رئيس سابق سازمان انرژي اتمي در گفت‌وگو با «جوان»:

تفکر دولت یازدهم با هیچ فناوری پیشرفته‌ای سازگاری ندارد

فريدون عباسي‌دواني، رئيس سابق سازمان انرژي اتمي، دكتراي فيزيك هسته‌اي و عضو شوراي مركزي انجمن هسته‌اي ايران است كه همواره به عنوان يكي از منتقدان شاخص برجام شناخته مي‌شود.
تلاش در مسير رشد و توسعه آموزش و تحقيقات در زمينه‌هاي نظري و تجربي به خصوص در رشته هسته‌اي باعث شد كه اواخر سال ۱۳۸۵ نام او در قطعنامه ۱۷۴۷ شوراي امنيت سازمان ملل در فهرست افراد تحريم شده قرار گيرد اما دشمن به اين تحريم هم اكتفا نكرد و نهايتاً صبح روز هشتم آبان ۱۳۸۹ در يك سوء‌قصد توسط عوامل موساد، در ميدان دانشجوي تهران مجروح شد و خوشبختانه از اين اقدام تروريستي جان سالم به در برد.  دكتر عباسي در كنايه به رئيس‌جمهور خود را باسواد و شناسنامه‌دار مي‌داند و اين حق را براي خود قائل است كه در حوزه تخصصي كه سال‌ها در آن تجربه آموخته اظهار نظر كند. وي در ۲۳ تير ماه امسال و همزمان با يك سالگي برجام در مصاحبه‌اي نسبت به روند و اقدامات صورت گرفته در برجام انتقادات تندي را مطرح كرد و گفت: « اين حرف بسيار مسخره‌اي است كه مي‌گويند ما جزو صادركنندگان اورانيوم غني‌شده هستيم. صادركننده آب سنگين هستيم. طرف دارد صورتش را با سيلي سرخ نگه مي‌دارد. براي اينكه بگويد دستاوردي دارم، مي‌گويد جزو صادركننده‌ها هستيم، شما را مجبور كردند اينها را رقيق يا صادر و آب سنگين را از كشور خارج كنيد. وقتي در مذاكره اينها را پذيرفتيد، بايد خارج كنيد. ببينيد چقدر شتاب‌زده عمل مي‌كنند. قبل از اينكه موعدش برسد، مي‌روند و اورانيوم را رقيق يا خارج مي‌كنند و آب سنگين را به كشور ديگري مي‌فرستند و پولش را هم نمي‌گيرند، يعني خودمان را از يك ماده استراتژيك كه با آن مي‌توانيم در يك مذاكرات سياسي چانه‌زني كنيم بي‌بهره مي‌سازيم، بعد مي‌آييم و قيافه مي‌گيريم كه در اين قضيه جزو صادركنندگان مواد هسته‌اي شده‌ايم. خير، خيلي چيزهاي ديگر بود كه مي‌شد صادر كرد و اينها را نگه داشت. اينها عوام‌فريبي است.» اين اظهار نظرها البته با واكنش روابط عمومي سازمان انرژي اتمي مواجه شد و او را به انصاف دعوت كردند.  گفت‌وگو با رئيس سابق سازمان انرژي اتمي كشور در جريان برگزاري نمايشگاه مطبوعات و در غرفه روزنامه جوان انجام شد. زماني كه نه از تمديد نهايي قانون ايسا (ISA) در كنگره امريكا خبري بود و نه از اعترافات ظريف در جلسه كميسيون امنيت ملي مجلس كه تصريح كرده است: از اينكه در اين مورد به قول شفاهي جان كري وزير امور خارجه كري اعتماد كردم پشيمانم. دكتر عباسي آنچه را كه طي چند سال اخير بر صنعت هسته‌اي كشور گذشته است خسارت مي‌داند كه بايد توسط نيروهاي انقلاب به ريل اصلي خود بازگردد. آنچه در پي مي‌آيد ماحصل اين گفت‌وگو است كه با هم مي‌خوانيم.
  ‌  ‌  ‌
آقاي دكتر با تشكر از وقتي كه در اختيار «جوان» قرار داديد، به عنوان اولين سؤال بفرماييد با توجه به اينكه بر اساس توافق برجام جمهوري اسلامي ايران پذيرفته است، تعداد سانتريفيوژ‌هاي خود را به حجم قابل توجهي كاهش داده و سطح غني‌سازي را روي 5/3 درصد نگه دارد، آيا اين محدوديت‌ها مي‌تواند جوابگوي نيازهاي كشور در حوزه‌هاي پزشكي، كشاورزي و ديگر مصارف صنعتي صلح‌آميز باشد؟
غني‌سازي در اين سطح ارتباطي به راديو‌داروها و كشاورزي ندارد. سوخت 5/3 درصد به درد رآكتور قدرت مي‌خورد و بايد اين حوزه را تفكيك كرد. يك رآكتور قدرت هزار مگاواتي، 100 تا 120 هزار سو غني‌سازي نياز دارد، بنابراين بايد ديد 5 تا 6 هزار ماشين ما چه ميزان سو براي كشور غني‌سازي مي‌كند و مي‌تواند اين رآكتور هزار مگاواتي را تأمين كند يا خير؟ مبحث مربوط به راديو‌داروها به رآكتور تهران ربط دارد كه اين رآكتور نياز به سوخت 20 درصد دارد و توليد اين سوخت هم اكنون متوقف است و در برجام توليد اين نوع سوخت براي كشور هم پيش‌بيني نشده است.

پس با اين حساب حوزه كشاورزي و توليد راديو‌داروها تعطيل مي‌شود؟
حوزه كشاورزي نيازي به غني‌سازي ندارد. اين حوزه مربوط به تابش‌دهي مواد غذايي است و بايد كبالت 60 را يا از خارج تهيه كنيم يا در داخل توليد شود. در داخل نيز نياز به رآكتورهاي قوي‌تر و با فلاكس بالاتر است تا بتوانيم كبالت 60 را توليد كنيم اما آنچه مسلم است، بر اساس آن چيزي كه در برجام ذكر شده، بعيد است تا 20 يا 30 سال بعد بتوانيم كبالت 60 را در داخل توليد كنيم، بنابراين در حوزه كشاورزي آن چيزي كه با بازتاب مواد غذايي ارتباط دارد ما نياز به اشعه گاما داريم و بايد به دنبال چشمه‌هاي راديواكتيو باشيم كه يا بايد از خارج وارد شود يا شتاب‌دهنده الكترون را بسازيم كه بتوانيم اشعه ايكس مناسب را داشته باشيم.

گفته مي‌شود كه كاهش سطح غني‌سازي به 5/3 درصد، سياست كلي نظام بوده، اگر اين پيش فرض را بپذيريم، چرا اين اتفاق در دولت گذشته روي نداد؟
من نمي‌توانم بگويم اين اتفاق سياست كلي نظام بوده، بلكه اين لجاجت دولت يازدهم در اين خصوص است، يعني تفكر دولت يازدهم ‌ اين است كه تفكرات حزبي خود را در موضوع هسته‌اي پيش ببرد. اين تفكر با هيچ فناوري پيشرفته‌اي سازگاري ندارد و اگر حوزه‌هاي مختلف تفكري را ببينيم، متوجه مي‌شويم كه نظر آنها تنها در موضوع هسته‌اي اينگونه نيست بلكه آنان در حوزه موشكي نيز به دنبال تعطيلي هستند. در مورد توليد هواپيما ايران 140 نيز همين گونه است و در حوزه فضايي نيز بي‌توجهي زيادي را مي‌بينيم.
اينها هيچ تكنولوژي برتري را براي كشور متصور نيستند. مجموعه نظام نيز براي جلوگيري از دوقطبي جامعه و اغتشاش يك حدي را در اين خصوص پذيرفت تا انسجام داخلي را حفظ كنيم. هوشمندي مجلس، شوراي عالي امنيت ملي و مقام معظم رهبري باعث شد كه مواردي را به آنها ديكته كنند و بخواهند در اين چارچوب ديكته شده مذاكره كنند اما لجاجت آنها باعث شد كه اين شروط ديده نشود و بيشتر منابع را به امريكايي‌ها و غربي‌ها واگذار كنيم.

‌مي‌توان گفت كه برجام نوعي جام زهر است؟
من تعبير جام زهر نمي‌كنم. من مي‌گويم بايد نياز كشور را ديد و بر مبناي نياز حركت كرد. اگر كشور به سوخت 20 درصد براي توليد راديوداروها نياز دارد و آن را به ما نداده‌اند، ما مجبور شديم سراغ توليد آن برويم و اثبات فناوري كرديم. اگر براي رآكتورهاي قدرت به سوخت 5/3 درصد نياز داريم بايد اين كار را انجام دهيم، يعني بايد بتوانيم از منابع تجاري آزاد آن را فراهم كنيم و اگر دولت يا دولت‌هايي مانع اين موضوع شوند، اين يعني يك اعلام جنگ عليه سلامت مردم و بايد با اين جنگ مقابله كنيم. من جام  زهر نمي‌گويم بلكه يك نرمش قهرمانانه بود تا بهانه را از دست دشمن بگيريم و تبليغ دشمنان در خصوص تلاش ايران براي توليد سلاح هسته‌اي را متوقف كنيم. با اين حال ما بايد نياز نسل آينده را نيز در نظر بگيريم.

همكاران شما در سازمان انرژي اتمي پس از برجام اعلام كردند كه بازفرآوري هسته‌اي و بازگشت به وضعيت گذشته حدود شش ماه طول مي‌كشد. شما به عنوان يك كارشناس فني چنين امكاني را تأييد مي‌كنيد؟
من نمي‌توانم زمان دقيقي در اين خصوص بدهم، چراكه بنده هم اكنون مدير سازمان نيستم و از وضعيت خبري ندارم. آن چيزي كه مهندس آقازاده پايه‌گذاري كرده بود كارآمد بود اما چيزي كه ديگران دنبالش هستند، چندان قابل اعتماد نيست. وقتي نيروها خسته شدند و مهاجرت كردند، مانند كامپيوتر نيستند كه بتوانيم از آن هر زمان كه مي‌خواهيم كار بكشيم. برجام نيروهاي نخبه و فني ما را مستأصل كرده و باعث شده دچار روزمرگي شوند و هويت خود را از دست بدهند. با اين اوصاف نمي‌توان زمان دقيقي را گفت كه چه زماني مي‌توانيم به اوج برگرديم. به اعتقاد من نيروهاي تكنوكرات و غرب‌زده بايد كنار بروند و كار دست نيروهاي انقلابي بيفتد. در اين صورت امكان احياي سيستم وجود دارد. من معتقدم دولت بايد تغيير كند.‌ من اميدوارم اگر اطلاع‌رساني درست در خصوص اينها صورت بگيرد، ‌ديگر مردم اقبالي به اين جريان فكري نشان نمي‌دهند.‌ روابطشان با دنيا يا بر مبناي پذيرش تحقير است‌.

دولت بارها عنوان كرده برجام سايه جنگ را از سر كشور برداشته است. شما تا چه اندازه با اين ادعا موافقيد؟
اين توهمي بيش نيست.‌  به كساني كه با نيت خيرخواهانه قصد نقد داشته باشند، توهين می‌كنند و آنها را نفهم و بي‌شناسنامه می‌نامند. يكي از اين بي‌سوادها من هستم كه رتبه و سوابق علمي‌ام روشن  است. در حوزه هسته‌اي من 30 سال كار كرده‌ام. چرا به بنده بي‌سواد مي‌گويند. وقتي اينگونه حرف مي‌زنند در را به روي كساني كه مي‌خواهند كمك كنند مي‌بندند و غربزده‌ها و دشمنان كشور را به خودشان نزديك مي‌كنند. چرا آقاي مونيز به رئيس سازمان انرژي اتمي نزديك‌تر از بنده و آقاي آقازاده و ديگر اساتيد دانشگاه است؟ ايشان چقدر در دانشگاه‌ها حاضر شده و از اساتيد نظر خواسته است؟

يعني آقاي صالحي تاكنون در مسير برجام از شما و اساتيد دانشگاه كمك نخواسته است؟
به هيچ وجه. اينها ما را مضر به حال كشور مي‌دانند و با دشمن در حذف ما همكاري مي‌كنند. دشمن ما را تحريم و تفكر ما را ترور كرده است. رفتار اينها با ما بدتر از ترور است. اينها از جامعه خودمان نمي‌خواهند استفاده كنند.

بارها از سوي اعضاي تيم مذاكره‌كننده سابق عنوان شده آنچه اكنون در برجام حاصل شده، براي ما هم حتي فراتر از آن حاصل شده بود، اگر اينگونه است و معتقديد تيم گذشته فراتر از برجام مي‌توانست براي جمهوري اسلامي ايران امتياز بگيرد، چرا اين توافق در دولت گذشته حاصل نشد؟
پاسخ روشن است، امريكا و اروپا نمي‌خواست با دولت دهم به نتيجه برسد. برخي از داخلي‌ها هم همسو با اروپا و امريكا در اين مسير كارشكني مي‌كردند. امريكا به دنبال اين بود كه انتخابات رياست جمهوري 92 به اغتشاش كشيده شود تا از اين طريق براي خود زمان بخرد و توافق را به تأخير بيندازد. ما با اروپا در حال نهايي شدن توافق بوديم كه امريكا دخالت كرد و مانع شد. در مذاكرات هسته‌اي ما به تيم مقابل ديكته مي‌كرديم و آنها مي‌نوشتند، اما در دولت بعد اين رابطه معكوس شد، آنها ديكته كردند و ما نوشتيم .