سال 88 وقتي خودرو سازان از طريق وزارت صنايع و معادن، شوراي سياستگذاري صنعت خودرو و سازمان گسترش و نوسازي اقدام به تهيه سياستها و اهداف توسعه صنعت خودرو در افق 1404كردند، مهدي غضنفري وزير وقت صنعت با انتقاد از كمي نگري در تهيه اين سند، افزايش تيراژ خودرو به 3ميليون دستگاه در سال را امري اشتباه خواند چراكه خودروسازان در مطلع اين سند به افزايش تيراژ توليد خودرو تأكيد كرده بودند و مواردي چون كيفيت، محيط زيست، كاهش مصرف انرژي، رقابت با خودرو سازان خارجي و طراحي پلتفرمهاي روز دنيا از نظر خودرو سازان به دور مانده بود، با اين حال به رغم بيميلي وزير خودرو سازان رشد تيراژ توليد را هدف قرار دادند و در جاده خيالي توسعه تخت گاز دادند.
به گزارش «جوان»، شايد يك زماني خودروهاي قديمي امريكايي مانند شورولت به دليل سرعت، قدرت و امنيت و استحكام بالا جزو پرطرفدارترين خودروها در دنيا به شمار ميآمد و اين محصولات حرف اول و آخر را در بازار خودرو ميزد اما اين خودروها به مرور زمان با افزوده شدن مؤلفههاي جديدي چون مصرف سوخت، كاهش آلايندگي و محيط زيست، افزايش امنيت، ضرورت طراحي پلتفرمهاي جادار و زيبا رفتهرفته از رده خارج شدند و محصولي كه زماني حرف آخر را در بازار ميزد ديگر حرفي براي گفتن نداشت و هماكنون اين خودروها در موزهها كاربرد دارند.
در اين بين به نظر ميرسد خودروسازي كشور با ناديده گرفتن مؤلفههاي اثرگذار بر توليد خودرو در حال افزايش تيراژ خود براساس سند توسعه صنعت خودرو در افق 1404 است؛ سندي كه به نظر ميرسد از اساس اشتباه تنظيم شده و همين اشتباه موجب يك خطاي استراتژيك در صنعت خودروسازي و هدر رفت منابع ملي شده است.
در سال 88 زماني كه خودرو سازان از طريق لابي با وزارت صنايع، شوراي سياستگذاري صنعت خودرو و سازمان گسترش نوسازي صنايع ايران اقدام به تهيه سند توسعه خودرو در افق 1404 كردند مواردي چون رشد كيفي خودروها را مدنظر قرار دادند، بهطوري كه در اين سند مقرر شده خودروسازان كشور در بخش خودروهاي سبك (سواري و وانت) تا سال 1404، توليد خود را در حدفاصل سالهاي 88 تا 1404 به 3ميليون دستگاه در سال برسانند كه از اين ميزان 2ميليون دستگاه براي بازار داخل و يكميليون دستگاه خودرو براي بازار خارجي عرضه خواهد شد.
در شرايطي در سال 88تيراژ خودروهاي سبك در كشور (ايرانخودرو، سايپا و پارس خودرو) حدود يك ميليون خودرو در سال بود كه در سند توسعه صنعت خودرو مقرر شد توليد تا 16سال آتي يعني 1404به 3ميليون در سال برسد، اين در حالي است كه تا پايان سال 93 وبا گذشته پنجسال از سند توسعه صنعت خودرو، تيراژ توليد خودروي سبك به بيش از يك ميليون و 140هزار دستگاه در سال رسيده است.
گفتني است در سالهاي 91 و 92 تيراژ توليد خودرو به دليل تحريمها افت كرد اما مجدداً توليد افزايش يافته است.
حال درحالي دولت يازدهم و خودروسازن تنها بر افزايش تيراژ توليد معطوف شدهاند كه مباحث كيفي اصلاً در سند توسعه خودروسازان ديده نشده است.
در دنيايي كه هر روز به دليل رشد دانش و تكنولوژي خودروهاي باكيفيتتري پا به عرصه رقابت ميگذارند و حتي كمپانيهاي بزرگ و جهاني خودرو نيز براي توليد انبوه دست به عصا راه ميروند، بايد ديد تنظيمكنندگان سند توسعهاي 1404صنعت خودرو بر چه اساسي توليد 3ميليون خودرو را در اين سال بدون آنكه نوع و مشخصات آن را مشخص كنند، هدفگذاري كردهاند.
شايد تا ديروز مؤلفههايي چون مصرف سوخت، امنيت و استحكام و طراحي پلتفرمهاي زيبا و جا دار جزو شاخصههاي اصلي توليد يك خودرو به شمار ميآمد اما امروز مسائل مربوط به محيطزيست و اهميت كاهش آلايندگيها مسير صنعت خودرو را به طور كلي تغيير داده است، در حقيقت مؤلفههايي كه در گذشته اصلاً مورد توجه براي توليد نبود، امروز به يك مؤلفه مهم و اثرگذار تبديل شده است و شايد در آينده نيز مؤلفههايي براي توليد تعيين تكليف شود كه امروز اصلاً مورد توجه دنيا نيست. امروزه توليد خودروهاي الكتريسته كه بر پايه برق كار ميكند يا خودروهاي هيبريدي كه بر پايه الكتريسته و سوخت كار ميكند در كمپانيهاي بزرگ دنيا چنان زلزلهاي به پا كرده است كه آنها براي توليد خودروهاي فعلي(بنزيني) هم بسيار دست به عصا شدهاند و تنها در صورتي اقدام به توليد انبوه خودروهاي بنزيني ميكنند كه سفارشي از بازارهاي خارجي در دست داشته باشند.
بله، سرعت تحولات و رشد بيش از پيش دانش و تكنولوژي و اهميت پيدا كردن مقوله محيطزيست در كشورها و از همه مهمتر هدفگذاري توليد كيفي و ارزان قيمت به دليل افزايش جمعيت طبقه متوسط ميان درآمدي در كشورها، سياستگذاران و تصميمگيران در كشورهاي توسعه يافته را بر آن داشته است تا سرمايه خود را با احتياط صرف توليد و خدماتي كنند كه مورد استقبال متقاضي قرار گيرد و قابليت عرضه به متقاضي داخلي و خارجي را داشته باشد.
در حقيقت، شرايط به گونهاي است كه توليد كالاي فعلي با همين نوع و مشخصات براي پنج تا 10 سال آينده يك اقدام غيرعقلاني و غيرمنطقي در صنايع مختلف به شمار ميرود چراكه با توجه به رشد بيش از پيش دانش و تكنولوژي امكان دارد توليد فعلي در مقايسه با توليد جهاني كه در 10سال آينده به بازارها عرضه ميشود، يك كالاي از رده خارج شده و بيهوده به شمار رود. شايد از همين رو است كه كمپانيهاي بزرگ توليد خودروي دنيا بر حسب سفارش خريد اقدام به توليد خودرو ميكنند تا خودروهاي توليديشان هيچگاه در انبارهاي كمپاني تلنبار نشود و فروش اين خودروها به واسطه رشد دانش و تكنولوژي و تغيير ذائقه مصرفكننده با مشكل مواجه نشود. در اين بين متأسفانه در حالي در اغلب صنايع داخلي سندهاي چشم انداز و توسعهاي بدون در نظر گرفتن مقوله پيشرفت دانش، تكنولوژي و مواردي چون محيطزيست، انرژيهاي نو و تغيير ذائقه متقاضي كه به دليل اطلاع از محصولات موجود در بازارهاي جهاني پيوسته در حال تغيير است تهيه و تدوين شده است كه جاي دارد در تمامي سندهاي توسعهاي و چشمانداز صنايع تجديدنظر و اصلاحات صورت گيرد.
در حقيقت اگر شركتهاي توليدكننده داخلي خودرو يعني ايرانخودرو و سايپا بخواهند براساس سند چشمانداز1404تنها به افزايش تيراژ خودرو تا 3ميليون خودرو در سال فكر كنند، اين يك اشتباه استراتژيك است چراكه تا هشت سال آينده خودروهاي توليد اين بنگاهها كه عمدتاً بر پژو و پرايد نيز تمركز دارند اصلاً با استانداردهاي جهاني توليد خودرو و ذائقه متقاضيان خودرو همخواني ندارد و اين كار به مثابه دور ريختن سرمايه ملي، سرمايه سهامداران خرد و كلان و همچنين حقوق توليدكننده و مصرفكننده است.