در ۴۰ کیلومتری شمال غربی
نطنز در استان اصفهان در دامنه کوه کرکس روستایی بس کهن و دیدنی واقع است به نام ابیانه.
روستای ابیانه را به اعتبار آثار و بناهای تاریخی پرتنوعش باید از زمره استثنایی ترین
روستاهای ایران به شمار آورد. شکوه معماری بومی و سرشار از زیبایی روستای ابیانه، آن
را در شمار نمونه های کم نظیرو از اماکن دیدنی اصفهان و از دیدنیهای ایران درآورده
است.
خانه های روستای ابیانه تماما بر روی دامنه ای
در شمال رودخانه برزرود بنا شده است به صورتی که پشت بام مسطح خانه های پایین دست،
حیاط خانه های بالادست را به وجود آورده است و هیچ دیواری هم آنها را محصور نمیسازد.
در نتیجه، روستای ابیانه در وهله اول روستایی چند طبقه به نظر میآید که در بعضی موارد
تا چهار طبقه آن را می توان مشاهده کرد. اتاقهای ابیانه به پنجره های چوبی ارسی مانند
مجهزند و اغلب دارای ایوانها و طارمیهای چوبی پیش آمده مشرف بر کوچه های تنگ و تاریک
اند که خود به صورت مناظر دیدنی و جالبی درآمده اند. نمای خارجی دیوارهای خانه های
ابیانه با خاک سرخی که معدن آن در مجاورت روستاست پوشیده شده است.
قدیمی ترین اثر تاریخی ابیانه آتشکده ابیانه است.
آتشکده ابیانه را نمونه ای از معابد زردشتی دانسته اند که در جوامع کوهستانی ساخته
می شد. همچنين روستای ابیانه دارای یازده مسجد است.
