وضعيت تجارت ايران با روسيه بيشتر از آنچه فكرش را بكنيد بغرنج است. اين جمله شايد خلاصه همايش حضور پايدار در بازار روسيه بود كه در سالن همايش‌هاي بين‌المللي صدا و سيما برگزار شد.
بر خلاف آنچه تاكنون مشكل بانكي مطرح شده است، سنگ‌اندازي و لابي تركيه‌اي‌ها و اروپايي‌ها، ناآشنايي تجار و توليدكنندگان با بازار روسيه، كندي عملكرد دستگاه‌هاي دولتي مانند دامپزشكي، كلاهبرداري‌هاي شركت‌هاي واسطه كه عمدتاً از كشورهاي بالاي سر ايران هستند از جمله موانع توسعه پايدار تجارت ميان ايران وروسيه است.
لابي ترك‌ها و اروپايي‌ها رجب سفراف رئيس اتاق دوستي ايران و روسيه در همايش حضور پايدار در بازار روسيه كه به خوبي فارسي صحبت مي‌كند، در اين‌باره مي‌گويد: لابي‌هاي تركيه و برخي كشورهاي اروپايي اجازه نمي‌دهند كه ايران در بازار روسيه حضور پيدا کند و مانع‌تراشي مي‌كنند.
سفراف گفت: لابي‌هاي تركيه در هشت ماهي كه با روسيه ارتباط نداشتند حتي يك ساعت فعاليت خود را در كشور ما قطع نكردند و وظيفه داشتند اجازه ندهند ديگران به اين كشور وارد شوند. وي مي‌گويد: كالاهاي ايراني براي اينكه به روسيه آمده و در فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي قرار گيرند به مانعي از سمت كشورهاي اروپايي نيز برخورد مي‌كنند و آنها براساس لابي‌هايي كه دارند اجازه نمي‌دهند كالاهاي ايراني به بازار روسيه بيايند.
وي مي‌افزايد: ايران براي حضور در بازار روسيه بايد به دنبال شركت‌هاي بازاريابي روسيه باشد و مطالعه در اين بازار را در دستور كار خود قرار دهد. رئيس اتاق دوستي ايران و روسيه ادامه مي‌دهد: هيچ فرد دولتي در ايران و روسيه نمي‌تواند اين شرايط و تسهيلات را براي فعالان بخش اقتصادي ايران فراهم كند، بنابراين تجار بخش خصوصي بايد تلاش كنند.
سفراف در ادامه صحبت‌هاي خود در خصوص روابط بانكي ايران و روسيه گفت: مشكلات بانكي در روابط دو كشور مطرح مي‌شود اما افراد نمي‌دانند كه بانك‌هاي زيادي در روسيه آماده همكاري با ايران هستند، به طوري كه قبل از سفر به ايران با مدير عامل TEMP BANK ديدار داشتم و ايشان اظهار كرد كه آمادگي دارد در تمام زمينه‌هاي بانكي از جمله LC با ايران همكاري برقرار كند و هيچ سرويس بانكي نيست كه به ايران ارائه نشود.
كلاهبرداري با صادرات بدون قرارداداما دومين مشكل كه ظاهراً تجار ايراني بيشتر از سوي آن ضربه خورده‌اند و با كلاهبرداري‌هايي مواجه شده‌اند، مشكل حملونقل است. وي در ادامه صحبت‌هاي خود با انتقاد از ضعف حمل و نقل و لجستيك در روابط ايران و روسيه مي‌گويد: در خصوص حملونقل و مسائل لجستيكي هيچ كاري نكرده‌ايم و هيچ تصويري از شركت‌هاي مطرح شده براي حمل و نقل و همچنين امنيت حمل و نقل كالا نداريم.
سفراف در ادامه صحبت‌هاي خود با اشاره به اينكه دولت روسيه تصميم گرفته است براي صادرات خود خط اعتباري ويژه‌اي براي ايران تخصيص دهد، مي‌گويد: بودجه 5 ميليارد دلاري در اين زمينه تخصيص داده شده كه 2 ميليارد و 200 ميليون آن در حال اجرايي است.
برند معروف نداريم اما مشكل بعدي مطرح شده در اين همايش، نداشتن يك برند ملي بود كه در اقتصاد جهاني شناخته شده باشد.
سفراف در ادامه با اشاره به اينكه برندهاي ايراني در بازار روسيه شناخته شده نيستند، مي‌گويد: تجار ايراني فكر مي‌كنند كه لازم نيست برند و محصولات خود را در بازار روسيه تبليغ كنند و به نظر من شركت‌هاي ايراني شركت‌هاي بزرگي نيستند و اين امر باعث مي‌شود توان رقابت با شركت‌هاي بزرگ و جهاني را نداشته باشند و نتوانند با شركت‌هاي جهاني رقابت كنند.
عرضه محصولات مستقيم چاره كار نيست در ادامه مسئول يك شركت مشاوره‌اي نيز با اشاره به اينكه شركت‌هاي ايراني حاضرند هزاران دلار براي ورود به بازارهاي روسيه هزينه كنند اما حاضر به كسب اطلاعات نيستند، گفت: برخي تجار هنوز فكر مي‌كنند كه محصولات را بايد با شتر به جايي ببرند و بار شتر را در ميادين به مردم مي‌فروشند در حالي كه سيستم عرضه در بازار روسيه شرايط خاص خود را دارد و پيش از ورود به بازار بايد اطلاعات لازم را داشت، وگرنه آشنايي با يك راننده از كشور آذربايجان باعث كلاهبرداري‌هايي مي‌شود كه تاكنون اتفاق افتاده است.
شيطنت در گمرك سفراف گفت: خرده‌گيري‌هايي كه در گمرك مشاهده مي‌شود ناشي از تلاش مديران ساير كشورهاست و هيچ ربطي به كيفيت كالاي ايراني ندارد بلكه نقش قوي لابي‌هاست كه جلوي ورود كالا از ايران را مي‌گيرد.
رئيس اتاق دوستي ايران و روسيه در ادامه با اشاره به اينكه روسيه در حال انجام مطالعه در بازار ايران و انجام فعاليت‌هاي مشترك است، گفت: پنج شركت بازاريابي روي ايران در حال مطالعه روي 65 مورد هستند كه نتايج حاصل از اين پژوهش به زبان روسي در اختيار شركت‌هاي ما قرار مي‌گيرد و شركت‌هاي ايراني نيز در اين پژوهش معرفي خواهند شد.
ضعف بازاريابي و بازارشناسي نائب رئيس اتاق مشترك ايران و روسيه در غياب عسگر اولادي به عنوان غايب بزرگ اين همايش نيز با بيان اينكه ايران در حوزه بازاريابي و بازارشناسي واقعاً دچار يك عقب‌ماندگي است، گفت: اين موضوع به ساختار اقتصادي كشور كه بخش قابل توجهي از آن دولتي است، برمي‌گردد.
قدیر قيافه مي‌افزايد: طي سال‌هاي گذشته ميزان صادرات ايران به روسيه بيش از 500 ميليون دلار نبوده و فقط در يك مقطع ميزان اين صادرات به 700 ميليون دلار رسيده است.
قيافه با بيان اينكه سهم ايران از بازار روسيه حدود 0/09 درصد است كه اين رقم نه در شأن جمهوري اسلامي ايران و نه در شأن اقتصاد روسيه.
قيافه تصريح كرد: به غير از مقوله پتروشيمي و صنايع دانش‌بنيان نگاه ما در توليد به بازارهاي داخلي بوده و صادرات ما ضربه‌اي به مصرف داخلي است در حالي كه با چنين نگاهي نمي‌توان صادرات داشت.
نائب رئيس اتاق مشترك ايران و روسيه با بيان اينكه برخي تجار و صادركنندگان نگاه غيرحرفه‌اي در تجارت دارند، گفت: علاوه بر اين مشكلات نرخ بالاي كارمزد تسهيلات حضور بخشنامه‌هاي مختلف در حوزه‌هاي مختلف مانع جدي براي تجارت است.
قيافه اظهار داشت: ما سال‌ها در تريبون‌هاي مختلف راجع به تعرفه‌هاي بالاي روسيه براي ورود كالاهاي ايراني صحبت كرديم و از اين مطلب شاكي بوديم، در حالي كه وقتي مسئله را بررسي كرديم، ديديم تعرفه براي همه كشورها به جز كشورهاي عضو wto يكسان است و موضوع ما در تجارت با اين كشور قيمت‌گذاري است. وي افزود: 13 درصد كالاي ايراني نسبت به كالاهاي ساير كشورها گران‌تر به مصرف‌كننده روسي مي‌رسد و همين موضوع قدرت رقابت ما را كاهش مي‌دهد.
نايب رئيس اتاق مشترك ايران و روسيه تصريح كرد: تجار در عقد قراردادهاي تجاري با طرف روسي دقت لازم را داشته باشند تا در صورت بروز مشكل موضوع از طريق مراجع قضايي كشور روسيه قابل پيگيري باشد.
