700 هزار نفر شتر در سيستان و بلوچستان اسير حقله مشکلاتي چون کمبود مواد غذايي، منابع آبي و بي‌توجهي مسئولان هستند

شترداري، گنج فراموش شده مناطق کويري کشور

وجود بيش از 750 هزار نفر شتر در مناطق کويري سيستان و بلوچستان، خراسان جنوبي و هرمزگان، فرصت مناسبي براي اشتغال زايي جوانان اين سه قطب اصلي پرورش شتر محسوب مي‌شود.

اما با اين حال بي‌توجهي مسئولان به صنعت شترداري و وجود مشکلاتي چون نبود آبشخور، موادغذايي و همچنين نبود کشتارگاه، مراکز فرآوری، بسته بندی و صادرات، ناآگاهی و نبود فرهنگ سازی در زمینه مصرف گوشت و خواص درمانی و مصارف غذایی شير اين حيوان مشکلاتی را برای پرورش دهندگان شتر رقم زده است. کارشناسان در اين راستا معتقدند، وجود موانع متعدد بر سر راه شترداري، منجر به کاهش روز افزون تعداد شترها شده و در آينده اي نزديک بايد منتظر از بين رفتن کامل اين صنعت باشيم.

+++

درحالي که توجه به پرورش شتر و رونق صنعت آن مي‌توانست اقتصاد مقاومتي را براي استان‌هاي گرم و خشک رقم بزند، اما اکنون شترداری در حال انقراض است. آن هم به دليل عدم توجه مسئولان به اهميت پرورش این دام با ارزش در کشور است. چرا که نه تنها از فرآورده‌هاي با ارزش به دست آمده از شير و گوشت محروم مي‌شويم، بلکه اشتغال‌ مردم اين مناطق هم تامين نمي‌شود. صنعتي که مي‌توانست به جاي فراموش شدن، با اشتغال‌زايي، مانعي بزرگ بر سر مهاجرت و افزايش حاشيه نشيني استان‌هاي خراسان جنوبي، هرمزگان و سيستان و بلوچستان باشد.

از جمله مشکلات اساسي که بر سر راه شترداري در کشور قرار دارد مي‌توان به نبود آبشخور با توجه اهميت آن در روزهاي خشک سال‌ و نبود مواد غذايي اشاره کرد. علاوه بر اين نبود کشتارگاه شتر، مراکز فرآوری، بسته بندی و صادرات، همچنين ناآگاهی و نبود فرهنگ سازی در زمینه مصرف گوشت و خواص درمانی درد ديگري است که پرورش دهندگان شتر با آن دست و پنجه نرم مي‌کنند.

حالا با تمام اين مشکلات، عدم همکاري ‌بانک‌ها براي پرداخت تسهيلات و برخورد شترها با وسايل نقليه در جاده‌ها و تلف شدن آنها، اغلب شترداران يا از ادامه کار نااميد کرده يا زير بار بدهي ورشکست مي‌کند. البته در کنار تمام بي‌توجهي‌هاي مسئولان بايد به اين نکته نيز اشاره کرد که جهاد کشاورزي اين استان‌ها با برگزاري کلاس‌هاي آموزش شتر داري و انجام واکسيناسيون‌هاي رايگان کمک کمي به شترداران کرده و توانسته‌اند اين صنعت را در آخرين نفس‌هايش همچنان زنده نگه دارند.

رشد منفي شترداري در مقابل کشورهاي همسايه

با توجه به اهميت صنعت شتر داري در کشور و آنچه تاکنون گفته شد، متاسفانه به اعتقاد کارشناسان تعداد شترها طی چندسال گذشته نه تنها افزايش نيافته بلکه با توجه به وجود مشکلات فراوان، روند نزولي هم داشته است. موضوعي که نشانگر بی‌توجهی مسئولان به این صنعت پردرآمد دارد.

سعيد زيبايي رئيس انجمن علمي شتر كشور با اشاره به اينکه در زمينه شترداري با شرايط مطلوب فاصله زيادي داريم، مي‌گويد: "اکنون فعاليت‌هايي با بهره گيري از روش هاي نوين پرورش شتر آغاز شده تا ايران از كشورهاي همسايه در اين زمينه عقب نماند."

وي با اشاره به اينکه پرورش شتر تا سال ۲۰۱۳ ميلادي در كشورهاي همسايه به طور متوسط ۱.۴۵ درصد رشد داشته، مي‌افزايد:" در اين ميان عمان بيشترين رشد و امارات بزرگترين مزرعه شتر جهان را دارد، اما متاسفانه وجود موانع متعدد شاخص ايران را در اين زمينه منفي کرده است. کاهش دو درصدي صنعت شتر داري در ايران به دليل نگاه سنتی به این صنعت و نبود مراکز تحقیقاتی در خصوص مزایای شتر است."

زيبايي با اشاره به استمرار خشکسالي در يک دهه اخير و افزايش بيابان‌هاي کشور، مي‌گويد: "كره زمين گرم تر مي‌شود و در چنين شرايطي ببايد با توجه به رويكرد اقتصادي مقاومتي، از پتانسيل‌هايي چون صنعت شترداري بهره ‌بيشتري ببريم. با توجه به تحقيقات انجام شده، شترداري از ارزش افزوده بالاتري نسبت به ديگر فعاليت هاي مشابه برخوردار است."

اهميت صنعت شتر داري در کشور آنجايي روشن مي‌شود که سالانه به ۱۳ هزارتن گوشت شتر نیاز داريم که هم اکنون پنج هزار تن آن در داخل تولید و مابقی بايد از طریق واردات تأمین شود.

علي رغم آنچه تاکنون در مورد اهميت صنعت شتر داري در کشور گفته شد، زيبايي رئيس انجمن شتر داري کشور معتقد است، با به کمک اين صنعت مي‌توانيم از اقتصاد وابسته به نفت رهايي يابيم و با رونق بخش گردشگري، از شتر دواني نيز بهره ببريم.