر سرطان گونه خود زندگی سایر موجودات را نابود کرده و تا آنجا پیش می روند که چهره محیط زیست را تغییر می دهند. عدسک آبی یکی از بدترین و خودخواه ترین گیاهان است. گیاهی ریز و ضعیف که ریشه شناور در آب دارد و به همین دلیل در سطح آب رشد کرده و همراه با جریان آب جابه جا می شود. این گیاه ریز جثه تقریباً با وجود داشتن سطحی مناسب از مواد مغذی ، زیاد خوشخوراک نیست و و علفخواران و گیاهخواران با جود گیاهان دیگر کمتر به خوردن عدسک آبی رغبت داشته و بنابراین تقریباً بدون مشکل سریعاً در طبیعت تکثیر شوند.

عدسک آبی در حال تکثیر

این گیاه آنقدر تکثیر شده و زیاد می شوند که سطح آب را پوشانده و مانع از رسیدن اکسیژن به زیر آب شده و اکوسیستم زیر آب را نابود می کنند. موجودات هوازی درون آب از بین رفته و فعالیت موجودات غیر هوازی، برکه یا دریاچه زیبایی را به منجلاب و گنداب تبدیل می کند. مبارزه با این گیاه برای طبیعت گاهاً غیر ممکن شده و اگر دخالت انسانی نباشد گیاه محیط آبی را نابود می کند. گونه های جدید عدسک آبی خودخواه تر و با قدرت تکثیر بیشتر ناشی از دخالت های انسان ظهور کرده که واقعاً بقای اندک منابع آبی باقیمانده را در معرض تهدید قرار داده است.

البته ثابت شده وجود عدسک آبی به پویایی چرخه های زیستی کربن و نیتروژن کمک می کند. زیرا برای رشد سرطان گونه خود می بایست مقادیر زیادی املاح، کربن و نیتروژن از آب دریافت کند و این عناصر جذب شده را به خاک برمی گرداند . در برخی منابع این گونه گیاهان را پمپ زیستی می منامند. یعنی با سرعت زیاد عناصر را از یک محیط به محیطی دیگر پمپاژ می کند و در برخی از منابع نیز برای استفاده از این گیاه در خوراک دام و طیور و آبزیان تحقیقاتی صورت گرفته است. اما به هر حال گیاهی خود خواه است و خودخواهی عدسک آبی خیلی خطرناکتر از راسو است. راسو هرگز محیط زیست را نابود نمی کند و هر چقدر که خونریز باشد، اما محیط زندگی خود را دوست داشته و سعی در از بین بردن آن ندارد. اما هیچ چیز برای عدسک آبی مهم نیست. حتی اگر محیط زیست نابود شود، فقط و فقط به خود و ازدیاد نسل خود فکر می کند. این چه گیاه شیطانی است که می تواند این قدر بی رحم باشد؟ فکر می کنید در بین انسانها مثالی داریم که چنین باشد؟ آنقدر بیرحم که به محیط زندگی خود رحم نکند . کمی فکر کنید. فکر کنم شما هم با من هم عقیده باشید که خیلی از انسانها از عدسک آبی طماع تر و خودخواه تر باشد. عدسک آبی در ظاهر موجودی بی آزار است. مانند راسو خونریز نیست. چهره واقعی خود را هرگز به محیط زیستش نشان نمی دهد. فکر نمی کنید که خیلی از انسانها مانند عدسک آبی بوده و برای محیط زیست این کره خاکی بسیار خطرناک هستند؟ اگر چنین نمی بود، نباید هیچ خطری محیط زیست را تهدید می کرد و همه موجودات در کنار انسانها به خوبی و خوشی زندگی می کردند.

ولی هر روز شاهد هستیم که جنگلها و منابع آبی و حتی جو زمین، ضربه بیشتری از انسان می خورند.گاهی به این نتیجه می رسم که خودخواهی عدسک آبی در مقابل انسانها بسیار ناچیز است.

خودخواهی در بین اجزای طبیعت درس عبرتی برای ما باید باشد و فلسفه خداوند متعال از خلق چنین موجوداتی اینست که به انسان نشان دهد که چقدر انسانها ظالم و جاهل می توانند باشند. چقدر می توانند در مقابل خداوند متعال ناسپاس و خودخواه باشند. من دوباره قضاوت را به خود شما می سپارم. اصولاً سعی می کنم که قضاوت نکنم و بیشتر مواردی که در این کتاب می آید را بصورت درد دل مطرح کرده باشم. اینطوری به نظرم اثرگذاری کتاب بیشتر است.

سلولهای سرطانی مثالی از خودخواهی از هر دو نوع قاتل بودن و مخرب بودن است. راسو قاتل است، اما مخرب نیست و عدسک آبی مخرب است، اما مستقیماً موجودی را نمی کشد. سرطان تلفیقی از هر دو نوع است. هم مستقیم فرد رامی کشد و هم مخرب زندگی و محیط خانواده فرد سرطانی است .

چرا ما انسانها فکر نمی کنیم؟ چرا اینقدر ظالم و خودخواه هستیم؟ اصلاً بعضی از انسانها از سلولهای سرطانی برای اجتماع بدتر هستند. هم مستقیم خون مردم را در شیشه می کنند و هم در هر فرصتی محیط زیست را به نفع خود تغییر می دهند.

سلول سرطانی فقط به تکثیر خود فکر می کند

خداوند در قرآن اینچنین از انسان سؤال می نماید:

«يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ ترجمه: اى انسان چه چيز تو را در باره پروردگار بزرگوارت مغرور ساخته. سوره انفطار آیه 6»

انسان خودخواه دشمن محیط زیست و جوامع انسانی است. یک جامعه انسانی ممکن است تعداد انگشت شماری از انسانهای بسیار خود خواه را داشته باشد. اما همین تعداد انگشت شمار، سرطان گونه رشد کرده و کل جامعه را درگیر می کنند. هر جا در هر مرحله از تاریخ بشر انسانی خودخواه ظهور کرده است؛ نقطه سیاهی بر تاریخ ثبت شده است که حکایت مصائب و درد و رنج به جا مانده از آن، دل هر انسان با وجدانی را به درد می آورد.

درس گرفتن از طبیعت برای انسان یک فرصت است. در مرحله اول فرصتی برای خود سازی و ساخت درون خود و در مرتبه دوم فرصتی برای ساخت جامعه ایی بهتر و پویا تر برای خود و هم نوعانش است.

من نمی خواهم خودخواه باشم. اما شاید این یک شعار باشد و اگر من در جایگاه قدرت و ثروت قرار گیرم، شعار خود را فراموش کرده و به سلولی سرطانی درجامعه خود تبدیل شوم.