درحالي بعد از جشن خودکفايي گندم هر سال ميليون ها تن واردات صورت مي گيرد که گندم استان ها در سيلوها مي پوسند

کمبود و نامناسب بودن سيلوها دسترنج گندمکاران را هدر مي دهد

در حالي که انتظار مي رفت بعد از برپايي جشن خودکفايي توليد گندم در کشور بعد از يک دهه، نويد بخش ايجاد تحولي بزرگ در صنعت کشاورزي و توليد با کيفيت و سودآور اين محصول استراتژيک باشد، اما انتشار مداوم اخبار ناخوشايندي از نابودي و فساد گندم مرغوب توليدي دراستانهاي مختلف از جمله قزوين، گلستان ، کرمانشاه و .. به دليل نبود سيلو و انبار ذخيره گاه از بي توجهي به ايجاد زيرساخت ها در اين زمينه حکايت مي کند. گندم، از جمله معدود محصولات کشاورزي است که طي سالهاي اخير به طور چشمگيري توانسته رکورد توليد گذشته اش را بشکند و جزو محصولات خريد تضميني دولت جا بگيرد. با اين حال هنوز برنامه جامعي براي مراحل بعد از برداشت اين محصول استراتژيک وجود ندارد.

چندي پيش باز هم اخباري در خصوص نابودي و فساد بخشي از گندم توليدي در استان هايي چون گلستان و قزوين منتشر شد. موضوعي که هر سال به دليل نبود سيلوي مناسب و مکاني براي ذخيره استاندارد اين محصول تکرار مي شود اما اقدامي براي رفع ان انجام نمي شود. قزوين از جمله استانهاي پيشرو در توليد گندم مرغوب در کشور است. با اين حال اين استان همچنان از داشتن سيلوهاي مجهز و استاندارد بي بهره است و در نگهداري طولاني و حفظ کيفيت گندم ذخيره شده اش با صدها مشکل روبروست.

نبود سيلوي مجهز از يک سو و کافي نبودن تعداد اين مراکز در استان سبب شده کشاورزان به توليد گندم رغبتي نشان ندهند. چرا که هر سال جمع آوري محصول توليدي شان با صرف هزينه هاي گزاف براي آنها همراه است. هزينه هايي که به دليل عدم حمايت هاي دولتي از توان کشاورزان خارج است.

بخش خصوصي هم مستاصل ماند!

از آنجا که با اعلام بحث خودکفايي در توليد گندم و طبق قانون هدفمندي يارانه ها انتظار مي رفت دولت طبق وظيفه قانوني اش، در بحث نوسازي و بهسازي سيلوهاي نگه داري گندم با جديت بيشتري وارد شده و شرايط ورود بخش خصوصي دراين حوزه را نيز هموار کند، اما نه تنها با توسل به بهانه کمبود منابع مالي در بخش نگه داري از اين کالاي اساسي و استراتژيک وارد نشد بلکه با عدم حمايت از سرمايه گذار بخش خصوصي، احداث سيلو را به اقدامي غيراقتصادي و بدون سود تبديل کرد.

چند سال پيش که بحث رسيدن به خودکفايي در توليد گندم مور نياز کشور اعلام شد، مسئولان وقت کشاوزي بدون در نظر گرفتن زيرساخت ها ، دستور جايگزيني گندم با کشت محصولاتي چون جو و چغندر را در برخي استانهاي کشور صادرکردند. ان زمان ظرفيت ذخيره سازي گندم در سيلوهاي کشور کمتر از 4 ميليون تن بود از اين رو لزوم ساخت سيلوهاي جديد دولت را بران داشت تا با دعوت از بخش خصوصي اين کمبود را رفع کند.

اواسط دهه هشتاد مصوبه ای مبنی بر حمایت از سرمایه گذاری بخش خصوصی در ایجاد ظرفیت های جدید ذخیره سازی گندم از سوي دولت به تصويب رسيد و در پي آن دولت با فراخوان ارائه تسهيلات ارزان قيمت و پرداخت ماهانه مبلغي به عنوان بهاي نگه داري گندم به سيلو داران، بخش خصوصي را براي سرمايه گذاري در اين زمينه دعوت کرد. در پي اين فراخوان بيش از 100 واحد سيلوي گندم جديد احداث شد اما عدم تحقق وعده هاي دولتي در خصوص پرداخت تسهيلات ارزان و حمايت هاي مالي چون پرداخت اجاره بهاي نگه داري گندم سبب شد عملا سودي نصيب سيلوداران نشود و به مرز ورشکستگي برسند. ضمن اينکه بعدها اين سيلوهاي خصوصي به عنوان رقيب ذخيره گاه هاي دولتي گندم ديده شد و سياست هاي تشويقي دولت در خصوص ذخيره سازي گندم در سيلوهاي دولتي سبب شد نيمي از ظرفيت سيلوهاي خصوصي خالي بماند!

مجموع اين عوامل باعث شد به مرور برخي سيلوها مهر تعطيلي بخورند و بار ذخيره سازي گندم در برخي شهرها دوباره به دوش سيلوهاي دولتي بي افتد. سيلوهايي که به دليل سيماني بودن و فرسودگي ساختمان ونداشتن تکنولوژي و تجهيزات امروزي توان نگه داري مناسب از گندم ها را ندارد و در برخي شهرها از جمله قزوين، کرمانشاه و .... به محلي براي فساد اين محصول استراتژيک تبديل شده است.

طي سالهاي اخير به رغم افزايش چمشگير توليد و کشت گندم در بسياري از استانهاي ، متاسفانه هر ساله اخباري ازميزان واردات گندم به گوش مي رسد. مسئله اي که بنا به گفته کارشناسان، ناتواني در حفظ و نگه داري و ذخيره سازي مناسب و در پي ان فساد و خرابي اين محصول سبب ساز آن شده است.

طي سالهاي اخير بنا به اعلام مسئولان وزارت کشاورزي و کارشناسان ميزان قابل توجهي از گندم توليدي به دليل شرايط نامناسب ذخيره سازي و نگه داري، کپک زده و فاسد و در نهايت معدوم سازي يا خوراک دام مي شوند. ازاين دولت مجبور است براي رفع کمبود نياز داخلي به واردات گندم روي بياورد.

اين در حالي است که بسياري از کارشناسان معتقدندگندم وارداتي از نظر کيفيت و سطح موغوبيت با توليد داخلي نه تنها قابل قياس نيست بلکه استفاده از آرد گندم خارجي درنانوايي ها سبب شده ساکنان شهرهاي مختلف به طور مداوم در خصوص پايين بودن کيفيت نان مصرفي شان معترض باشند.