بحث درباره دوتابعيتي‌هاي جشنواره فيلم فجر به جنجالي‌ترين موضوع روز گذشته سينماي کشور تبديل شد. پس از اينکه فيلم تحسين شده «ماجراي نيمروز» در بسياري از بخش‌هايي که استحقاق آن را داشت، نامزد نشد و البته حيرت قريب به اتفاق منتقدان و سينمايي‌نويسان را موجب شد، موضوع دوتابعيتي‌ها و ترس اعضاي هيئت داوران از منافقين مطرح شد.
موضوع مديران دوتابعيتي و خطري که اين افراد مي‌توانند به‌طور طبيعي براي امنيت و منافع ملي کشور ايجاد کنند با روي کار آمدن دولت يازدهم وارد فضاي رسانه‌اي کشور شد. اعداد و ارقام متحيرکننده و باورنکردني درباره کميت اين افراد ذکر شده است که هيچ‌گاه از سوی مسئولان مربوطه تأييد نشد، اما وجود مديران دوتابعيتي را نمي‌توان انکار کرد. آنچه غيرقابل انکار است اين مسئله است که وجود اين افراد در مراکز تصميم‌گيري کشور نمي‌تواند توجيهي داشته باشد. هيئت انتخاب جشنواره فجر اگرچه مرکزي دائمي نيست، اما تصميم اين هيئت در روند سينمايي کشور اثرگذار است. تأثير انتخاب بهترين‌ها براي دريافت سيمرغ روي گرايش کلي فيلمسازي سال بعد و سال‌هاي آتي کشور را نمي‌توان انکار کرد.
خطر ناديده گرفتن يک فيلم طبق خبرها ظاهراً پنج نفر از اعضاي هيئت داوران هفت نفره بخش سوداي سيمرغ جشنواره فيلم فجر دوتابعيتي هستند. اين خبر اول بار از سوي بهروز افخمي در برنامه سينمايي هفت مطرح شد. مجري برنامه هفت در اين‌باره گفت: «مي‌ترسم از اين داوراني که در خارج زندگي مي‌کنند. پنج نفر از داوران تابعيت دوگانه دارند! خب با اين‌حال چطور مي‌تواند به فيلمي عليه منافقين رأي بدهد؟ احتمالاً چون خارج زندگي يا رفت و آمد دارند از ترس مزاحمت‌هاي سازمان منافقين جرئت نمي‌کنند به اين فيلم رأي بدهند. در اين صورت خطر ناديده گرفتن فيلم «ماجراي نيمروز» جداً احساس مي‌شود! از آنجا که مجاهدين خلق در خارج از کشور فعال هستند و چند داور از خارج از کشور تابعيت دارند، اين مسئله جدي است.»
مسعود فراستي هم در اين‌باره اينگونه نظر داد: «يکي از داوران که در خارج هم زندگي مي‌کند از من پرسيد کدام فيلم خوب است و من گفتم «ماجراي نيمروز» و «ويلايي‌ها». او به من گفت که نمي‌توانند به «ماجراي نيمروز» جايزه بدهند.
اين اظهارات بازتاب‌هاي بسياري در فضاي مجازي و رسانه‌هاي اينترنتي داشت تا اينکه روز گذشته وزير ارشاد در مواجهه با پرسش يک خبرنگار در حالي وجود مدير دوتابعيتي در وزارت ارشاد را تکذيب کرد که دوتابعيتي بودن محمد حيدري دبير جشنواره فيلم فجر و رئيس موزه سينما بر کسي پوشيده نيست. البته برخي معتقدند حيدري دوتابعيتي نيست و فقط خانواده‌اش در امريکا زندگي مي‌کند و تنها اقامت امريکا دارد، ولي حتي اقامت مديري در سطح حيدري هم تقريباً در نتيجه موضوع توفير زيادي ندارد. او براي ديدن خانواده هم که شده به امريکا سفر خواهد کرد و در آنجا اقامت خواهد داشت، پس بديهي است که ترجيح بدهد خود را با دردسرهايي که سازمان منافقين برايش ايجاد خواهند کرد، درگير نکند.
خبر ندارم وزير ارشاد روز گذشته مجبور شد به اين مسئله واکنش نشان دهد. درباره پديده دوتابعيتي‌ها و اينکه مسئولان رسمي دوتابعيتي هستند را کامل تکذيب مي‌کنم، اما راجع به جامعه بزرگ هنري کشور اطلاع لازم را ندارم، ضمن اينکه قانون متوجه آنها نيست، اما در سطوح مسئولان افراد دوتابعيتي در وزارت ارشاد را تکذيب مي‌کنم و چنين پديده‌اي ما نداريم.
تا اين لحظه که هيچ يک از اعضاي هيئت داوران جشنواره فجر دوتابعيتي بودن خود را تکذيب نکرده‌اند. اما دوتابعيتي بودن اين افراد تا همين حالا هم تأثير مستقيم خود را بر جشنواره فجر گذاشته است. جداً از فيلم «ماجراي نيمروز» که به جنايات سازمان منافقين مي‌پردازد و در بسياري از بخش‌ها از جمله فيلمنامه، فيلمبرداري، صدابرداري، صداگذاري و تدوين حتي نامزد نشده است. هيئت داوران جشنواره فجر فيلم ضعيف يک تهيه‌کننده دوتابعيتي را در 12 بخش نامزد کرده‌اند. فيلمي تلخ و نااميدانه که حتي نمي‌توان يک نقد مثبت درباره آن پيدا کرد. جالب است که حجت‌الله ايوبي، رئيس سازمان سينمايي در مراسم افتتاح جشنواره فجر يک عالم درباره اينکه جشنواره امسال جشنواره اميد است، سخن رانده و ژست گرفته بود.
تشکيل کميته رسيدگيخبر بعدي اين بود که وزير ارشاد از تشکيل کميته‌اي براي رسيدگي به اعتراض‌هاي صورت گرفته درباره داوري‌هاي جشنواره فيلم فجر خبر داده است. سخن اين است که اين کميته دقيقاً چه چيزي را مي‌خواهد رسيدگي کند؟ اينکه افراد دوتابعيتي شجاعت جايزه دادن اصولي به يک فيلم را ندارند و قرار است از دل اين کميته چه خروجي قابل توجهي بيرون بيايد، سؤالي جدي است. اي کاش وزير محترم ارشاد در زماني‌که انتقادها به شيوه انتخاب فيلم‌ها و خروج فيلم راهبردي و ضداستکباري امپراتور جهنم بالا گرفت، اقدام به تشکيل کميته حقيقت‌ياب کرده بود.
اعتراض وارد نيست!سيدرضا صالحي‌اميري، اما روز گذشته درباره اعتراض‌هاي صورت گرفته در مورد داوري جشنواره فيلم فجر اينگونه اظهارنظر کرد: «اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي وارد حاشيه نخواهد شد. به‌طور طبيعي در مسابقه‌اي که ۱۷۰ فيلم شرکت مي‌کنند، داوران حق نهايي انتخاب کانديداها را دارند. سؤال من اين است، اگر اين دوستان هيئت انتخاب فيلم‌ها را صاحب صلاحيت نمي‌دانستند، چرا اصلاً در جشنواره شرکت کردند و تقاضاي مشارکت داشتند؟! اين موضوع نشان مي‌دهد حضور فيلمسازان، کارگردان‌ها و تهيه‌کنندگان به معناي پذيرش صلاحيت داوري جشنواره است. اين حق هيئت انتخاب و داوري است که استقلال داشته باشند و البته حق ديگران هم هست که در صورت لزوم اعتراض کنند. وظيفه رسمي وزارت ارشاد هم اين است که در اين ميان، پاسخگو باشد اما به نظر من، تا الان هيچ‌کدام از اعتراض‌هاي صورت گرفته، وارد نبوده است.»
به نظر مي‌رسد که صالحي‌اميري نيز لازم است هرچه زودتر مانند سلفش سخنگو انتخاب کند، چون ناآگاهي او از آنچه در زيرمجموعه وزارت ارشاد رخ مي‌دهد، منجر به اظهارنظرهاي غيرکارشناسانه و هيجاني مي‌شود و به احتمال زياد کار دست او خواهد داد. اينکه وزير بگويد: «اگر صلاحيت هيئت داوران را قبول نداشتيد، اصلاً چرا شرکت کرديد»، سخن گزافي است چون سينماگران قاعدتاً از پيش خبر نداشته‌اند که دقيقاً چه کساني دوتابعيتي هستند و الفباي سينما را هم نمي‌دانند و بديهيات را لحاظ نخواهند کرد. در واقع وزير با اين مواضع مي‌خواهد بگويد که چرا اصلاً به جشنواره فجر انقلاب اعتماد کرديد. بايد گفت، آقاي وزير لطفاً بيش از اين جشنواره فجر و خودتان را بي‌اعتبار نکنيد.
شعر حبیب رضا غفّاریان شیرازی شهروند نمونه مشهد
