چشم‌انداز تازه مهم‌ترين ابزار براي تهييج و بسيج افكار عمومي براي دستيابي به يك هدف خاص در كوران يك رقابت بي‌رحمانه سياسي است. بدون چشم‌انداز هيچ فرد يا گروهي قادر نخواهد بود در مقياسي بزرگ در حد و اندازه يك كشور افكار سلايق گوناگون را با يك نخ تسبيح به همديگر وصل كند. بررسي انتخابات‌هاي گوناگون به خوبي اين نكته را نشان مي‌دهد كه آنچه مردم را به سمت يك گزينه خاص جلب مي‌كند، همين چشم‌انداز است. اين چشم‌انداز گاه يك توسعه اقتصادي و رهايي از خرابي‌هاي جنگ است. گاه آزادي سياسي، گاه رسيدن به عدالت اجتماعي و زماني ديگر نيز رهايي از تحريم‌ها كه توانست يك بسيج توده‌اي گسترده را فراهم كند. در اين ميان سؤال اينجاست كه آيا چشم‌انداز رهايي از تحريم‌ها آنچنان قوي است كه باز هم بتواند حسن روحاني رئيس‌جمهور فعلي دولت يازدهم را به خيابان پاستور برساند.
رنگ و لعابي كه رفته استنگاهي به كارنامه دولت يازدهم به خصوص در حوزه اقتصادي و سيگنال‌هاي اجتماعي كه از بطن جامعه و به خصوص طبقه متوسط به نهادهاي حاكميتي مي‌رسد، نشان مي‌دهد كه چشم‌انداز رهايي از تحريم‌ها با گذشت هر ماه از اجرايي شدن برجام رنگ و لعاب خود را از دست مي‌دهد.
نتايج نظرسنجي كه دانشگاه مريلند چندي پيش از بين هزار نفر از شهروندان ايراني منتشر كرده بود، به خوبي نشان داد كه اغلب شهروندان ايراني چشم‌اندازي در خصوص بهبود اقتصادي ندارند و صد‌البته برجام را فاقد تأثيرگذاري بر شرايط اقتصادي خود مي‌دانند.
اين پيش‌بيني بدبينانه، اما نزديك به واقعيت بالاي سر روحاني در حال پرسه زدن است كه حتي در صورت رأي‌آوري روحاني دولت وي باز هم همانند دولت اول وي با نتيجه‌اي ناپلئوني به پيروزي برسد و اگر كار به مرحله دوم هم بكشد كه نتيجه‌اي به مراتب بدتر براي يك دولت مستقر است.
از همين رو است كه برخي نشريات اصلاح‌طلب به صراحت يا لفافه به اين مسئله اشاره مي‌كنند و آن را ضعف دولت روحاني در انتخابات عنوان مي‌كنند .
در جبهه مقابل چه خبر استروزنامه شرق در سرمقاله دیروز خود همين نكته را مورد اشاره قرار داده و با اشاره به همين نقطه ضعف روحاني و نبود چشم‌انداز روشن براي جامعه مي‌نويسد: هرچه هست قدرت تخيل و روايت آن است. تخيلي كه مردم مي‌سازند، مردمي كه تخيل خود را باور دارند و براي آن روايت مي‌سازند. روايتِ تخيل دولت‌ها را بر سر كار مي‌آورد و دولت‌هاي سركار را ناگزير مي‌كند به آموزه‌هاي عدالت‌طلبانه تن بدهند زيرا دولت‌ها با تخيل مردمي روبهرو هستند كه به‌معناي كلاسيك آن، نه سَركرده دارند و نه الگو، بلكه تخيل محض‌اند. از سوي ديگر اين مردمان، مردماني نيستند كه از پايين فشار بياورند تا در بالا فرصتي براي چانه‌زني فراهم كنند. آنان خود با قدرت تخيل و روايت زيرپوستي‌اش مي‌خواهند شرايط را متحول كنند. اظهارات تكنسين‌هاي دولتي درباره رقيبان دولت روحاني را بايد جدي گرفت اما جدي‌ترين تهديد، سياستِ بدون تخيل است. سياستي صُلب و مستند كه تن به هيچ روايتِ تازه‌اي نمي‌دهد.
نكته جالب اينجاست كه اين چشم‌انداز نوعي تخيل ترجمه مي‌شود كه به عنوان يك افيون در جامعه عمل كرده و سبب مي‌شود توده‌ها به نفع يك دولت يا يك جبهه سياسي بسيج شوند؛ مردمي كه حاضر به حضور در صحنه نيستند كه فرصتي براي چانه‌زني در بالا فراهم شود.
البته اين گلايه آخر كاملاً بدون جهت است. تئوري فشار از پايين و چانه زني از بالا سال‌ها به عنوان يك تز از سوي نيروهاي اصلاح‌طلب در عرصه رقابت‌هاي سياسي مطرح بوده و اتفاقاً هر بار نيز به شكست انجاميده است. آشوب‌هاي سال 78 و همچنين فتنه سال 88 دو نمونه واضح از اين موضوع است. قرار بود فشار از پايين سبب موفقيت سران اصلاح‌طلب شود، اما در نهايت به يك شكست تمام‌عيار انجاميد.
حالا گلايه اصلي سرمقاله‌نويس شرق از اين است كه چرا دولت روحاني نتوانسته همانند دولت‌هاي گذشته براي مردم تخيل‌سازي كند. البته اگر بدانيم مسائلي همچون عدالت‌خواهي يا توزيع عادلانه ثروت در آن مقاله جزو تخيل ناميده مي‌شوند، متوجه رگه‌هايي از توهين هم در اين يادداشت مي‌شويم، اما اگر همه اينها را كنار بگذاريم، سخن اصلي همان است كه در پايان نوشتار آمده است و آن هم اينكه دولت روحاني هيچ چشم‌انداز يا تخيلي براي مردم ندارد تا بار ديگر در صندوق‌هاي رأي آنان را در كنار خود داشته باشد.
دولت به دنبال چشم‌اندازهاي مجازيالبته الان كمي زود است كه به دنبال پيش‌بيني انتخابات سال 96 باشيم. در دنياي سياست متغيرها بسيار سريع‌تر از آنچه كه مي‌توان تصور كرد، تغيير مي‌كند اما اگر مفروضات فعلي را قبول كنيم، دولت روحاني براي پيروزي بايد چشم‌انداز تازه‌اي را براي مردم ارائه كند.
با توجه به شرايط فعلي و روي کار آمدن دونالد ترامپ در عرصه رياست جمهوري امريكا بعيد است كه ديگر برجام بتواند زرق و برقي داشته باشد، از اين رو بايد بر فضاي داخلي تمركز كرد. اينجاست كه شرايط كمي متفاوت مي‌شود.
ممكن است روحاني يا تيم راهبردي وي براي انتخابات رياست جمهوري با پيشنهادها و راهكارهايي روبهرو شوند كه آنان را براي ايجاد برخي چشم‌اندازهاي مجازي تحريك كند. هيجانات و التهاباتي كه بتواند در كوتاه مدت جامعه را براي يك بسيج عمومي جلب كند. اين مسئله ممكن است در كوتاه‌مدت به نفع دولت تمام شود، اما براي نظام جمهوري اسلامي مي‌تواند تبعات سنگيني داشته باشد.
كما اينكه برخي اقدامات دولت روحاني نيز در طول ماه‌هاي اخير به خوبي چنين نشانه‌هايي را به ذهن متبادر مي‌كند. برجسته كردن موضوع كنسرت‌ها و تبادل نظر علني با رئيس قوه قضائيه تنها يكي از موارد است.
سایت جوان "فرض کنیم که اقای روحانی
