کد خبر: 766095
تعداد نظرات: ۱ نظر
تاریخ انتشار: ۲۷ دی ۱۳۹۴ - ۲۱:۵۳
گفت‌وگوی «جوان» با مجتبي اماني رئيس دفتر سابق حفاظت منافع ايران در قاهره
عربستان به دنبال حفظ بقاي خود است و موجوديت خود را در مقابل اين گفتمان در خطر مي‌بيند به همين دليل هر روز و به روش‌هاي گوناگون اقدامات خود را عليه ايران تشديد مي‌كند.
محمد بابایی

اقدامات تحريك‌آميز و خصمانه عربستان سعودي عليه ايران در حد بي‌سابقه‌اي افزايش يافته است. درباره دلايل و انگيزه‌هاي سعودي‌ها با مجتبي اماني رئيس دفتر سابق حفاظت منافع جمهوري اسلامي ايران در قاهره گفت‌وگو كرديم. امانی با اشاره به اينكه عربستان گفتمان انقلاب اسلامي را در تضاد با منافع خود مي‌داند، معتقد است كه شدت اقدامات عربستان در واقع واكنشي به ازدياد قدرت، جايگاه و نفوذ ايران اسلامي در منطقه است.

به نظر شما حوزه رقابتي ايران و عربستان كدام هستند؟

ما خودمان را در منطقه رقيب عربستان نمي‌دانيم. ايران با طرح گفتمان جديدي در منطقه حضور يافته است. اين گفتمان مبتني بر انقلاب اسلامي و انديشه‌هاي امام‌(ره) قرار دارد كه به دنبال استقلال و خود‌باوري مبتني بر اسلام است. سعودي‌ها به دليل گسترش گفتمان انقلاب اسلامي احساس مي‌كنند كه منافع‌شان در خطر افتاده و تلاش مي‌كنند با اقدامات مختلف با اين گفتمان مقابله كنند. بنابراين رقابت مي‌تواند بين دو گفتمان حضور داشته باشد. اساساً عربستان گفتمان جديدي ندارد و بناي آن حفظ موجوديت خود است.

دليل رفتار خصمانه عربستان عليه ايران را در چه مي‌دانيد؟

عربستان به دنبال حفظ بقاي خود است و موجوديت خود را در مقابل اين گفتمان در خطر مي‌بيند به همين دليل هر روز و به روش‌هاي گوناگون اقدامات خود را عليه ايران تشديد مي‌كند. ما اگر به روند اقدامات ضدايراني عربستان بعد از انقلاب اسلامي نگاه كنيم متوجه مي‌شويم كه اين روند در طول يك دهه اخير به ويژه در چند سال گذشته شدت بسيار زيادي داشته است. شدت اقدامات عربستان در واقع واكنشي به ازدياد قدرت، جايگاه و نفوذ ايران اسلامي در منطقه است.

به نظرتان اين اقدامات خصمانه عربستان از حمايت امريكا برخوردار است يعني اينكه آيا اقدامات سعودي‌ها عليه كشورمان با هماهنگي واشنگتن صورت مي‌گيرد يا همانطور كه بعضي‌ها معتقدند روابط عربستان و امريكا شاهد بروز اختلافات و تنش‌ها است و رياض بدون هماهنگي با امريكا دست به اقدامات خصمانه عليه ايران مي‌زند؟

در بخشي از اين موضوعات، امريكا از عربستان حمايت مي‌كند چراكه عربستان با گفتمان انقلاب اسلامي كه در تضاد با منافع امريكا قرار دارد، مقابله مي‌كند و به همين دليل سعودي‌ها از حمايت امريكا برخوردار هستند. بهترين حالت براي امريكا اين است كه يك درگيري بين ايران و عربستان رخ دهد و امريكا نظاره‌گر آن باشد. امريكا از اين مسلمان‌كشي و تخريب كشورهاي اسلامي خوشحال مي‌شود. اما تجربه‌هاي گذشته امريكا در منطقه و برخورد جمهوري اسلامي ايران باعث شده كه امريكا در همراهي با سياست‌هاي عربستان عليه ايران احتياط بيشتري از خود نشان بدهد. البته نبايد اين مسئله باعث شود ما در تحليل نيات امريكا دچار اشتباه شويم. امريكايي‌ها به دنبال مقابله با جمهوري اسلامي ايران هستند ولي توانايي آنها هم محدود است. از طرف ديگر امريكايي‌ها نمي‌خواهند با اقدامات ضدايراني خود موجب تقويت جريان ضدامريكايي در منطقه و ازدياد نفرت از امريكا در جهان شوند. امريكايي‌ها از اين موضوع به شدت هراس دارند و به همين جهت علاقه‌اي ندارند كه بيش از اين با سياست‌هاي آل‌سعود همراه شوند. آنقدر عقل دارند كه سرنوشت خودشان را در منطقه با سعودي‌هاي بدنام گره نزنند. البته در تعارف با عربستان اظهار همبستگي مي‌كنند؛ ولي به نظر مي‌رسد سعودي‌ها نسبت به پايبندي عملي امريكا در حمايت از خود مطمئن نيستند.

خيلي‌ها معتقدند رویکرد خصمانه عربستان عليه ايران در پي توافق هسته‌اي تشديد شده و همين مسئله يكي از دلايل اختلاف عربستان با امريكا است. شما اين مسئله را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟

برجام فرايندي است كه امريكايي‌ها معتقدند با اين كار جلوي قدرت ايران را گرفته‌اند. اين مسئله‌اي است كه مطلوب عربستان سعودي است اما مسئله اينجاست كه سعودي‌ها به اين حد از كاهش قدرت ايران كه امريكايي‌ها مدعي آن هستند، راضي نيستند. امريكا‌یی‌ها به علت قدرت جمهوري اسلامي ايران مجبور شدند با آن مذاكره كنند تا از اين طريق قدرت ايران را كم كنند. اينكه رابطه عربستان سعودي و امريكا در آينده چگونه خواهد بود بحث ديگري است اما توقعي كه سعودي‌ها از امريكايي‌ها دارند اين است كه كمك جدي بكنند تا به زعم آنان كار ايران را يكسره كنند.

به نظرتان تا چه حدي كشورهاي عربي با سياست‌هاي عربستان درباره ايران همراهي مي‌كنند؟

به نظر مي‌رسد عربستان در درون اتحاديه عرب كه شامل 22 كشور مي‌شود درباره موضوع ايران با دو مشكل عمده مواجه است. اولاً، تعدادي از كشورهاي عربي رابطه خيلي خوبي با ايران دارند و اين در جلسه اخير اتحاديه عرب بارز بود و دوم اينكه تعداد ديگري از اين كشورها نمي‌خواهند زير بار رهبري عربستان در منطقه بروند. اين‌ها به رقابت بين كشورهاي عربي برمي‌گردد. واضح است كه كشورهاي گروه اول به‌طور اولي در كشورهاي دسته دوم نيز قرار دارند. دسته اول كشورهايي مثل عراق، لبنان، عمان و الجزاير مي‌شوند. در دسته دوم كشورهايي مثل مغرب و مصر و غيره قرار دارند.

اما كشورهاي عربي در تصميم‌گيري‌هاي علني خود مجبور هستند كه سطح بيانيه را اينقدر پايين بياورند كه اين شكاف‌ها خيلي بارز نشود. اين موضوع را مي‌توانيم در بيانيه اخير اتحاديه عرب مشاهده ‌كنيم. شايد خواسته عربستان سعودي خيلي فراتر از بيانيه بود و به طور مثال قطع رابطه دسته‌جمعي اعراب با ايران را در ذهن خود مي‌پروراند اما مجبور شد كه سطح خواسته‌هاي خود را پايين بياورد تا اين اختلافات دروني اتحاديه عرب خيلي علني نشود. با اين حال با نگاهي به اعلام موضع برخي از اين كشورها در قبل و بعد از مصوبه اخير در اتحاديه عرب، متوجه مي‌شويم كه اين صف بندي درمقابل عربستان وجود دارد.

در ميان كشورهاي غيرعربي به نظر مي‌رسد عربستان سعودي تلاش زيادي مي‌كند تا تركيه و پاكستان را با خود همراه كند. به نظرتان اين كشورها حاضر خواهند شد عليه ايران با رياض همراه شوند؟

به صورت شفاهي و نظري ممكن است بعضي از رهبران اين كشورها موضع‌گيري‌ای داشته باشند كه رضايت عربستان را جلب كنند، دليل اين مسئله هم به نفوذ مالي عربستان در اين كشورها بر‌مي‌گردد كه البته محدود و موقت است و بالاخره اين سخاوت‌ها هم نمي‌تواند در مدت طولاني ادامه داشته باشد. اما به طور عملي هيچ‌كدام از اين كشورها عربستان را به صورت جدي همراهي نمي‌كنند. ما در جريان حمله عربستان به يمن شاهد بوديم كه برخلاف آن هياهوي اوليه نه تركيه و نه پاكستان و اساساً هيچ كشور مهم و صاحب وزن سياسي نظامي ديگري حاضر نشد عربستان سعودي را همراهي كند.

خيلي‌ها معتقدند سعودي‌ها در نهايت به دنبال جنگ با ايران هستند، شما اين احتمال را مي‌دهيد؟

سعودي‌ها عادت كرده‌اند كه ديگران به نمايندگي از آنها وارد جنگ با ايران شوند. بيشتر به دنبال ارتش اجاره‌اي هستند تا در زمين وارد شوند. صدام حسين در عراق اين اشتباه را مرتكب شد اما الان ديگر نه تنها كسي در منطقه وجود ندارد كه اين حماقت را تكرار كند بلكه امريكايي‌ها نيز مردد هستند كه در صورت حمله به ايران خواهند توانست به اهداف خود دست يابند يا منطقه عليه آن‌ها به آتش كشيده خواهد شد.

يكي از مهم‌ترين مسائلي كه به نظر مي‌رسد باعث تيرگي روابط عربستان سعودي با امريكا شده اين است كه حكام آل‌سعود انتظار دارند با تأمين هزينه مالي نظامي، امريكا به جاي عربستان وارد جنگ شود. عربستان سعودي به صورت مستقيم و به تنهايي جرأت حمله به ايران را ندارد و صرفاً تلاش مي‌كند يك فضاي تند شبه‌نظامي ايجاد كند تا شايد منجر به كسب بعضي از امتيازات براي رياض شود.

به نظر مي‌رسد در طول دو، سه سال اخير متوجه اين قضيه شده‌اند كه اگر جنگي در منطقه صورت بگيرد امريكايي‌ها جرأت دخالت در آن را نخواهند داشت و عربستاني‌ها نيز بدون همراهي امريكايي‌ها حتي خواب برتري نظامي بر ايران را نمي‌بينند.

به نظرتان نقاط ضعف ايران در مقابل عربستان چيست؟

در هر حال عربستان به عنوان كشور عربي ارتباطات قديمي با ساير كشورهاي عربي دارد و به دليل اشتراكات زباني داراي حوزه نفوذي هرچند محدود دركشورهاي عربي است. عربستان روي بحث شيعه و سني بسيار كار كرده و هزينه زيادي براي تعميق اختلاف شيعه و سني انجام داده است. تلاش كرده عربستان و حكومت آل‌سعود را نماد اهل سنت در جهان معرفي كند. وجود حرمين شريفين به القاي اين موضوع كمك مي‌كند. ابزارهاي تبليغاتي عربستان در كشورهاي عربي به طور طبيعي بهتر از ايران بوده است و از حمايت صهيونيست جهاني كه نفوذ زيادي در رسانه‌ها دارند برخوردار است. اين مشكلاتي است كه در اين عرصه با آنها مواجه هستيم.

واكنش وزارت خارجه كشورمان به اقدامات خصمانه عربستان را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟ خيلي‌ها معتقدند وزارت خارجه بايد مواضع قاطع‌تري اتخاذ كند؟

دولت جديد در ابتدا تلاش كرد صفحه جديدي در روابط ايران و عربستان گشوده شود. اما در همان زمان اين نظريه مطرح بود كه رفتار عربستان با ايران به تغيير دولت‌ها ارتباطي ندارد و مشكل سعودي‌ها با خود نظام است اما دولت جديد تلاش زيادي كرد زيرا تصورش اين بود كه رفتار عربستان به نوع دولت‌ها در داخل ايران بستگي دارد اما در عمل همه متوجه شده‌اند كه رفتار سعودي هيچ ارتباطي به نوع دولت‌ها در داخل ايران ندارد و بايد به رفتار اين كشور نگاه ديگري داشت.

چشم‌انداز روابط ايران و عربستان را چگونه مي‌بينيد؟

هيچ‌گونه چشم‌انداز مثبتي در رابطه با عربستان سعودي وجود ندارد و اساس رويكرد هيئت حاكمه سعودي با ايران خصمانه است و ما هم بايد با توجه به اين رويكرد عربستان سياست‌هاي خودمان را تنظيم كنيم.

درباره حوادث مربوط به تظاهرات در مقابل نمايندگي‌هاي سياسي عربستان در بعد از شهادت شهيد نمر چه نظري داريد؟

تصورم اين است كه برخي افراد مشكوك مشورت‌هاي غلطي به دولت درباره چگونگي برخورد با اين حوادث دادند كه متأسفانه باعث شد سعودي‌ها از آن بهره‌برداري زيادي كنند و اين موضوع را در رسانه‌ها به وسيله‌اي براي سرپوش گذاشتن بر جنايت خود در به شهادت رساندن اين عالم والامقام تبديل كنند. حمله به نمايندگي‌هاي عربستان اولاً بايد در اندازه خودش بررسي شود و دوم آن كه معلوم نيست چه كساني اين‌كار را مرتكب شده‌اند و حجم خسارت‌ها چه بوده است. لازم نبود ما به صورت رسمي و به اين سرعت قبول مسئوليت كنيم كه سعودي‌ها اينگونه سو‌ءاستفاده كنند. بايد فقط قول پيگيري مي‌داديم. برخي با مشورت غلط تلاش داشتند از اين موضوع در آستانه انتخابات مجلس شوراي اسلامي بهره‌برداري جناحي داشته باشند. به نظرم دولت چند روز بعد از اين واقعه متوجه اين موضوع شد و جهت تبليغاتي خود را تغيير داد.

غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۱
علی
|
Iran, Islamic Republic of
|
۱۴:۱۸ - ۱۳۹۴/۱۰/۲۸
0
0
با سلام . عربستان تلاش می کرد که نفوذ شیعه در مکه را کم کند . تلاش می کرد به بهانه های مختلف بعثه رهبری که مرکز نشر عقاید شیعه و نیز بیمارستان هلال احمر ایران را تعطیل کند . که با اشغال سفارت عربستان به این اهدافش دست یافت . و حالا تلاش خواهد کرد که کاروان حجاج توسط ترکیه و یا روسیه و با افغانستان اعزام شوند . و به ارزوی خود همانا برائت از مشرکین و خذف دعا نیز برسد
نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار