دراين ميان برخي مناطق روستايي شهرستان هاي استان خراسان شمالي از جمله راز و جرگلان بيش از بقيه از قافله توسعه عقب مانده اند و از زيرساخت هاي اساسي براي پيشرفت به نصيب مانده اند. نبود زمين و مشکلات موجود بر سر راه ساخت ساز در روستاهاي اين شهرستان به عنوان معضلي در اين مناطق خودنمايي مي کند.
*****
افزايش ساخت و ساز و نوسازي منازل مسکوني از جمله اهدافي است که در برنامه توسعه روستايي مورد توجه قرارگرفته است با اين حال برخي روستاها از جمله روستاهاي شهرستان راز و جرگلان در خراسان شمالي به دليل برخورداري از شرايط توپوگرافي خاص از داشتن مساحت و فضايي براي ساخت و ساز محروم هستند. بنا به گفته فرماندار شهرستان راز و جرگلان بخش اعظمي از زمين هاي موجود در اين روستاها عنوان ملي را با خود يدک مي کشد و روستاییان نمی توانند ساخت و سازی در آن انجام دهند. اين در حالي است که طي اين سالها بنياد مسکن به عنوان متولي و مسئول رسيدگي به اين موضوع تاکنون به اين مبحث ورود نکرده و عليرغم نياز فراوان به ساخت و ساز در اين روستاها زمين هاي مذکور همچنان در تملک اداره منابع طبيعي استان قرار دارد.
احمد ریواده افزايش مهاجرت روستاييان به شهرها و تصرفات غيرقانوني را از جمله نتايج اين اقدامات برشمرده و مي گويد: تاکنون ساخت مسکن روستایی زیادی در روستاهای این شهرستان وجود نداشته و بنیاد مسکن استان در اين زمينه موفق عمل نکرده است. وي رفع اين مشکل را در گرو انجام بررسي هاي کارشناسانه و انجام طرح هادي دانسته و مي افزايد: امیدواریم با اجرای طرح هادی زیرساخت های اساسی در مکان هایی درست جانمایی شوند تا بتوانيم در اين زمينه اقداماتي انجام دهيم.
روستاييان به حريم رودخانه روي آورده اند
به دليل نبود زمين مناسب در نواحي مسطح روستاهاي اين شهرستان، اهالي روستاها به ساخت و ساز در حريم رودخانه ها روي آورده اند. از آنجا که همه روستاهای شهرستان راز و جرگلان در بستر رودخانه ها قرار دارند، اهالي، اين مناطق را براي ساخت و ساز برگزيده اند. مکاني که با توجه به سيل خيز بودن منطقه بدترين نقطه ممکن براي ساختن واحدهاي مسکوني است. این شهرستان با توجه به نوع توپوگرافی و فعال بودن سه رودخانه و تخریب مراتع و جنگل ها ضریب سیل خیزی بالايي دارد. از طرفي چون تاسیسات و زیر ساخت های این شهرستان همچون راه ها و چاه های آب شرب نیز در مسیر بستر رودخانه قرار دارد، هر سال در ماه هاي مختلف در پي بارش باران سيل هاي عظيمي در اين منطقه به راه مي افتد و خسارات بسياري به راه ها و بخش کشاورزي منطقه وارد مي کند. در مرداد ماه سال جاري در پي بارش باران و جاري شدن سيل در اين شهرستان، خسارتي در حدود چهار میلیارد و 650میلیون تومان به ساکنان اين منطقه تحميل شد. اين در حالي است که روستاييان بيش از شهرنشينان زيان ديدند چرا که سيل به بيش از 18هکتار از اراضی باغی و 25هکتار اراضی کشاورزی آنها آسيب زد و 61راس دام سبک و 9راس دام سنگین را تلف کرد. همچنين بر اثر جاری شدن سیل 11بند کشاورزی تخریب شد.
با وجود اينکه بارها و بارها مسئولان شهرستان و حتي استان به روستاييان منطقه هشدار داده اند از ساخت واحدهاي مسکوني خود در حريم رودخانه اجتناب کنند اما با اين حال ساکنان مناطق روستايي اين شهرستان همچنان به ساختن واحدهاي مسکوني و پرورش دام خود در اين نقاط ادامه مي دهند. نبود فضايي مسطح براي ساخت و ساز به عنوان يکي از دلايل تداوم اين روند بيان شده است فرماندار شهرستان راز و جرگلان در اين خصوص با بيان اينکه روستاییان راز و جرگلان تمایلی به نوسازی منازل خود ندارند. مي گويد: شرایط توپوگرافی این شهرستان به شکلی است که برای ساخت یک منزل باید ابتدا زمین تسطیح شود و سپس عملیات ساخت انجام شود، از طرفي تسهیلاتی که برای ساخت مسکن از سوی بانک ها ارائه می شود مربوط به تسطیح زمین نیست و تمامی سرمایه صاحب ملک صرف تسطیح زمین می شود به همين دليل اهالي تمايلي به ساخت منزل ندارند.
ريواده مي افزايد: از سوی دیگر فاصله روستاهای این شهرستان با کارخانه های مصالح ساختمانی خیلی زیاد است بطوریکه مصالح ساختمانی با قیمت خیلی زیاد به دست مشتریان می رسد و از سوی دیگر حتی یک کارخانه مصالح ساختمانی نیز در این شهرستان وجود ندارد. بنا به گفته فرماندار راز و جرگلان قسمت اعظم زمین های این شهرستان متعلق به منابع طبیعی و بنیاد علوی است و به همین دلیل موضوع سمت توسعه روستاها در این شهرستان شکل نگرفته است چرا که هنوز اختلاف نظر بین اداره کل منابع طبیعی و بنیاد مسکن در خصوص واگذاری زمین وجود دارد و برای توسعه کاهش بافت فرسوده باید این اختلافات رفع شود. همچنين کوهستانی بودن راز و جرگلان سبب شده تا هزینه انتقال انشعاب آب، برق و گاز برای روستاییان با قیمت بالاتری تمام شود و همين مسئله مانعي براي ساخت و ساز روستاييان شده است.
***
