قتل ستایش و یک ننگ ابدی

پرونده قتل ستايش كه 21 فروردين‌ماه امسال تشكيل شد، مهم‌ترين پرونده جنايي سال تا امروز است. خردسال بودن قرباني پرونده و عمق جنايتي كه نسبت به وي انجام شد، ايضاً نوجوان بودن عامل جنايت سبب شد تا نام اين پرونده در ليست پرونده‌هاي جنجالي قرارگيرد. هر چند جريان‌هايي تلاش كردند، افغان بودن قرباني پرونده را زمينه دامن زدن به حاشيه‌هاي ايجاد شده كنند، اما عملكرد درست پليس و دستگاه قضايي در تعقيب و بازداشت متهم و همدردي مردم و بسياري از مسئولان با خانواده ستايش، نشان داد كه دستگاه رسيدگي كننده براي اجراي عدالت و احقاق حق قرباني، تنها قانون را ملاك خود قرار مي‌دهد. سال‌هاي بسياري است كه پرونده‌هاي بسياري در محاكم كيفري استان‌ها تشكيل مي‌شود كه اتباع افغان عليه يكديگر يا اتباع افغان عليه ايرانيان يا ايرانيان عليه اتباع افغان مرتكب جرم مي‌شوند و اين پرونده‌ها رويه قانوني خود را طي می‌کند و منجر به صدور حكم و اجراي قانون مي‌شود. پرونده‌هايي كه گاه عمق فجايعي كه عليه اتباع ايران اتفاق افتاده از آن چه در جريان پرونده ستايش اتفاق افتاده، بيشتر است با اين حال تنها چيزي كه در اين باره مورد توجه قرار مي‌گيرد، تمكين به قانون است.

يكي از موضوعات مورد توجه در اقرارهاي متهم 17 ساله مصرف مشروب و ديدن فيلم مستهجن قبل از جنايت است. متهم اعتراف كرده است كه به رغم سن پایين خود قبل از حادثه با زني بيوه ارتباط جنسي داشته است. او همچنين گفته است كه از مدت‌ها قبل با دختري ارتباط داشته و از او درخواست ازدواج كرده بود. همچنين گفته است كه خوردن مشروب براي او و دوستانش تفريح و امري عادي بوده است؛ چراكه جاي مناسبي براي تفريح در محلي كه زندگي مي‌كنند، وجود نداشته است.

 البته اعتراف‌هاي متهم بدان معنا نيست كه همه افرادي كه لزوماً اقدام به مصرف مشروب و ديدن فيلم‌هاي مستهجن مي‌كنند، مرتكب قتل يا تجاوز مي‌شوند؛ هر چند اين اعمال در بروز عمل مجرمانه تأثير بسياري دارد اما نبايد از زمينه‌هايي كه منجر به مصرف مشروب يا ديدن فيلم‌هاي مستهجن شده غافل ماند. از همين روست كه ساختار زندگي قاتل بايد از جنبه‌هاي كيفري جرم بررسي شود كه چه مشكلات اقتصادي يا اجتماعي منجر شده است تا پسري 17 ساله‌ رفتار خود را با خشونتي اين چنين هولناك بروز دهد.

حوزه آسيب‌هاي اجتماعي بسيار گسترده و وسيع است و درباره بروز هر حادثه بايد ابعاد زندگي متهم و قرباني پرونده بازكاوي شود و برآيند آن در خدمت كاهش بروز اين اعمال مجرمانه قرار گيرد.
اگر به همين موضوعاتي كه از پرونده استخراج شده استناد كنيم، روشن است كه غفلت خانواده نقش مهمي در قرار گرفتن پسر نوجوان در مسير ارتكاب جرم داشته‌است؛ غفلتي كه جبران آن امكان پذير نيست و دامنه آن منجر به شرمساري ابدي خانواده متهم نيز هم شده‌است.

همه ساله پرونده‌هاي جنجالي به رسانه‌ها را پيدا مي‌كنند كه مهم‌ترين درخواست عمومي از بين بردن عامل جرم است. در مورد اين پرونده و همه پرونده‌هايي كه با اين موضوع تشكيل شده، قانون عاملان حادثه را مجازات كرده و خواهد كرد اما تلاش‌ها بايد در مسير كاهش بروز اين اعمال مجرمانه باشد؛ چراكه زمان آبستن بروز جرايم است.