با اين حال چندي است که اين تالاب هم چون ديگر تالاب هاي کشور علاوه بر اينکه خود در معرض نابودي قرار گرفته، سلامت ساکنان شهرهاي استان مرکزي را با مخاطره جدي مواجه کرده است. چرا که اين تالاب کويري یکی از عوامل اثرگذار بر کیفیت هوا و اقلیم برخي از شهرهاي استان و زیست ساکنان روستاهای اطراف است.
****
وسعت تالاب میقان اراک حدود 25هزار هکتار برآورد شده که شامل دریاچه با سه جزیره در وسط، قسمت کویری و دشت های اطراف است. ارتفاع اين تالاب از سطح دریاهای آزاد یکهزار و 700متر است و منابع تامین آب آن از بارش های جوی، آب سه رودخانه قره کهریز، فراهان و شهراب و پساب تصفیه فاضلاب اراک تامین می شود. ازاين رو در سالهايي که ميزان بارنگي کاهش مي يابد اين تالاب در فصول گرم سال خشک شده و به چشمه غبارهاي نمکي تبديل مي شود و راه نفس را بر ساکنان شهرهاي اطراف مي بندد. از طرفي در دل اين تالاب ،معدن بزرگی از سولفات سدیم جای گرفته که احداث جاده براي تردد آسان به اين معادن و همچنين بهره‌برداری بي حد و غير اصولي از منابع آن، سبب تخريب تالاب شده و اکوسیستم منطقه را به طور جدي به چالش کشیده است.
علاوه براين مشکلات بنا به اظهارات کارشناسان، به علت شوری آب، لایه ها و گنبدهاي نمکی در منطقه ايجاد شده که به سطح زيرين زمين نيز نفوذ کرده و ممکن است تحت تاثیر گسل های منطقه باعث لرزه خیزی خفیف در منطقه شوند.اين در حالي است که اقدامات انجام شده در طي سالهاي اخير آنگونه که بايد نتوانسته براي جلوگيري از نابودي و احياي اين تالاب موثر واقع شود. اما شوهاد نسان مي دهد که ظاهرا امسال قرار است برنامه هاي جدي تري در اين خصوص پايده سازي شود. چندي پيش مدير کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی با بيان اينکه یکی از برنامه های مهم این اداره کل، احیای تالاب میقان است و در دولت جديد اقدام و گام های بلندی در این خصوص برداشته شده افزود: تدوین برنامه مدیریتی زیست بومی تالاب به صورت جدی در دستور کار قرار دارد و مقرر شده در این رابطه یک برنامه و نقشه راه به دست آید و تاکنون دو کارگروه برای این مهم تشکیل شده است.حسین علی ابراهیمی کارنامی گفت: مطالعه نیازهای آبی این تالاب، از دیگر اقدام های مهم انجام شده است که به همت و پیشنهاد دولت اجرایی شده و در حال تکمیل شدن است. وي در خصوص تاثير منفي برداشت از معدن سولفات سديم نيز افزود: محیط زیست خواستار توقف عملیات معدن کاری آن و طرح دعوا با حمایت های خاص دولت در این خصوص به مراجع ذیربط شده است و در مجموع همه تلاش خود را با اجرای کارهای علمی و زیربنایی به کار گرفته ایم تا این تالاب احیاء شود.
سند ملي به ياري تالاب مي آيد!
وقوع پياپي طوفان هاي سديمي در تالاب ميقان و آلوده شدن هواي برخي از شهرهاي استان در اثر اين پديده، منطقه ميقان را به يکي ازمهمترین کانون‌های بحران در استان مرکزی تبديل کرده است. طوفان‌های سدیمی نمک‌هایی هستند که در تابستان با کم آب شدن تالاب و وزش باد از کف آن بلند می‌شوند و خطر بیشتری را در مقایسه با ذرات معلق گردوغبار ایجاد می‌کنند، ازاين رو کنترل این طوفان‌ها اهمیت بسیاری دارد. اگرچه در چند سال اخير اقداماتي چون عمليات متعدد بيولوژيکي مانند کشت گياهان و تکثير آنها، اعمال مديريت حفاظت و فعاليت هايي از اين قبيل در جهت بيابان زدايي منطقه انجام شده اما اين منطقه همچنان در زمره 178کانون بحرانی بیابانی کشور قرار دارد.
بنا به اعلام اداره کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی، شکننده بودن اکوسيستم منطقه و قرار داشتن تالاب ميقان در مرکز استان و اثرات زيست محيطي آن بر شهرهايي چون فراهان، آشتیان، داوودآباد لزوم انجام اقدامات اساسي براي رفع مشکلات زيست محيطي اين تالاب را بيش از پيش ضروري مي کند. اين در حالي است که بنا به گفته مدير اداره کل منابع طبيعي و آبخيز داري استان مرکزي کف دریاچه تالاب میقان بيش از اين قابلیت اجرای عملیات متعدد بیولوژیکی و مدیریتی را ندارد، بلکه باید عملیات مکانیکی در آن صورت گیرد که البته این امر بسیار هزینه بر است. از اين رو اخيرا بحث سند ملي گرد و غبار مطرح شده تا شايد با استفاده از اعتبارات اين سند بتوان کف درياچه را با روش صحيح مديريت کرد و مانع از بروز طوفان هاي سديمي بيشتر شد. مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری استان مرکزي در اين خصوص مي گويد: این سند که سازمان جنگل‌ها نیز در بخشی از آن عهده‌دار وظایفی است، می‌تواند نقش مهمی در کنترل کانون‌های گردوغبار و جلوگیری از بیابانی شدن عرصه‌های منابع‌طبیعی داشته باشد.
يوسفي افزود: سند ملی گردوغبار می‌تواند با اختصاص اعتبارات ملی کمک شایانی جهت بهبود شرایط اراضی طبیعی و ممانعت از بیابانی شدن بیش از پیش این عرصه‌ها کند. البته این سند ظاهرا سیاست‌های فرامرزی را مورد توجه قرار داده است، اما مسلما می‌توانیم در این راستا با کمک اداره کل محیط‌زیست استان اقدامات شاخصی را به انجام برسانیم.
