یکی از سنتهای الهی که در قرآن کریم
بیان شده، سنت مرگ و حیات جوامع و ملتها است. براساس آنچه در تعالیم دینی
آمده، جوامع نیز بسان افراد دارای حیات و مرگ هستند. این مرگ و حیات از
نگاه قرآن به عوامل مختلفی بستگی دارد. قرآن کریم شروع نابودی ملتها را از
قوم نوح(ع) بیان میکند: «چه بسیار مردمى که در قرون بعد از نوح، زندگى
میکردند (و طبق همین سنت،) آنها را هلاک کردیم! و کافى است که پروردگارت
از گناهان بندگانش آگاه، و نسبت به آن بینا است». (آیه 17 سوره اسراء)
در این مختصر به برخی از مهمترین عوامل نابودی ملتها و تمدنهای بشری که در قرآن به آنها اشاره شده، خواهیم پرداخت.
تکذیب آیات الهی:
یکی از عوامل نابود کننده جامعهها از دیدگاه قرآن است: «ما به آنها
[قوم عاد] قدرتى دادیم که به شما ندادیم، و براى آنان گوش و چشم و دل قرار
دادیم (امّا به هنگام نزول عذاب) نه گوشها و چشمها و نه عقلهایشان براى
آنان هیچ سودى نداشت؛ چرا که آیات خدا را انکار میکردند و سرانجام، عذابی
که مسخرهاش میکردند، دامنگیرشان شد». (آیه 26 سوره احقاف)
ظلم و ستم:
«ما امّتهاى پیش از شما را، هنگامى که ظلم کردند، هلاک نمودیم، در
حالیکه پیامبرانشان دلایل روشن براى آنها آوردند، ولى آنها ایمان
نیاوردند. اینگونه گروه مجرمان را کیفر میدهیم»! (آیه 13 سوره یونس)