ترک خوردن و فرونشست زمين در اطراف آثار باستاني شهر شيراز يکي از نگران‌کننده‌ترين خبرهايي است که اين روزها از رسانه‌ها مي‌شنويم که در صورت عدم اقدام به موقع مسئولان، شايد تخت‌جمشيد بناي خاص و منحصربفردي که گواه تاريخ درخشان کشورماست، به زودي در معرض نابودي قرار گيرد .
****
با افزايش دماي کره زمین و کاهش بارش‌های جوی، کم شدن ذخاير آبی دریاچه‌ها و غيره، تمایل مردم به سمت استفاده از منابع آب‌های زیرزمینی افزایش یافته است. بنابراين بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی به ویژه در حوضه‌هایی که با پهنه‌های آبرفتی و دریاچه‌ای تحکیم نیافته، رونق بيشتري پيدا کرده و می‌تواند منجر به نشست یا فرو ریزش سطح زمین شود. البته فرونشست زمين مي‌تواند به دلايل گوناگوني رخ دهد و تنها منحصر به کاهش ذخاير آبي نيست. اين پديده مي‌تواند بر اثر رخدادهاي طبیعى زمین شناختى مانند انحلال، حرکات آرام زمین و یا فعالیتهاى انسانى نظیر معدنکارى، برداشت آب‌هاى زیرزمینى و یا نفت ایجاد شود که در استان فارس انحلال و برداشت آب‌های زیرزمینی مهمترين علت فرونشست‌هاي زمين اين استان است.
پديده فرونشست به آهستگی و به کندي وقوع مي يابد. خطرات ناشی از آن همچون سیل و زلزله به سرعت نمايان نمي‌شود و محسوس نيست. همانطور که پيدايش اين اتفاق به سرعت نمايان نمي‌شود، آثار و تبعات مخربي که از آن باقي مي‌ماند هم به سرعت قابل جبران نيست و نمي‌توان طي چندروز آن را برطرف کرد. ضمن اينکه به صرف هزينه‌هاي بالايي هم نياز دارد.
* تهديدي به رنگ فرونشست زمين
عضو شورای شهر شیراز ضمن اشاره به پديده فرونشست و ترک زمین در دشت‌های شیراز مي‌گويد: در دهه 70 تا 80 اين استان سال‌های پرآبی را به خود ديد و سطح آب‌های شهر شیراز به میزان قابل توجهی افزايش یافت، به‌طوری که در جنوب شیراز به یک متر زیرزمین رسید. اما با گذشت زمان و خشکسالی‌های پی در پی، اجرای خط فاضلاب و حفر چاه‌های بالا دست شیراز در باغ شهرها سبب شد آب در مناطق جنوبی شهر از عمق پنج متری به 25 متر کاهش پیدا کرده و متوسط 15 تا 20 متر افت آب بوجود آید و در شمال شهر نیز به 80 و 100 متر برسد. بنابراين استان فارس با پديده فرونشست‌ها روبه‌رو شد و اکنون اين رخداد به تهدیدی بزرگ در شهر شیراز تبدیل شده است و بايد دستگاه‌های متولی برای بررسی علت این موضوع به سرعت اقدامات لازم را انجام دهند.
سیدمحسن معین با اشاره به انجام حفر قنات و زهکشی در عمق 30 متری مي‌افزايد: با درخواست شهرداری شیراز و مطالعات آب منطقه‌ای اين اقدام انجام شد و از تاثیرات مثبت آن نیز بهره‌مند شده‌ايم. با اين حال، متاسفانه در برخی نقاط شهر شیراز و در مجاورت‌های اصلی اجرای زهکشی، ترک‌هایی در منازل ایجاد شده و بیم این مي رود که شیراز با چالش مواجه شود. بنابراين درخواست ما از مسئولان، متوقف شدن آب زهکشی خروجی شیراز و انتقال آن به دشت سروستان برای جلوگیری از پایین افتادن سفره‌های آب زیرزمینی در شیراز و بروز خطرهای جدید است.
* تخت جمشيد در خطر است
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در ارتباط با افزايش فرنشست‌هاي زمين‌هاي اطراف تخت‌جمشيد مي‌گويد: فرونشست زمین در اطراف مجموعه جهانی تخت جمشید، نقش رستم و برخی روستاهای مجاور این یادمان های تاریخی ، در وضعیتی بحرانی است.مسعود رضایی منفرد مي‌افزايد: فرونشست زمین در اکثر نقاط ایران و از جمله دشت مرودشت، ناشی از وقوع خشکسالی‌های پی‌در پی و برداشت‌های بی رویه از منابع آب‌زیرزمینی است. متاسفانه شدت این بحران هم به حدی است که علاوه برآسیب به طبیعت و اراضی بخش کشاورزی، امکان دارد این پدیده به زیرساخت‌ها و تاسیسات زیربنایی فارس نیز آسیب برساند. به همين دليل تغییر و اصلاح الگوی کشت در این منطقه ضروری‌ترین اقدام برای رفع این بحران است.وضعیت وجود فرونشست و ترک خوردگی‌ها در زمین در دشت و اطراف مجموعه جهانی تخت جمشید نگران کننده است و با توجه به در خطر بودن این بنای تاریخی، باید راهکارها و اقدامات لازم از سوي متوليان برای رفع این موضوع اندیشیده شود.
