وزارت بهداشتي‌ها دور هم جمع شده بودند تا در سومين سالگرد طرح تحول از آن دفاع كنند و نقاط قوتش را به تصوير بكشند، اما در جايي ديگر عده‌اي همايش نقد واقعي طرح تحول نظام سلامت را برگزار كرده بودند؛ همايشي كه اين طرح را كه ادامه يا قطع آن به خاطر بن‌بست بودجه‌اي به ابهام خورده، طرحي پوپوليستي معرفي كرد. در اين سوي ماجرا اما به گفته معاون درمان وزارت بهداشت بر اساس نظرسنجي‌ها 83 درصد از مردم از خدمات بيمارستاني رضايت دارند و پرداخت از جيب مردم به 6 درصد كاهش يافته است.
طرح تحول سلامت از نيمه ارديبهشت ماه سال 93 كليد خورد؛ طرحي كه بنا بود تحولي را در نظام سلامت كليد بزند و در گام‌هاي نخست تا حدي هم توانست موفق عمل كند و با رضايت نسبي مردم همراه باشد. اين طرح از همان ابتدا منتقداني جدي داشت؛ منتقداني كه معتقد بودند بودجه يك درصد ماليات بر ارزش افزوده و 10 درصدي كه از هدفمند‌سازي يارانه‌ها براي طرح تحول خرج شده بنا بود صرف ارتقاي سلامت مناطق محروم شود نه جيب پزشكان متخصص. روز گذشته اما معاونان وزير بهداشت در نشستي خبري به ميان خبرنگاران آمده بودند تا از نقاط قوت طرح تحول بگويند، اما به موازات همين برنامه همايشي در حال برگزاري بود؛ همايش نقد واقعي طرح تحول نظام سلامت.
هزينه‌هاي مردم كاهش يافته يا چند برابر شده؟!به باور محمد حسن طريقت منفرد، وزير اسبق بهداشت در طرح تحول سلامت هزينه‌هاي بستري زيرپوشش نيامده است. وي در همايش نقد واقعي طرح تحول نظام سلامت افزود: طرح پزشك خانواده يكي از نتايج اين برنامه بود كه همچنان اجرا نشده كه اين مسئله تنها يكي از موارد اجرا نشدن قانون در نظام سلامت كشور است.
وزير اسبق بهداشت گفت: بودجه وزارت بهداشت در سال 91، 16 هزار و 400 ميليارد تومان بوده كه امسال اين رقم به 58 هزار و 600 ميليارد تومان رسيده ولي با وجود اين افزايش بودجه پرداخت از سوي مردم چندين برابر شده است. از نگاه وي اطلاع‌رساني در اين خصوص با موضع‌گيري و پوشاندن حقايق صورت مي‌گيرد و ظاهر امر به گونه‌اي ديگر نمايش مي‌دهد. بهمن برزگر، معاون مطالعات و توسعه خدمات سازمان بيمه سلامت ايران نيز با عنوان اين مطلب كه تنها گام منطبق با قانون در اجراي طرح تحول سلامت پوشش بيمه‌اي افراد فاقد بيمه بوده است، گفت: عمده كاهش پرداختي مردم ناشي از بيمه كردن افراد فقير بوده است، اما تأمين نكردن منابع مالي پايدار باعث شده بيمه‌ها با سونامي هزينه مواجه شوند.
پزشك خانواده براي شهرهاي كوچك در برابر اين انتقاد سخنگوي وزارت بهداشت گفت: مشاركت بيمه و دولت با اجراي طرح تحول سلامت به 51 درصد افزايش يافته، يعني به مردم فشار كمتري آمده و در خدمات بستري پرداخت از جيب در روستا و شهر 33 درصد كاهش يافته و به 6 درصد رسيده است. حريرچي در مورد برنامه پزشك خانواده گفت:بيش از هر زمان ديگري اكنون پزشك خانواده داريم، تعداد پزشك خانواده از 4 هزار و 300 نفر به 6 هزار و 700 نفر رسيده است. سخنگوي وزير بهداشت تصريح كرد: طبق آمار رسمي بيمه سلامت ايرانيان با اجراي طرح تحول سلامت در كلينيك‌هاي ويژه آمار مراجعه به پزشك عمومي افزايش و به پزشك متخصص كاهش يافته است. با وجود اين معاون بهداشت وزارت بهداشت در رابطه با اجراي برنامه پزشك خانواده گفت:اولويت كار روستاها هستند، در نتيجه تصميم گرفتيم پزشك خانواده را در روستا تأمين كنيم، اما پس از دو سال زحمت نتوانستيم به خوبي آن را اجرا كنيم. به باور اكبر سياري بايد زيرساخت الكترونيك اين برنامه فراهم شود. همچنين براي هر 3 تا 4 هزار نفر پزشك عمومي نداريم و اگر انجمن پزشكان عمومي مي‌گويد پزشك بيكار داريم به ما معرفي كند. به طور كلي پزشك خانواده در ايران در دست اقدام است، اما براي شهرهاي كمتر از 50 هزار نفر در اولويت است و به تدريج به حاشيه شهرها مي‌رود.
طرحي پوپوليستيمزدك دانشور، دكتراي انسان‌شناسي در مقاله‌اي با عنوان نقد طرح تحول سلامت از ديدگاه اقتصاد سياسي در همايش نقد طرح تحول اين طرح را پوپوليستي دانست. وي افزود: براساس سياست پوپوليستي افراد بي‌واسطه با مردم حرف مي‌زنند و در عين حال از مخالفان طرح به عنوان ساده‌لوح و دشمن ياد مي‌كنند. دانشور افزود: منابع مالي طرح تحول نظام سلامت از قطع يارانه‌هاي كالاهاي اساسي تأمين شده است و با اين منابع مالي داريم بيمارستان‌ها را تجهيز مي‌كنيم. وي افزود: چرا پزشك مقيم بيمارستان دهها برابر ساير كادر درماني حقوق دريافت مي‌كند، اما همه كارها توسط رزيدنت انجام مي‌شود. به باور وي ريختن پول به بيمارستان نه به عدالت منجر مي‌شود و نه باعث افزايش كارايي مي‌شود.
10 سال زمان براي اجراي كامل طرحبه گفته سخنگوي وزارت بهداشت پس از اجراي طرح تحول سلامت يك درصد ميزان سهم سلامت از درآمد ناخالص ملي افزايش يافته، اما هنوز به 8 درصد ايده‌آل نرسيده‌ايم. حريرچي با بيان اينكه ما گوش شنوا براي نقد داريم و ادعا نكرد‌ه‌ايم كه كارهايمان كامل است، گفت: برنامه طرح تحول سلامت 10 سال زمان مي‌برد كه به صورت جامع اجرا شود. وي تصريح كرد: منابع ما رشد خوبي نداشت و بيمه‌ها كه مي‌توانستند نقش مؤثري داشته باشند، برنامه‌هاي مربوط به آنها كاملاً حاصل نشد و اين در حالي بود كه وزير بهداشت از آن به عنوان پاشنه آشيل طرح تحول نام برد. حريرچي همچنين گفت: براي بهداشت هم هزينه‌هاي خوبي شده؛ چراكه در دهه 80، 5/5 درصد و در سال 93، 9 درصد هزينه‌ها در بخش بهداشت بوده در واقع رشد 50 درصدي داشته است. سخنگوي وزارت بهداشت در پاسخ به انتقاد مطرح شده نسبت به افزايش مصرف دارو و تجهيزات گفت: اينگونه نبوده ما مصرف را 25/6 درصد كاهش داده‌ايم و واردات دارو طي سال‌هاي 90 تا 92 به دليل كمبودها بيشترين آمار را داشته‌اند، اما در سال 93 كاهش يافته است.
