مايك پنس، معاون رئيسجمهور امريكا، امروز در كنفرانس امنيتي مونيخ سخنراني ميكند تا بعد از نزديك به يك ماه سردرگمي اروپاييها نسبت به سياست امريكا، به آنها اطمينان بدهد كه امريكا در قبال تعهداتش به اروپا پايبند است. خبرگزاري رويترز اين موضوع را به نقل يكي از مشاوران سياست خارجي كاخ سفيد و مسئول رسيدگي به اين سفر منتشر كرده كه به رويترز گفته: «زماني كه اروپا و امريكا با هم باشند، ما احساس امنيت و شكوه بيشتري ميكنيم. » اين نخستين سفر پنس به خارج امريكا و به خصوص اروپا از زماني است كه به همراه دونالد ترامپ، رئيسجمهور امريكا، در بيستم ژانويه گذشته به كاخ سفيد وارد شدند. گفتههاي قبلي ترامپ در مورد نحوه تعامل دولتش با اروپا و ناتو از يك سو و روابط نزديك با روسيه از سوي ديگر، باعث ايجاد يك نوع سردرگمي در ميان سران اتحاديه اروپا شده بود تا آنجا كه كساني مثل فرانسوا اولاند، رئيسجمهور فرانسه يا فرانك اشتاين ماير، وزير خارجه سابق و رئيسجمهور فعلي آلمان، خواستار موضعي مشترك در برابر ترامپ شدند. حالا پنس ميخواهد به اروپاييها بگويد كه نگران كاخ سفيد نباشيد چون روند روابط مثل گذشته و در برابر روسيه خواهد بود اما بايد ديد كه اين تضمين شفاهي پنس تا چه حد به اروپاييها اطمينانبخش است.
پنس دستكم قصد انگشت گذاشتن بر نكتهاي دارد كه هم اروپاييها به آن توجه ويژه دارند و هم گره كور غرب و روسيه در اين چند سال بوده است. اين نكته همان بحران اوكراين است كه در سه سال اخير روابط دو طرف را گلآلود كرده و غرب با وضع تحريمهاي اقتصادي-تجاري عليه مسكو موضع تهاجمي گرفته است. ترامپ چه در زمان كارزار انتخاباتي و چه بعد از پيروزي در انتخابات رياست جمهوري از تجديد نظر در روابط امريكا با روسيه ميگفت و حتي وقتي كه باراك اوباما، رئيسجمهور سابق امريكا، در 28 دسامبر يك سلسله تحريمهاي جديد عليه مسكو وضع كرد، او تمام قد مخالفت خود را اعلام كرد اما رفته رفته تغييراتي در اين موضع ترامپ از بيستم ژانويه به بعد و ورود او به كاخ سفيد ديده شد تا آنجايي كه شان اسپايسر سهشنبه گذشته از زبان ترامپ نقل كرد كه كريمه بايد به اوكراين بازگردد و در مورد اوضاع شرق اوكراين گفت: «وضعيت ناگوار در شرق اوكراين به نحوي است كه بايد قوياً اقدامات روسيه را محكوم كرد. » اين موضع نميتوانست مورد رضايت روسيه با وجود اميد به بهبود روابط با امريكا باشد و به همين جهت هم وياچسلاو وولودين، رئيس پارلمان روسيه (دوما)، در واكنش گفت: «شبهجزيره كريمه بخشي از روسيه است و هر گونه سخني درباره جدايي كريمه از روسيه حمله به تماميت ارضي كشور ماست» و ماريا زاخارووا، سخنگوي وزارت خارجه روسيه، هم تأكيد كرد: «قلمرو ما به هيچ كشوري واگذار نميشود.» پنس با اين پيشزمينه است كه راهي مونيخ ميشود تا در حاشيه كنفرانس امنيتي اين شهر با شخصيتهايي مثل آنگلا مركل صدراعظم آلمان، پترو پروشنكو رئيسجمهور اوكراين و روساي جمهور لتوني، استوني و ليتواني ديدار كند تا خيال آنها را بابت نحوه تعامل با روسيه راحت كند.
با وجود اين، نكاتي در اين روند از دولت ترامپ ديده ميشود كه توجه به آنها باعث ميشود تا اروپاييها در اين مورد اطمينان خاطر به دولت ترامپ نداشته باشند. مسئله اول اين است كه سخنان اسپايسر تا چه حد عقيده و سياست واقعي ترامپ است. ترامپ نشان داده در اظهار نظرهاي خود چندان ثبات رأي ندارد. علاوه بر اين، واكنش روسها نشان ميدهد كه آنها نسبت به نقل قول اسپايسر چندان نگراني جدي ندارند يا دست كم حاضر به واكنشي در سطح بالا نشدهاند و واكنش خود را در سطح رئيس دوما يا سخنگوي وزارت خارجه آن هم به صورتي مبهم و بدون اشاره مستقيم به ترامپ اعلام كردهاند. در اين ميان، نحوه موضعگيري دو مقام ارشد امريكايي هم اهميت خاص خود را دارد. در حالي كه جيمز ماتيس، وزير دفاع امريكا، به همراه سخنگو و معاونش در كمتر از 24 ساعت گذشته سه بار اظهارنظرهايي كردهاند كه چندان به مذاق روسها خوش نيامده، ركس تيلرسون، وزير خارجه امريكا، بعد از ديدار با سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه، وعده همكاري با روسها در «زمينههاي عملي» را داده و لاوروف هم ميگويد: «مشخص است كه ما نميتوانيم همه مشكلات را برطرف كنيم اما در مقاطعي كه به نفع دو طرف است، همنظريم كه با هم همكاري بكنيم.» جمعبندي اين نكات نشان ميدهد كه ترامپ در حال حاضر يك نوع بازي زيكزاگي را براي پيشبرد بهبود در روابط با روسيه در نظر گرفته تا از يك سو و با گرفتن مواضع ضد روسي التهاب موجود در واشنگتن را تسكين دهد و رضايت خاطر اروپاييها را هم تأمين كند و از سوي ديگر، زمينههاي همكاري با روسيه را تعريف كند تا از اين طريق، باب گفتوگو و بعد بهبود گام به گام روابط حتي در سطح تخفيف يا لغو برخي از تحريمها فراهم شود.