ورزش ايران پيش از اعزام نخستين گروه خود به بازي‌هاي المپيك 2016 با مشكلات زيادي رو‌به‌‌رو است. اما كمتر كسي تصور مي‌كرد كه رونمايي از لباس كاروان ايران در رژه المپيك حاشيه‌اي جدي براي ورزش كشور درست كند. كميته ملي المپيك در مراسمي از اين لباس رونمايي كرد تا بدسليقگي مسئولان در لباس المپين‌ها نيز نمايان شود. اين مسئله بازتاب گسترده‌اي در بين مردم و شبكه‌هاي اجتماعي و حتي ورزشكاران اعزامي داشت. ناديده گرفتن كارگروه مد و لباس ايراني در طراحي لباس كاروان ايران در ريو سبب شد تا سراغ حميد قبادي دبير اين كارگروه برويم و نقطه نظرات انتقادي او را بشنويم.
چرا كارگروه ساماندهي مد و لباس در طراحي لباس رژه كاروان ايران در المپيك 2016 ريو نقشي نداشت؟طي سال‌هاي اخير به واسطه تلاش‌ها و فعاليت‌هاي هنرمندان طراح ايراني، همكاري رسانه‌ها و همچنين اقبال عمومي لباس به عنوان يك مقوله فرهنگي و دغدغه جدي مورد توجه افكار عمومي قرار گرفت. به عبارتي لباس به يكي از دغدغه‌هاي سياست‌گذاران و دست‌اندركاران اين حوزه تبديل شد. به دليل همين توجهات و حساسيت‌ها بود كه برای انتخاب لباس كاروان از سوي كميته ملي المپيك واكنش‌هاي گسترده و متفاوتي را از سوي مردم و جامعه طراحان لباس شاهد بوديم. بر اين مسئله تأكيد مي‌كنم كه از بدو امر هيچگونه دعوتي از كارگروه ساماندهي مد و لباس صورت نگرفت. فقط خود ما به خاطر اهميت موضوع طي دو مرحله دي ماه سال گذشته و ارديبهشت امسال نامه‌اي را به دبيركل كميته ملي المپيك ارسال كرديم. در نامه ارسالي تأكيد شد كه با توجه به تلاش‌ها و ظرفيت بالاي طراحان ايراني در جهت تبيين مفاهيم و مباني ارزشمند كشورمان توانايي طراحي لباس كاروان ورزشي را داريم. متأسفانه پاسخي دريافت نكرديم. نكته مهمي كه بايد به آن اشاره كنم اين است كه كارگروه مد و لباس همواره بر سپردن فعاليت‌هاي تخصصي به گروه‌هاي متخصص تأكيد دارد. قطعاً در ورزش هم مديران اين حوزه تخصص‌هاي لازم را دارند. مطمئن باشيد كه تخصص لازم براي طراحي لباس در بين طراحان كشورمان وجود دارد. طي اين چند روز شاهد ارائه طرح‌هاي زيادي در شبكه‌هاي اجتماعي بوده‌ايم. اين مسئله ظرفيت بسيار زياد ايران در اين بخش را نشان مي‌دهد. بيش از 50 نفر از طراحان لباس شخصاً با من تماس گرفته‌اند و ضمن ابراز تأسف از انتخاب طرح رونمايي شده براي طراحي لباس كاروان اعلام آمادگي كردند. حتي كارگروه مد و لباس نيز در اين موضوع اعلام آمادگي كرده كه البته باز هم خبري از كميته ملي المپيك نشده است. گويا رسانه‌ها و طراحان حساسيت بيشتري نسبت به لباس كاروان ايران دارند.
علاوه بر اينكه از طراحان كارگروه مد و لباس استفاده نشده بلكه توليد لباس‌هاي ورزشي را نيز به شركت چيني واگذار كرده‌اند. البته با اين توجيه كه چيني‌ها هيچ پولي از ايران نگرفته‌اند. متأسفانه اين مسئله ناگوار پشت مسئله طراحي نامناسب پنهان شده است. دردآور است برندهاي ايراني كه كيفيت خوبي دارند با ما در ارتباط هستند و تأسف مي‌خورند از اينكه با اين همه ظرفيت توليد لباس به چين واگذار شده است. چند ماه قبل اين موضوع در خصوص يك تيم ورزشي مطرح شد و قبل از آنكه آنها پاسخي بدهند گفتم كه شايد دليل رويكردشان به شركت‌هاي چيني ناشي از حمايت مالي آنها از تيم‌ها يا توليد رايگان لباس از سوي اين شركت‌هاست. سؤال من اين است كه هويت و توانمندي ملي ما قيمت و ارزش بيشتري دارد يا مبلغ ناچيزي كه ما در قبال 18هزار تكه لباس نمي‌خواهيم پرداخت كنيم؟! به عقيده من توجيهي كه مطرح شده اصلاً منطقي نيست. چراكه همان برند خارجي از طريق لباس‌هايي كه ورزشكاران ايراني مي‌پوشند در دنيا مانور تبليغاتي مي‌دهد و چندين برابر از اين موضوع سود مي‌برد. اگر با تشكل‌هاي صنفي، انجمن‌هاي غيردولتي و قرارگاه مد و لباس كشور تماس گرفته مي‌شد مي‌توانستيم از اين ظرفيت استفاده كنيم.
طراح لباس كاروان پس از رونمايي مورد هجمه قرار گرفت و مقصر اصلي شناخته شد. كارگروه شما براي طراحي لباس‌هاي ويژه از يك طراح استفاده مي‌كند يا گروه طراحي؟ موضوعات ملي را نبايد با ظرفيت‌هاي فردي مخلوط كنيم. ممكن است برخي افراد ظرفيت‌هايي داشته باشند اما مسائل ملي و بين‌المللي محدود به يك يا چند نفر نيست. در رويداد مهمي چون المپيك نگاهمان گروهي است. در رويدادهايي غير از جشنواره فجر كه شايد ظرفيت كمي هم داشته باشد ترجيح مي‌دهيم علاوه بر به كارگيري ظرفيت فردي، گروه‌هاي كارشناس و داوران حرفه‌اي را به عنوان ناظر انتخاب كنيم. در حقيقت آنها هستند كه نظر مي‌دهند. طراحي موضوعي سليقه‌اي است و حتي بهترين طرح‌ها نيز قابليت نقد را دارند، اما اگر از يك فلسفه و عقبه فكري و فرهنگي برخوردار باشد مي‌توان به انتقادها پاسخ داد. در اين صورت انتقادها تخصصي مي‌شود و به اصل ماجرا ضربه‌اي وارد نمي‌شود. وقتي روش اصولي و حرفه‌اي رعايت نشود حتي اگر يك طراح بالاترين استعداد را داشته باشد ولي باز هم ممكن است به بيراهه برود.
يكي از انتقادهاي اصلي شما جزيره‌اي عمل كردن نهادهاست. در اين باره توضيح مي‌دهيد؟تخصص‌هاي زيادي در كشور وجود دارد، از پزشكي و مهندسي گرفته تا تجارت. سال‌ها طول كشيد تا قانون ساماندهي مد و لباس تصويب و كارگروهي براي ساماندهي آن تشكيل شود. نزديك به 2500 طراح فعال و 23هزار شغل را در اين مجموعه ثبت كرديم. وقتي اين ظرفيت به صورت تخصصي ايجاد شده عقل و قانون حكم مي‌كند كه اگر كاري نياز به انجام شدن دارد به بنگاه تخصصي آن مراجعه شود. طبيعتاً اين امكان براي طراحي لباس كاروان نيز بدون چشمداشت و هزينه وجود داشت. وقتي در موضوعي هنري قرار است كاري صورت بگيرد بايد به مرجع اصلي آن مراجعه شود تا بهترين نتيجه و خروجي را بگيريم. اصرار ما اصرار تخصصي است و هيچ فرد دولتي در مجموعه ما منافع شخصي و دولتي را دنبال نمي‌كند. درواقع ما از منافع طراحان و توليد‌كنندگان داخلي دفاع مي‌كنيم. صيانت از حريم طراحي و توليد لباس ايراني و فرهنگ و هنر ايران اسلامي در آوردگاه المپيك مورد توجه است. اين هشدار را مي‌دهم كه به غير از كميته المپيك شايد ساير دستگاه‌ها نيز دچار مشكل بشوند ولي به دليل اينكه بحث ديده شدن ملي مطرح نيست حاشيه‌هاي كمتري به وجود بيايد. كارگروه مد و لباس اين امكان را دارد كه توانمندي‌ها و توليد خودش را در اختيار علاقه‌مندان قرار دهد.
اگر قرار بود كارگروه مد و لباس، طراحي لباس رژه كاروان ايران را برعهده بگيرد چه پروسه‌اي را بايد پشت سر مي‌گذاشتيم تا طرح مورد نظر تأييد شود؟روش اجرايي ما مي‌توانست متفاوت باشد؛ از فراخوان عمومي در بين جامعه طراحان تا دعوت از تشكل‌هاي صنفي و طراحان حرفه‌اي. ضمن اينكه كميسيون‌هاي تخصصي و داوري در ابتداي امر شاخص‌هاي مورد نياز ورزش را مورد سؤال قرار مي‌داد.
اول از همه اين موضوع را روشن مي‌كرديم تا طراحان ما بر آنها تكيه كنند. وحدت ملي، ارزش‌هاي ديني، فرهنگي و نحوه نمايش پرچم كه نماد ملي ما محسوب مي‌شود از جمله نكاتي است كه مي‌بايست مدنظر قرار مي‌گرفت. اين روش‌هاي معمولي اما بسيط و كاربردي مي‌توانست توسط كارگروه مد و لباس با استفاده از اساتيد، متخصصان، توجه به مباني نظري و فكري و حتي مشاركت روانشناسان و كارشناسان ورزشي عملياتي شود.
پيشنهاد شما براي جلوگيري از تكرار چنين اتفاقاتي و ارتباط بهتر با كارگروه مد و لباس چيست؟سايت Iranmode.com طراحي شده و درخواست‌ها را مي‌توانند از اين طريق ثبت كنند. ما نيز به تناسب درخواست‌ها نتيجه را اعلام مي‌كنيم. البته ارگان‌ها شيوه‌هاي متفاوتي را مد نظر دارند، ممكن است فراخوان را بپسندند مثل نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور يا براي طراحي لباس مدارس با همكاري آموزش و پرورش نمايشگاه برگزار كرديم. برخي از دستگاه‌ها هم به صورت مستقل درخواست معرفي چند طراح را دارند مثل فدراسيون فوتبال. اين آمادگي را داريم كه با اعلام نياز دستگاه‌ها در همه زمينه‌ها همكاري لازم را داشته باشيم. براي نهاد رياست جمهوري و استقبال از مهمانان خارجي لباس اقوام را براي كودكان طراحي كرديم. ارتباط گرفتن با كارگروه مد و لباس اصلاً سخت نيست.
باسلام
