دادستان کرج: قوانين موجود براي مقابله حفر چاه‌هاي غيرمجاز بازدارنده نيست

وجود 12 هزار چاه غيرمجاز در البرز

مدتهاست حفر چاه‌هاي غيرمجاز رنگ از رخسار البرز ربوده و با برجا گذاشتن ترک‌هاي ناهموار بر پيکر اين استان، از وقوع پديده خشکسالي خبر مي‌دهد. استان البرز اصلي‌ترين راه تامين منابع آبي مورد نياز استان تهران محسوب مي‌شود که با توجه به رشد جمعیت کشور در20سال آینده،اين استان با کمبود منابع آبي روبه‌رو شده و با ادامه این روند و کاهش منابع، آب رودخانه‌های طالقان و کرج که برای مصرف تهران اختصاص دارد تا 50 سال آینده جوابگو نخواهد بود و تنها نیازهای کرج را تامین خواهد کرد . ازاين رو مسئولان باید از اکنون تدابیر لازم را برای تامین آب تهران در نظر بگیرند.

حفر چاه‌هاي غيرمجاز در اغلب استان‌هاي کشور به يکي از اصلي‌ترين معضلات پيش‌ روي حفاظت از منابع زيرزميني تبديل شده است. اين چاه‌ها که يکي پس از ديگري حفر مي‌شوند، چنان در دل خاک ريشه‌ مي‌دوانند که هرازگاهي از ريزش زمين و ايجاد فروچاله‌هايي بزرگ خبر‌هايي هولناک مي‌شنويم. به عنوان مناطقي که بيش از نقاط ديگر درگير چنين مشکلي است، مي‌توان به استان‌هاي کرمان و فارس اشاره کرد که در چندسال اخير به علت نشست‌هاي فراوان زمين، خبرساز شده‌ و اسباب نگراني افکارعمومي را فراهم کرده است. استان البرز هم به دليل موقعيت استراتژيکي که در تامين منابع آبي خود و استان تهران را دارد از اهميت به سزايي برخوردار است. از اين رو چاه‌هاي مجاز و غيرمجازي که به منظور تامين آب مورد نياز فعاليت‌هاي کشاورزي در اين استان حفر مي‌شوند، نه تنها پيکر البرز را زخمي کرده، بلکه اين منطقه تا چندسال آينده توان خود را در تامين منابع آبي استان‌هاي ديگر از دست مي‌دهد و به سختي براي منابع آبي مورد نياز خود باقي مي‌ماند. بنابراين با توجه به شرايطي که خشکسالي بر سر اين استان سايه افکنده است، بحث جايگزيني محصولات کشاورزي براي جلوگيري از کاهش ذخاير آبي داغ مي‌شود. به طوري که اگر محصولاتي که به آب کمتري نياز دارند جايگزين محصولات پرآب بر شوند، مي‌توان از وقوع چنين بحراني جلوگيري کرد.

انسداد‌ چاه‌هاي غيرمجاز

فعالیت بیش از 12 هزار حلقه چاه غیرمجاز در استان البرز نه تنها باعث شده که ظرفیت آب 372 حلقه چاه موجود در مدار بهره برداری استان 7 درصد کاهش یابد بلکه برخی از منابع زیرزمینی آب را تهی کرده و باعث تخریب مخازن آب و نفوذناپذیری خاک شده است. از اين رو در کنار جايگزيني محصولاتي کشاورزي که به آب کمتري نياز دارند، تغيير شيوه آبياري و مسدود سازي چاه‌هاي غيرمجاز نيز از اهميت فراواني براي حفظ منابع زيرزميني برخوردار است.

رئیس کل دادگستری استان البرز ضمن اشاره به وجود آماری که از میزان هدررفت و مصرف سوء آب در کشورمان تاکنون گزارش ‌شده، مي‌گويد: با توجه به شرايط موجود، باید تدابیری صورت بگيرد که خسارت وارد بر منابع آبی و هزینه انسداد از کسانی که اقدام به حفر چاه‌های غیرمجاز می‌کنند اخذ شود.
احمد فاضلیان، با ابراز نگرانی نسبت به افزایش حفر چاه‌های غیرمجاز که سفره‌های زیرزمینی و قابلیت سکونت زمین‌ را در معرض خطر قرار مي‌دهد، مي‌افزايد: اگر اکنون به فکر نباشيم و برنامه‌اي اساسي براي جلوگيري از حفر چاه و هدررفت آب نداشته باشيم تا چند سال آينده، بخش زیادی از خاک کشور قابلیت سکونت خود را از دست می‌دهد و با بحران بزرگ انسانی و زیست محیطی روبه‌رو خواهیم شد. از اين رو همه سازمان‌ها مکلف‌ هستند تمام توان خود را برای صیانت و حفاظت از منابع خدادادی و ملی به کار گیرند، تا حیات نسل آینده کشور تضمن شود.

وی همچنين با اشاره به اينکه بايد از منابع خدادادي و بارش‌هاي جوي نهايت استفاده را برد، مي‌گويد: در اجرای برخی از پروژه‌های بزرگ، کار کارشناسی لازم انجام نمی‌شود؛ احداث سدها بدون در نظر گرفتن پتانسیل منطقه و مطالعات زمین‌شناسی و افزایش سطح زیر کشت بیش از منابع آبی از جمله این اقداماتي است که اکنون ما را با خطر کمبود منابع آبي روبه‌رو کرده است. از اين رو بخش قضايي با جديت تمام انسداد چاه‌های غیرمجاز را پيگيري خواهد کرد.

خلا قانوني را نيروي انتظامي جبران مي‌کند

دادستان کرج با اشاره به اينکه بخش زیادی از منابع و نزولات جوی به دلیل نداشتن تدابیر لازم هدر مي‌رود، مي‌گويد: بر اساس بررسی‌ها، 70 درصد از منابع آبی ناشی از بازندگی به دلیل تبخیر و سایر عوامل از دسترس خارج می‌شود. از اين رو مهار آب‌های سطحی، جلوگیری از شور شدن آب‌ها، بهره برداری از رودخانه‌ها و چشمه‌های مرزی، بهره‌برداری از آب شیرین سواحل کویر، جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز، استفاده از فاضلاب و بازیافت آب را از جمله تدابیري محسوب مي‌شوند که برای کاهش خطر از بین رفتن منابع آبی کشور ضروري‌اند.

حاجی‌رضا شاکرمی با اشاره به وجود موانع قانونی براي مقابله با حفر چاه‌های غیرمجاز مي‌افزايد: قوانين موجود به دلیل سبک بودن، پیشگیرانه نیست و در اغلب موارد از صلاحیت دادسرا خارج است؛ البته بر اساس قانون و آیین‌نامه‌های مربوطه، وزارت نیرو می‌تواند با همکاری نیروی انتظامی بدون نیاز به دستور قضایی، اقدام به انسداد چاه‌های غیرمجاز کند و جلوي کاهش منابع آبي را بگيرد.

آموزش فرهنگ صرفه‌جویی و مصرف آب از طریق رسانه‌ها و تربیون‌های نماز جمعه، شناخت منابع آبی کشور، استفاده از آب باران برای کشت‌های دیم، ذخیره آب برای گلخانه‌ها، ایجاد و تقویت پوشش گیاهی، احداث شبکه‌های آبیاری و زهکشی علمی، جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهر و آموزش استفاده از آب شرب و غیرشرب برای مردم از جمله این راهکارها هستند.

با اينکه به گفته بهزاد پارسا مدیرعامل آب منطقه‌ای استان البرز، وقوع بارش‌های بهاری در سال جاری تا حدودي از کاستی‌ها را برطرف ساخته است، اما به دلیل افزایش مداوم برداشت از منابع آب زیرزمینی، این میزان کفاف برداشت‌ها را نمي‌دهد، از اين رو تمام سازمان‌ها بايد هرچه سريع‌تر اقدام به مسدود سازي چاه‌هاي غير مجاز کنند. البته اين مشکل تنها مختص به استان البرز نبوده و ديگر مناطق کشور نيز بايد با جديت بيشتري براي حفظ منابع آبي فعاليت کنند.