روند اجراي برجام اين روزها به گزارش آتي يوكيا آمانو مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي پيوند خورده است؛ گزارشي كه حالا پس از اجراي تعهدات قابل توجه ايران در برجام، قرار است بيان كننده عملكرد كشورمان در اين حوزه باشد. اما نكته‌اي كه حساسيت گزارش آينده آمانو را بيش از پيش كرده است، انتشار برخي اخبار است كه بيان مي‌كند، آمانو در گزارش خود همچنان موضوع PMD را باز نگه داشته است. اين در حالي است كه يكي از شروط اصلي جمهوري اسلامي ايران در زمان پذيرش و اجراي برجام، بسته شدن پرونده PMD در آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي است. اين تأكيد ايران در حالي است كه در متن توافق برجام اعلام شده كه گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي درباره اين فعاليت‌ها، يكي از شروط اصلي براي آغاز اجرايي شدن برجام است.
اما پس از تأكيدات جمهوري اسلامي در اين خصوص يوكيا آمانو، مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي روز پنج شنبه در جلسه شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي اعلام كرد بررسي آژانس درباره فعاليت‌هاي هسته‌اي پيشين ايران و احتمال اينكه اين فعاليت‌ها به قصد توليد سلاح اتمي بوده باشد، به «نتيجه‌‌گيري قطعي» نرسيده است. وي همچنين عنوان كرده كه نمي‌تواند «تضمين معتبري» درباره مواد هسته‌اي اعلام نشده و نبود قطعي فعاليت‌هاي نظامي در گذشته دهد. او اضافه كرد: «در حال حاضر مي‌توانم بگويم كه پاسخ قاطع بله يا خير درباره احتمال فعاليت‌هاي نظامي در تأسيسات هسته‌اي ايران ممكن نيست.» گفتني است PMD يا آنچه از آن با نام «مطالعات ادعايي» ياد مي‌شود، مجموعه‌اي از مداركي است كه به ادعاي كشورهاي غربي و عمدتاً امريكا، نشان مي‌دهد برنامه اتمي ايران داراي جنبه‌هاي تسليحاتي بوده است. طبق ادعاي مقامات امريكايي، اين مدارك براي اولين بار از كامپيوتر شخصي يكي از كارمندان سابق انرژي اتمي ايران كه به امريكا رفته به دست آمد. آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، طي گزارش خود در نوامبر ۲۰۱۱ تمامي اين ادعاها را در يك گزارش جمع‌آوري و همين موضوع را به دستاويزي براي اعمال تحريم‌ها و فشار به كشورمان تبديل كرد.
واكنش‌ها به نقض عهد آژانس
اما گفته‌ها در خصوص بسته نشدن PMD در آژانس با واكنش‌هاي مختلفي از سوي مقامات كشورمان مواجه شده است. در همين ارتباط چندي پيش عباس عراقچي مذاكره كننده ارشد كشورمان عنوان كرده بود كه شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بايد بين PMD و برجام يكي را انتخاب كند. به گفته او
«در صورت بازماندن پنجره‌اي از تعهدات طرف مقابل، ايران نيز به تعهدات داده شده عمل نخواهد كرد.»
ادامه «برجام»مشروط به بستن «PMD»
همچنين علي شمخاني دبير شوراي عالي امنيت ملي روز گذشته در حاشيه مراسم سالگرد شهيد شهرياري در جمع خبرنگاران به اظهارات اخير مديركل آژانس بين‌المللي اشاره كرد و در پاسخ به اين سؤال كه اگر شوراي حكام در روند پرونده PMD ايران اختلال كند، ايران حاضر به ادامه همكاري خواهد بود؟ عنوان كرد كه اصولاً نبايد اسمش را اختلال بگذاريم، بعد از مقطع اخير ايران بر مبناي گزارش مديركل آژانس نهايت همكاري را براي شفاف‌سازي سؤالات و موضوعات و مكان‌هايي كه قسمت عمده‌اي از آن گزارشات وهمي مبتني بر خواسته‌هاي سرويس‌هاي امنيتي بود داشته است.
شمخاني سپس عنوان كرده كه ايران در اين مقطع به شدت همكاري و شفاف‌سازي كرد و همكاري‌ها به نحوي بود كه كارشناسان آژانس از نظر استاندارد بودن و پاسخگو بودن اين همكاري را تأييد كردند. در مقطع آتي نزديك آژانس گزارشي را درباره مسائل گذشته هسته‌اي ايران كه مفهوماً به PMD مشهور است، البته از ديدگاه ما همان مسائل گذشته است، گزارشي را خواهد داد.
شمخاني با اشاره به اظهارنظر آمانو يادآور شد كه براساس گفتار آمانو اين گزارش يك گزارش خاكستري روشن خواهد بود، اما هيچ ابهامي در آن نيست و جمهوري اسلامي ايران همان‌طور كه در گزارش اخير آژانس آمده، هيچ انحراف غيرصلح آميز در روند هسته‌اي خود نداشته است.
دبير شوراي عالي امنيت ملي با تأكيد بر اين نكته كه گزارش بسترساز قطعنامه شوراي حكم خواهد بود و آنچه پرونده مسائل گذشته ما را مي‌بندد، قطعنامه شوراي حكام است، گفت: 5+1 قسمت تشكيل‌دهنده شوراي حكام است كه اميدواريم به وظيفه خود همان‌طور كه به آن متعهد بودند عمل كنند و پرونده را ببندند.
شمخاني سپس به ابلاغيه مقام معظم رهبري به دولت درخصوص اجراي برجام اشاره و عنوان كرد كه مبتني بر ابلاغيه تاريخي مقام معظم رهبري همه مسئولان جمهوري اسلامي ايران بر اين باورند كه همزمان نمي‌توان هم خدا را و هم خرما را خواست، يعني هم برجام و هم عدم بستن پرونده PMD را، لذا راه ادامه برجام بستن پرونده PMD است.
5+1 چاره‌اي جز مذاكره با ايران نداشت
در همين حال شمخاني در سخنراني خود در پنجمين سالگرد شهيد شهرياري و پاسداشت 123 شهيد دانشگاه شهيد بهشتي گفت كه امروز جمهوري اسلامي ايران مبتني بر اين توان ذاتي و بومي ديگران را وادار كرد بپذيرند اين دانش قابل بمباران شدن نيست و برخلاف آنچه توسط بوق‌هاي تبليغاتي گفته مي‌شود 5+1 چاره‌اي جز مذاكره با ايران نداشت زيرا نمي‌توانست اقدام نظامي كند و مي‌دانست اگر اقدام نظامي كند پيامدهايش غيرقابل كنترل خواهد بود و زمان به نفع ايران پيش مي‌رود. بنيه‌هاي داخلي در شرايط تحريم قوي‌تر مي‌شود، لذا بايد اين روند توسعه را به زعم آنها مهار كرد. اين دستاورد دستاورد بزرگي است كه توسط شهداي هسته‌اي و دانشمندان هسته‌اي فراهم شد و در دولت يازدهم به نحو احسن در معركه مذاكره مرحله تثبيتش به منصه ظهور رسيد. دبير شوراي عالي امنيت ملي گفت: در اين شرايط به سمت مرحله اجرا و آنچه ديگران متعهدند پيش مي‌رويم و با ريزبيني‌هايي برآن نظارت مي‌كنيم تا خطايي صورت نگيرد.
وي با اشاره به شخصيت شهيد شهرياري يادآور شد: من با شهيد شهرياري همكار بودم و ايشان را كاملاً مي‌شناختم. اينكه در وصف اين شهيد گفته مي‌شود «طراح رآكتور هسته‌اي نسل جديد»، «نماينده جمهوري اسلامي به همراه شهيد عليمحمدي در سزامي» و اينكه در مورد او گفته مي‌شود «فردي كه با بدافزار اكستاكس نت مقابله كرد» اينها همه شهيد شهرياري نيست.
دبير شوراي عالي امنيت ملي افزود: شهيد شهرياري فردی پربنيه بود كه با دانش و تيزهوشي و پاسخگويي بي‌نياز به دنبال رفع نيازهاي كشور بود و اخلاق مداري و رفتار سازماني‌اش ماندگارتر از پتانسيل علمي‌اش بود.
شمخاني در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به نحوه شهادت شهيد شهرياري يادآور شد: ترور به عنوان يك اقدام سخت عليه ملتي كه مي‌خواهد مستقل زندگي كند وقتي به كار گرفته مي‌شود، به اين معناست كه اهرم‌هاي تجربه شده ديگر پاسخگوي رسيدن به هدف دشمن نبودند، لذا سرمايه‌هاي علمي را بايد درو كرد و در هر مقطعي دشمن اين مسئله را به شكلي اعمال مي‌كند. يكبار در حمايت از شاه يا صدام است و گاهي در قالب ترور و زماني با نفوذ متبلور مي‌شود.
وي با اشاره به اينكه با وجود اين مسائل دستاوردهاي توأم با خون نظام جمهوري اسلامي ايران همواره ماندگار است، گفت: انقلاب اسلامي ما با خون به‌دست آمد. جنگ تحميلي پيروزي خون بر شمشير بود و توافق هسته‌اي امروز ما كه منجر به اين شد كه ديگران به ترس از روند پرشتاب شدن آن مذاكره را انتخاب كنند، دستاورد همان خون شهدايي است كه در اين مسير جان خود را از دست دادند و پس از مذاكرات اين مسئله براي ما تثبيت شد.
شمخاني افزود: اينكه امروز ايران در منطقه‌اي بي‌ثبات پرثبات‌ترين كشور است، اينكه جمهوري اسلامي ايران امروز كانون انرژي است و اينكه جمهوري اسلامي ايران براي معضلات منطقه‌اي راه حل منطقه‌اي ارائه مي‌دهد و مي‌گويد فلسطين، سوريه، يمن و بحرين تنها يك راه حل دارند و آن راه حل دموكراسي و هر كس يك رأي است، حاصل همين رشادت‌هاست. وي ادامه داد: اين تلاش‌ها در گذشته نيز انجام شد، اما امروز راه‌حل جمهوري اسلامي ايران را ديگران به اجبار انتخاب مي‌كنند و به تبع مي‌توانيم با تأسي شهيد شهرياري و شهيد عليمحمدي ايران را كانون عمل منطقه‌اي كنيم.
مرور اوضاع فلسطين
شمخاني با اشاره به اوضاع امروز فلسطين گفت: امروز زن و مرد و كودك و جوان فلسطين با ابزارهاي ابتدايي به مقابله با رژيم‌صهيونيستي مي‌پردازند و زندگي مي‌كنند. چه كسي نهضت كربلا را در قرن بيستم و بيست و يكم براي آنها ترجمه كرد كه به موضوع مقاومتِ حداقل عده و عُده بر حداكثر عده و عُده تأسي كنند. انقلاب اسلامي، شهداي هسته‌اي و شهداي ايران امروز اين درس را به خوبي به مردم اين كشورها داده‌اند. وي تصريح كرد: آنچه امروز در فلسطين مي‌گذرد انعكاس مقاومت ايران و انقلاب اسلامي در مقابل صدام و دشمنان است.
دبير شوراي عالي امنيت ملي گفت: 70 درصد كساني‌كه در كرانه باختري وارد عمل مي‌شوند احساس مي‌كنند حتماً به شهادت مي‌رسند اما مي‌خواهند شعار هيهات منا الذله را سردهند، لذا اين درس را از نهضت عاشورا و شهداي كربلا فرا گرفته‌اند. شمخاني با اشاره به راهپيمايي بزرگ اربعين نيز بيان كرد: اگر امروز مي‌بينيم افرادي با مذاهب و ديدگاه‌هاي مختلف غير از شيعه در اين راهپيمايي حضور دارند براي اين است كه آنها نيز فهميده‌اند نهضت اباعبدالله(ع) تنها نهضت شيعه نيست بلكه نهضت ضدظلمي است كه همه انسان‌ها مي‌توانند از آن استفاده كنند و با تأسي به آن شعار هيهات‌مناالذله سر دهند.
بدون شک طرف متقابل یعنی ( 5 + 1 )
