نارندرا مودي، نخستوزير هند ميگويد «آب و خون نميتوانند همزمان جاري باشند.» منظور او از خون حملاتي است كه هند گاه و بيگاه با آنها مواجه ميشود، چه اين حملات در داخل و با گروههاي مسلح انجام ميشوند مثل حمله مشهور تروريستي 2008 در شهر بمبئي و چه حملاتي كه در مناطق مرزي يا منطقه پرمناقشه بين هند و پاكستان در كشمير اتفاق بيفتند كه آخرين مورد آن هفته قبل و به يك پايگاه نظامي ارتش هند در منطقه كشمير بود و منجر به كشته شدن 18 نظامي هندي شد. اين حمله مثل موارد قبل موجي از اتهامزني هند عليه پاكستان را به راه انداخت اما اشاره مودي به آب فصل جديدي از منازعه بين دو كشور را به راه انداخته كه تا كنون سابقه نداشته است. اين فصل مربوط ميشود به توافقي بين دو كشور در مورد مسير رودخانههاي يلوم، چناب و سند در مناطق تحت قلمرو هند كه بعد از ورود به پاكستان يكي شده و رودخانه بزرگ سند اين كشور را تشكيل ميدهند.
هند و پاكستان 56 سال قبل مذاكراتي در مورد مسير اين رودخانهها و تحت نظر بانك جهاني داشتند كه آن روزگار به نام بانك جهاني بازسازي و توسعه خوانده ميشد. آن مذاكرات در نهايت به توافقي به نام معاهده آبهاي ايندوس، (Indus Waters Treaty (IWT ختم شد كه در 19 سپتامبر 1960 و در شهر كراچي به امضاي دو طرف رسيد. معاهده آبهاي ايندوس حقوق آبي بين هند و پاكستان را مشخص كرد و مبنايي براي حل اختلاف دو كشور بر سر پروژه 330 مگاواتي كيشن گنگا شد. هند قصد اجراي اين پروژه برقابي بر رودخانه يلوم در منطقه جامو و كشمير را داشت كه با اعتراض پاكستان در نوامبر 2010 مواجه شد و اسلامآباد شكايت خود را به ديوان داوري تعريف شده در معاهده برد. اعتراض پاكستان يك سال بعد و با حكم ديوان داوري منجر به توقف پروژه شد و در نهايت هند در سال 2013 توانست پروژه را تحت شرايط سخت اجرا كند. اشاره مودي به معناي بازنگري در اين معاهده است و همين نيز نسخه جديدي از تنش را به وجود آورده چرا كه او اصل معاهده را زير سؤال ميبرد كه واكنش سخت اسلامآباد را در پي داشته است. سرتاج عزيز، مشاور نخست وزير پاكستان در امور خارجي ميگويد كه لغو IWT به منزله اقدام جنگي هند عليه پاكستان است و وزير دفاع پاكستان براي طرف هندي خط و نشان اتمي ميكشد. خواجه آصف، وزير دفاع پاكستان ميگويد كه پاكستان تسليحات اتمي را تنها براي نمايش دادن نميسازد و ما اين تسليحات را براي دفاع از خود ميسازيم و اسلامآباد به طور كامل آماده واكنش نشان دادن به هر گونه اقدام خصمانه از سوي هند است. اين تهديد آصف برخوردار از حمايت ژنرال راحيل شريف، فرمانده ارتش پاكستان است كه اين روزها هند را تهديد به رويارويي نظامي ميكند.
مجموعه اظهارنظرهاي مقامات پاكستاني نشان ميدهد در برابر تهديد آبي مودي و بازنگري در IWT سختترين موضع را گرفتهاند تا آنجا كه گزينه اتمي را در برابر آن روي ميز گذاشتهاند. اين نحو واكنش پاكستانيها عجيب به نظر ميرسد چرا كه پاسخ اتمي در برابر يك معاهده آبي چيزي نيست كه در تنش بلندمدت بين دو كشور سابقهاي داشته باشد چنان كه اختلاف نظر شش سال قبل دو طرف هم با روش حقوقي حل و فصل شد و به رويارويي نظامي كشيده نشد، چه رسد به اينكه حرف از تسليحات اتمي زده شود. به نظر ميرسد اسلامآباد اين بار موضوع را بسيار جدي ارزيابي كرده كه به اين گونه بيسابقه پاسخ مودي را ميدهد. واقعيت اين است كه واكنش اسلامآباد به دليل نقش حياتي است كه IWT براي اقتصاد و حتي حيات انساني پاكستان دارد.
اين واقعيت از آنجا معلوم ميشود كه پاكستان با ميزان 240 ميليمتر بارندگي از خشكترين كشورهاي جهان است كه براي تأمين آب كافي براي كشاورزي، صنعت و جمعيت خود به ميزان ورودي آب به رودخانه سند وابسته است تا آنجا كه 72 درصد از جمعيت اين كشور در بستر رودخانه سند زندگي ميكنند. بنابر اين بازنگري هند در IWT بزرگترين تهديدي است كه اسلامآباد با آن مواجه ميشود و ميتواند نه تنها اقتصاد اين كشور را با چالش اساسي مواجه كند بلكه بحرانهاي زيستي اساسي براي آن به وجود بياورد. به اين جهت است كه اسلامآباد مجبور شده از گزينه اتمي در برابر تهديد آبي مودي استفاده كند تا به او خاطر نشان كند تهديد وي ميتواند چه پيامدهاي سنگيني داشته باشد و اسلامآباد حاضر است اين دور از منازعه را تا كجا پيش ببرد.