بهرهبرداری از این گونه زمینها، در دورههای خشكسالی، همانند دورههای فراوانی رطوبت، نتایج مصیبتباری برای گیاهان، جانواران، خاك و ساكنان به همراه دارد كه با توجه به شرایط اقلیمی ایران، پیشبینی میشود تا بیست سال آینده كشور ما نه تنها مرحله تنش و فشار ناشی از كم آبی را تجربه می كند بلكه با كاهش سرانه آب شديدتر هم مي شود.
زمانيكه از مدیریت منابع طبیعی و كشاورزی صحبت به ميان مي آيد، نبايد فراموش كرد كه بهرهبرداری هماهنگ و قانونمند از اين عرصه ها مشروط بر آن است كه منابع آب و خاك به خوبی حفظ شده و سیر منفی نداشته باشند. آبخیزداری از نظر برنامهریزی، یكی از جدیدترین روشهایي به شمار مي آيد كه بر اساس نگرش و برنامهریزی سیستمی و تكاملی ، انجام شده و از ویژگیهایی چون جامع نگری و دور اندیشی برخوردار است.
نيمي از ايران سيل خيز است
بر اساس آمارها حدود ۹۱ میلیون هكتار از عرصههای حوزههای آبخیز كه تقريبا ۵۵ درصد از سطح كل كشور را در بر مي گيرد، سیل خیز است كه این عرصهها در تولید روان آب سطحی نقش دارند. به طوری كه سالانه بیش از ۲۲ میلیارد متر مكعب روان آب مستقیم و سریع تولید میكنند كه در تشدید فرسایش و ایجاد سیلابهای مخرب مؤثر بوده و در شرایط موجود حدود ۴۲ میلیون هكتار از سطح كشور دارای شدت سیل خیزی متوسط تا خیلی زیاد است.
گزارش ها نشان مي دهند به دلیل تخریب جنگلها و مراتع، ساخت و سازهای بیرویه، فرسایش آبی در سطح كشور طی سه دهه اخیر روند افزایشی داشته است.
در همنين راستا اگر به آمار و ارقام رجوع كنيم مشخص مي شود اين اتفاقات در سطحی معادل ۱۲۵ میلیون هكتار كه 76 درصد كل كشور را دربرمي گيرد، رخ داده كه خارج از مدت طبیعی آن است و به دلیل تشدید فرسایش خاك و افزایش سیل خیزی، میزان رسوب دهی حوزههای آبخیز روند افزایشی داشته و معادل ۲۳۶ میلیون متر مكعب در سال برآورد شده است.
ويراني در بي اطلاعي
اگر ابخيزداري را بهره گیری از مجموعه گسترده دانش و تجربه در راه یافتن راه های پیشگیری و رویارویی با فرسایش خاک و سیلابهای مخرب و همچنين تقویت پوشش گیاهی و منابع طبيعي و كشاورزي تعريف كنيم ، آنوقت مي توان با جرات گفت كه با اين روش مي توان از سرمایه گذاریهای هنگفت مالی در منابع اقتصادی کشور بهره برداری کامل كرد.
متاسفانه امروزه در اثر عدم اطلاع از روشهای بهره برداری صحیح ، جنگلها و مراتع سر سبز به بیابانهای بی آب و علف بدل می شوند. اين در حاليست كه بعضی افراد هم بدنبال کسب درآمد بیشتر اقدام به شخم زدن این اراضی جهت کشت دیم می کنند که خود زمینه را جهت فرسایش و تخریب بیشتر زمین فراهم می کند.
اما با انجام عملیات آبخیزداری و احیاء پوشش گیاهی شرایط دوباره جهت بهره برداری با مدیریت صحیح فراهم می گردد. باید دانست که در این مرحله نیز چنانچه بدون توجه به نکات فنی بهره برداری صورت گیرد ، امکان تخریب و بیابانزائی وجود دارد و سرمایه و بودجه صرف شده به هدر خواهد رفت.