اگرچه وزير كار از گفتن رقم خط فقر امتناع مي‌كند، اما تنها در برج پاياني سال است كه عده زيادي كارگر و كارمند به واسطه دريافت عيدي پايان سال، مجموع دريافتي‌شان مطابق با خط فقر تخمینی باشد، با اين حال آنقدر از قدرت خريد و ارزش پول كاسته شده است كه عيدي هم نمي‌تواند فاصله بين دستمزد و هزينه‌هاي آزاد‌سازي شده در هر دولتي را جبران كند.
موضوع عدم تناسب دستمزد با هزينه‌هاي زندگي نه تنها دغدغه بسياري از كارگران و كارمندان است بلكه دستمزدهاي پايين باعث شده تا بازنشستگاني كه موي خود را در بازار كار و خدمت به كشور سفيد كرده‌اند، براي تأمين هزينه‌هاي زندگيشان مجدد به بازار كار بازگردند، حال جای سؤال است که چرا باید دستمزد نيروي كار آنقدر از هزينه‌ها عقب بیفتد كه عيدي پايان سال كاركنان قراردادي تازه آنها را به خط فقر بيش از 3ميليون توماني برساند.
مصلحت‌‌انديشي ده‌ها ساله براي تعيين دستمزد كارگران و كارمندان موجب شده تا دستمزد‌ها كفاف هزينه‌ها را ندهد و اين امر نه تنها مستمري‌بگيران و بازنشستگان را با موي سفيد مجدد به بازار كار بازگردانده است، بلكه در بهره‌وري نيروي انساني اثر منفي داشته و برخي از كارشناسان بازار كار به مزاح مي‌گويند دريافتي پايان سال كارگران و كارمندان شايد تنها حقوقي باشد كه نيروي كار را به خط فقر مي‌رساند.
رقم عيدي امسال كارگران و كارمندان
عيدي و پاداش پايان سالي كه كارفرمايان بايد تا آخر سال به كارگران پرداخت كنند حداقل يك ميليون و ۶۲۴ هزار تومان و حداكثر 2 ميليون و ۴۳۶ هزار تومان خواهد بود. همچنين كاركنان دولت براي پايان سال جاري و بر اساس محاسبات قانوني رقمي حدود ۷۷۰ هزار تومان عيدي دريافت خواهند كرد.
همه ساله پرداخت عيدي و پاداش پايان سال كارگران بر مبناي قانون مصوب سال ۱۳۷۰ مجلس شوراي اسلامي صورت مي‌گيرد و بر اساس آن كارفرمايان موظفند دست‌كم دو ماه پايه حقوق و حداكثر سه ماه پايه حقوق و دستمزد را به عنوان عيدي و پاداش پايان سال به كارگران خود پرداخت كنند.
كارفرمايان كارگاه‌هاي مشمول قانون كار مكلفند به هر يك از كارگران خود به نسبت يك سال كار معادل 60 روز آخرين مزد، به عنوان عيدي و پاداش بپردازند و مبلغ پرداختي از اين بابت به هريك از كاركنان نبايد از معادل ۹۰ روز حداقل مزد روزانه قانوني تجاوز كند.
پايه حقوق سال ۱۳۹۵ كارگران ۸۱۲ هزار تومان است كه با احتساب دو ماه حداقل عيدي يك ميليون و ۶۲۴ هزار تومان و با احتساب سه ماه حداكثر 2 ميليون و ۴۳۶ هزار تومان است.
همچنين پرداخت عيدي و پاداش آن دسته كارگراني كه مشمول طرح طبقه‌بندي مشاغل هستند و پايه حقوقشان از يك ميليون تومان بيشتر است، نبايد از سه برج حداقل حقوق تجاوز كند.
بنابر اعلام مديركل جبران خدمات وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي، عيدي امسال كارگران معادل ۶۰ روز حقوق است كه حداقل آن يك ميليون و ۶۰۰ هزار تومان و حداكثر ۲ ميليون و ۴۰۰ هزار تومان است.
پرداخت عيدي با حقوق بهمن و اسفند
به گفته ظريفي آزاد، عيدي و پاداش پايان سال كارگران بايد با حقوق بهمن و اسفند آنها پرداخت شود و كارفرمايان حق ندارند آن را به سال آينده موكول كنند. در همين زمينه فتح‌الله بيات، رئيس اتحاديه كارگران قراردادي و پيماني در گفتوگو با ايسنا، مي‌گويد: بحث عيدي و پاداش پايان سال رسم هر ساله است و معمولاً كارفرماياني كه مي‌خواهند از بار بدهي‌شان سبك شود، در بهمن و اوايل اسفند ماه عيدي و پاداش پايان سال كارگران را پرداخت مي‌كنند.
وي مي‌افزايد: طبق قانون فرقي بين كارگر قراردادي و كارگر رسمي در بحث پرداخت عيدي وجود ندارد و طبق سنواتي كه كارگران دارند عيدي دريافت مي‌كنند. در حال حاضر عرف پرداخت عيدي آخر سال به اين نحو است كه برخي كارفرمايان در پايان سال با كارگران خود تسويه كرده و پاداش و عيدي آنها را پرداخت مي‌كنند و عده‌اي ديگر از كارفرمايان بر اساس قرارداد كار كارگران خود اعم از سه ماه و شش ماه پرداخت مي‌كنند.
بيات ادامه مي‌دهد: آن دسته از كارگراني كه به شكل قراردادي و پيماني و با قراردادهاي سه ماهه، شش ماهه و 9 ماهه با كارفرمايان كار مي‌كنند طبق سنوات كاري عيدي و مزاياي پاداش پايان سال خود را مي‌گيرند ولي اگر كارگري شش ماه كار كرده باشد بر اساس همان نيم سالي كه كار كرده عيدي و پاداش خود را دريافت مي‌كند.
رئيس اتحاديه كارگران قراردادي و پيماني درباره كارگران واحدهايي كه تحت پوشش بيمه تأمين اجتماعي هستند اما مبلغ عيدي آنها كارمندي است، مي‌گويد: تمام كارگراني كه شامل قوانين كار و تأمين اجتماعي هستند بايد از قانون عيدي و پاداش پايان سال كارگري تبعيت كنند ولي متأسفانه برخي واحدها با وجود آنكه تحت پوشش بيمه تأمين اجتماعي هستند با نيروهاي خود به شكل كارمندي و اداري رفتار مي‌كنند و عيدي و مزاياي پايان سال آنها را كارمندي لحاظ مي‌كنند.
وي مي‌افزايد: پرداخت عيدي اين دسته از كارگران بر طبق عرف محل كارشان است. البته قبلاً كارگران چنين واحدهايي اعتراضاتي به اين موضوع داشتند ولي كارفرماها به استناد اينكه محيط كارشان كارمندي است از اجراي قانون ممانعت كرده‌اند در حالي كه همه مشمولان تحت بيمه تأمين اجتماعي موظف به رعايت شرايط و ضوابط قانون تأمين اجتماعي هستند.
به گفته اين مقام مسئول كارگري پرداخت مزايايي تحت عنوان كارانه، بهره‌وري، حق توليد و حق كاهش ضايعات در بعضي از واحدها در راستاي عرف محل كار است و ديون اصلي كارگران كه در قانون ذكر شده شامل حقوق و دستمزد مصوب شوراي عالي كار، سخت و زيان‌آوري شغل، حق شيفت كاري و حق اولاد بايد طبق قانون پرداخت شود.
بر اساس اين گزارش، به موجب ماده واحده قانون مربوط به تعيين عيدي و پاداش سالانه كارگران شاغل در كارگاه‌هاي مشمول قانون كار مصوب مجلس شوراي اسلامي، كليه كارفرمايان مكلفند به هر يك از كارگران خود به نسبت يك سال كار معادل ۶۰ روز آخرين مزد به عنوان عيدي و پاداش بپردازند.
مبلغ پرداختي از اين بابت به هر يك از كارگران نبايد از معادل ۹۰ روز حداقل مزد روزانه قانوني تجاوز كند؛ ضمناً بر طبق تبصره يك ماده واحده مذكور مبلغ پرداختي به كارگراني كه كمتر از يك سال در كارگاه كار كرده‌اند بايد به مأخذ ۶۰ روز مزد و به نسبت ايام كاركرد در سال محاسبه شود.
در كارگاه‌هايي كه مطابق رويه جاري كارگاه بيش از مبلغ فوق پرداخت مي‌كنند برابر تبصره ۲ ماده واحده فوق عرف كارگاه معتبر است.
عيدي كاركنان دولت ۸۲ هزار تومان رشد كرد
كاركنان دولت براي پايان سال جاري و بر اساس محاسبات قانوني رقمي حدود ۷۷۰ هزار تومان عيدي دريافت خواهند كرد.
براساس اين گزارش، از سال ۱۳۹۰ تاكنون ميزان عيدي‌هاي پرداخت شده به كاركنان دولت به اين ترتيب بوده كه در اين سال حدود ۳۵۰ هزار تومان، در سال ۱۳۹۱ حدود ۴۰۲ هزار تومان، سال ۱۳۹۲ حدود ۵۰۳ هزار تومان و در سال ۱۳۹۳، ۶۰۳ هزار تومان عيدي واريز شده است. براي سال گذشته هم رقم عيدي پرداخت شده حدود ۶۸۸ هزار تومان بود كه در صورت پرداخت عيدي ۷۷۰ هزار توماني حدود ۸۲ هزار تومان رشد دارد.
هیچکی وضعش بدتر از ما کارمندای قراردادی دولتی نیست 
