قطب توليد فندق کشور به سايه رانده مي‌شود

درختچه فندق بومی اروپا، آسیای صغیر و قفقاز است و در جنگل‌های ارسباران، آستارا، تالش، دیناچال، طارم و زنجان و در جنگل‌های گلی داغ در شرق استان گلستان، رویش دارد. گيلان هم با توليد بيش از 80 درصد فندق کشور، به عنوان قطب توليد اين محصول معرفي مي‌شود. با اينکه بيشترين حجم توليد فندق به عهده اين استان است، اما با اين حال باغداران دل خوشي از توليد آن محصول ندارد. چرا که باغداران در مناطق فندق‌خیز استان عليرغم زحمات زیادی که برای به ثمر رسیدن محصول متحمل می‌شوند باعرضه خام و فله‌ای کمترین سود را دریافت می‌کنند. البته مشکل به همين جا ختم نمي‌شود، چندساليست باغداران با پدیده زوال و خشکیدگی درختان فندق در باغات خود مواجه‌ شده‌ و به دليل کاهش توليد اين محصول هرساله علاوه بر زحمتي که براي توليد فندق مي‌کشند سودي دريافت نمي‌کنند.

به گفته هوشیارفرد، عضو هیئت علمی سازمان نظام مهندسی کشاورزی گیلان، خشکیدگی و زوال درختان فندق استان نسبت به سال‌هاي پيش تشدید يافته است. این پدیده معمولاً همه سنین درختان را بخصوص درختان بالغ و مسن دربر مي‌گيرد و در نمونه‌های آلوده مشاهده شده است که آلودگی به‌صورت تدریجی گسترش یافته و از سرشاخه‌ها به سمت پایین درخت پیش می‌رود تا درخت را به طور کامل خشک کند.

زوال و خشکیدگی درختان قطب توليد فندق کشور به طور کامل مشخص نشده و به نظر مي‌رسد، اين اتفاق ناشی از مجموعه عوامل بیولوژیک(قارچ‌ها و باکتری‌ها) و فیزیولوژیک باشد. همچنین ظرفیت ژنتیکی، فاکتورهای آب و هوایی، سن درخت و عملیات زراعی نامناسب مانند کیفیت و کمیت نامناسب کود دامی یا شیمیایی و مشکلات هرس می‌توانند زمینه را برای بروز عارضه فراهم کنند. البته سرمازدگی ناگهانی بهاره و خسارت سوسک سفید ریشه و آفات چوبخوار نیز از عواملی هستند که خشکیدگی و زوال فندق را تشدید مي‌کند.

علاوه بر آنچه گفته شد، فندق کاران گيلان با مشکلاتي چون حضور دلالان و سودجويان هم روبه رو هستند. باغداران به‌علت بازاریابی و بازارسازی نامناسب توسط مسئولان از سود حقيقي خود محروم مي‌شوند. همچنين فندق هم مانند هر محصول دیگری با فرآوری، قابلیت استفاده متنوع‌تری می‌یابد که نتیجه آن افزایش ارزش آن است. با این کار اهدافی نظیر اشتغالزایی و درآمد و ورود ارز به کشور از طريق صادرات، به‌نحو مطلوب‌تری حاصل می‌شود.

بنابراين در صورت کم‌توجهی و جدی نگرفتن هشدارهای کارشناسی کشت و تولید فندق در گيلان با اثرات منفی اقتصادی، اجتماعی مهم و قابل توجهی روبه رو خواهد شد. البته در اين راه نبايد به آموزش هم کم توجهي کرد و جهاد کشاورزي بايد برنامه‌هايي اساسي براي جلوگيري از سقوط قطب توليد فندق کشور در گرداب مشکلات تدوين کند و راه‌هاي مقابله با آفات را در قالب کلاس‌هاي آموزشي به باغداران ياد بدهد. همچنين توجه به حل مشکلات فندق‌کاران نقش مهمی در حفظ و ارتقای جایگاه صادرات جهانی این محصول خواهد داشت. موضوعی که بدون تردید علاوه بر توجه مسئولان استان، توجه ویژه دولت را هم می‌طلبد.