در حالي که طي سالهاي
اخير پديده فروچاله ها گريبان بيش از 300 دشت کشور را گرفته و اين مناطق را با خطر
جدي ريزش و فرونشست زمين مواجه کرده اما حالا گزارش هاي کارشناسان و محققان علم زمین
شناسی از بغرنج بودن وضعيت دشت ميناب نسبت به ديگر مناطق حکايت دارد.
حفر بي رويه چاه
هاي متعدد و استفاده بي حساب و کتاب از آب موجود در سفره‌های آب زیرزمینی در دشت میناب
سبب از بين رفتن لايه هاي پرآب در عمق زمين، افت لايه هاي بالايي خاک و ايجاد فروچاله
ها در سطح زمين شده است. عاملي که از سالهاي پيش کارشناسان و متخصصاني چون پروفسور
پرویز کردوانی پدر علم کویرشناسی ایران بارها و بارها به طور شفاف در خصوص عواقب بي
توجهي به آن هشدار دادند اما ظاهرا گوش شنوايي براي توجه به اين هشدارها نبود. حفر
بيش از 224چاه عميق از سال 1364 تا 1389 و
برداشت غيرکارشناسانه از منابع زيرزميني با
فرسايش شديد خاک شرايطي را ايجاد کرده که امروز بيش از 30روستاي واقع در دشت
ميناب در معرض خطر رانش زمين قرار گرفته اند.
شرايطي که به خوبي
واضح است در پي بي توجهي هاي مسئولان در طي سالهاي متوالي ايجاد شده و تعلل بيش ازاين
اثرات جبران ناپذيري را به دنبال خواهد داشت.
در طي سالهاي اخير
اهالي اين روستاها درخصوص ايجاد ترک و شکاف هاي عميق بر روي ديوارهاي نه چندان مقاوم
خانه هايشان گزارشاتي به مسئولان داده بودند اما پاسخي نگرفتند و در سايه سکوت و بي
توجهي مسئولان امر با نگراني روزگار گذراندند، تا اينکه بالاخره سال گذشته مهدی زارع،استاد
پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله با ارائه گزارشي از احتمال بروز فاجعه
انساني بر ضرورت تخليه 15روستاي ميناب تاکيد کرد. حالا تعداد اين روستاهاي در خطر به
30روستا رسيده است!
راهکارهايي که بي
عمل ماند!
با اين حال تا به
امروز نه تنها هيچ خبري مبني بر جابجايي اين روستاها گزارش نشده بلکه بي توجهي به راهکارهاي
پيشنهادي مسئولان در خصوص اعلام ممنوعيت حفر چاه و برداشت از منابع زيرزميني نيز همچنان
ادامه دارد. از انجا که اصلی‌ترین عامل وقوع این پدیده استحصال بی‌رویه و غیراصولی
آب‌های زیرسطحی از دشت ممنوعه میناب اعلام شده، اواخر دهه هشتاد، اين دشت از سوي شرکت
آب منطقه‌ای هرمزگان ممنوعه اعلام و برداشت آب از آن متوقف شد. اما چندي بعد همين شرکت
متولي با اين توجيه که براي تامين اب شرب بندرعباس، سيريک و ميناب ناچار به حفر چاه
هاي عميق است اين ممنوعيت را زير پا گذاشت و به دست خود نابودي دشت ميناب را رقم زد.
اين اقدامات درکنار بي توجهي به ديگر راهکارهاي عملي مقابله با پديده فروچاله ها و
ريزش زمين در دشت ميناب سبب شد امروز شرايط زندگي در روستاهاي اين دشت به مرز بحراني
و خطر برسد
.
ناگفته نماند که
احداث و تکميل آب شيرين کن بندرعباس به عنوان
يکي از پروژه اي مهم در تامين آب شرب منطقه و مانعي براي استحصال آبهاي زيرزميني
مدتهاست در دستورکار قرار گرفته اما به دليل عدم پيگيري ها اين پروژه تا به امروز معلق
مانده است! در حالي که در تيرماه جاري مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب هرمزگان اعلام کرد
که مطالعات مهندسی پروژه آب شیرین کن صد هزار مترمکعبی بندرعباس به عنوان یکی از منابع
آبی پایدار، به پایان رسیده و قراراست طی سه ماه آینده، عملیات اجرایی آن آغاز شود
اما تا به امروز هنوز هيچ خبري از آغاز اين عمليات نيست که نيست!
البته امین قصمی
با اشاره به کمبود منابع مالي پروژه زماني احتمالي تکميل و بهره برداري از فاز نخست
اين آب شيرين کن را دو سال آينده اعلام کرده اما با توجه به کمبود منابع مالي و محدوديت
منابع آبي نمي توان به افتتاح به موقع اين پروژه خوشبين بود مگر اينکه پروژه مذکور
مشمول حمايت هاي ويژه دولت قرار بگيرد و تزريق اعتبار عمليات احداث ان را تسريع کند !
اظهار تاسف، تنها
واکنش مسئولان
18 سال پي در پي خشکسالی و کم آبی در استان
هرمزگان ، خشک شدن 365حلقه چاه آب آشامیدنی، 18دهنه چشمه و قنات ، 100حلقه چاه و کاهش
30 تا 70 درصدي آب 135حلقه چاه به خوبي گواه وضعيت بغرنج اين منطقه به ويژه دشت ميناب
است.
اين درحالي است که
شغل عمده اهالي دشت ميناب کشاورزي وباغداري است و پس از بروز پديده خشکسالي با مشکلات
معيشتي هم روبرو شده اند.
رئیس شورای اسلامی
شهرستان میناب در اين خصوص مي گويد: مردم و ساکنان دشت میناب سالهاست به واسطه تداوم
خشکسالی در مشکلات معیشتی و اجتماعی غوطه‌ور هستند، حال با وقوع پدیده فروچاله ها و
تهدید جان و سرپناهشان به شدت درمانده شده‌اند.
رضا بهرامی مي افزايد:
آسایش و امنیت حدود 7هزار نفر جمعیت ساکن در 15 روستاهای واقع شده در کانون فروچاله‌های
میناب سلب شده اما تنها اقدام مدیران طی سال گذشته بازدید و اظهار تاسف بوده است.
بنابه گفته رييس
شوراي اسلامي ميناب تاکنون پیگیری‌ها و مکاتبه‌های بسیاری با مسئولان دولتي جهت بررسی
و چاره‌اندیشی این معضل بزرگ انجام شده اما متاسفانه پاسخ در خور توجهی دریافت نشده
است.
وي با اشاره به راهکارهاي مقابله بااين پديده مي گويد: عاقلانه‌ترین
کار در این برهه سرمایه‌گذاری در احداث آب‌شیرین‌کن‌ها برای تامین آب شرب و نیاز صنایع
استان است.ضمن اينکه جهاد کشاورزی نیز با مدیریت و اصلاح الگوی کشت و همچنین حمایت
از کشاورزان در استفاده بهینه از منابع آبی و تغییر شیوه آبیاری مزارع می‌تواند گامی
موثر در کنترل این پدیده بردارد.
