به گزارش نکته آنلاین ، تاکیدات مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای بر لزوم توجه به سبک زندگی اسلامی به 25 سال پیش باز می‌گردد. ایشان در خطبه‌های نماز جمعه تهران در فروردین سال 69 به تهاجم فرهنگی غرب اشاره فرمودند و تاکید کردند که "اسلام، تکلیف مسلمانان را در معاشرت، در کیفیت زندگی فردی، در خورد و خوراک، در لباس پوشیدن، در درس خواندن، در روابط با حکومت، در روابط با یکدیگر و در معاملاتشان معین کرده است.
" رهبر معظم انقلاب در همان سال‌ها مهمترین راهکار مقابله با تهاجم فرهنگی را در شناخت و تقویت نوع زندگی به سبک اسلامی دانستند. تاکیدات ایشان در سال‌های بعد نیز به کررات ادامه یافت تا اینکه در مهر ماه سال 91 در جمع دانشجویان خراسان شمالی «سبک زندگی» را بخش اساسی و حقیقی پیشرفت و تمدن سازی نوین اسلامی خواندند و نخبگان و صاحبان فکر و اندیشه را به پرداختن به این مفهوم در ایران و چاره جویی در این زمینه دعوت کردند.
بی شک ارایه الگوهای تفریح و سرگرمی سالم یکی از دهها فاکتوری است که باید در این مسیر به دقت بررسی شود تا دغدغه ای که رهبر انقلاب بیش از 25 سال است مطرح فرموده اند، مورد توجه فرار بگیرد.
تفریحات سالم؛ لازمه دست یابی به زندگی اسلامی
روشن است که انسان به صورت فطری همان طور که به غذا، خواب، نظافت، لباس و ... نیاز دارد، همان‌طور نیز نیازمند به تفریح و سرگرمی سالم نیز هست و هیچ‌کس نمی‌تواند این نیاز فطری و طبیعی انسان را انکار نماید.
اما تفریح چیست و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ برای آنکه بتوانیم زندگی سالمی داشته باشیم و سبک زندگیمان را بر مبنای آموزه‌های اسلامی و اخلاقی بنا کنیم، چه نوع تفریحاتی را باید دنبال کنیم و انواع تفریحات سالم چیست؟ آیا الگوهای مناسبی برای تفریحات سالم در جامعه ما وجود دارد؟ و کدام نهاد‌ها و دستگاه‌ها وظیفه ارایه این الگوها را بر عهده دارند؟
شاید مهمترین هدف تفریح و سرگرمی را بتوان ایجاد احساس مثبت و شادی در افراد یک جامعه دانست. تفریح از واژه فرح می‌آید و فرح در مقابل غم و اندوه و همچنین سختی و ملامت قرار می‌گیرد. به این مفهوم که انسانها در کنار اینکه به کار و تلاش می‌پردازند، نیاز دارند لحظاتی را در طول روز یا هفته (بسته به نوع تفریح) به آنچه که علاقه مند هستند روی بیاورند. با این تعریف روشن می‌شود که نوع تفریحات به نوع علایق افراد مرتبط است، به طور مثال یک فرد به دیدن برنامه‌های تلویزیون یا سینما علاقه دارد و فرد دیگر به ورزش یا پیاده روی در فضای سبز.
بنابر این تفریح انواع مشخص خود را دارد که به میزان علاقه افراد یک جامعه باز می‌گردد. از سوی دیگر کیفیت و فراگیری تفریحات نیز باید مورد توجه قرار گیرد یعنی برخی از تفریحات امکان آن را دارند که هر روز انجام شوند مثل دیدن فیلم یا بازی‌های مختلف و برخی دیگر در بازده زمانی طولانی‌تری اتفاق می‌افتد به مانند مسافرت و کوه نوردی و ....
ریشه تفریحات در فرهنگ هر جامعه
به طور معمول تفریحات در یک جامعه از فرهنگ و ریشه‌های مذهبی- اخلاقی آن جامعه نشات می‌گیرد. در جوامع غربی و غیر مذهبی گاها موضوعاتی به عنوان تفریح محسوب می‌شوند که در جوامع اسلامی شرم آور و غیر قابل قبول است. از قمار و کلوپ‌های شبانه گرفته تا صنعت سینما و فیلم‌ها مستهجن که جایی در فرهنگ اصیل اسلامی ندارد.
در ایران دو عامل مهم یعنی آموزه‌های اسلامی و خانواده از ارزش و اصالت بسیار زیادی برخوردار است و ریشه‌های عمیقی در تاریخی این مرز و بوم دارد. پیش از انقلاب اسلامی حکومت شاهنشاهی بسیار تلاش کرد تا با تقلید از فرهنگ غرب این آموزه‌ها را کمرنگ کند اما موفق نشد و مردم به دنبال نوع زندگی به سبک اسلامی بودند.
ویژگی‌های تفریخات سالم
اما سبک زندگی اسلامی چه ویژگی‌های دارد و تفریحات در این سبک چه جایگاهی دارد؟
مقام معظم رهبری با تبیین ویژگی‌های سبک زندگی اسلامی، خط و مشی را مشخص فرموده اند و بار‌ها در سخنرانی‌های شان به این موضوع مهم اشاره داشته اند.
تفریحات که در زیرمجموعه سبک زندگی قرار می‌گیرد، باید بیش از پیش مورد توجه مسئولان قرار گیرد و جزو اولویت‌های کاری آنان باشد. اسلام دین نشاط و شادابی است و همه انسانها را به بهره مندی از لذایذ حلال دنیایی توصیه می‌کند. اسلام با شادی انسانها هیچ مشکلی ندارد اما برای حفظ سلامت و کرامت آنها و جامعه قیودی را در نظر گرفته که هرگز به معنای مخالفت با شادی نیست.
در دنیای امروز که عصر ارتباط است و تکنولوژی جهان را به مانند دهکده ای کوچک تبدیل نموده، لازم است تا الگوهای مناسبی برای تفریحات سالم طراحی شده و به مردم ارایه شود. انسانها آن گونه که می‌اندیشند و اعتقاد دارند رفتار می‌کنند و سبک زندگی همان روش هایی است که برای رسیدن به اهدافمان در زندگی اتخاذ می‌کنیم، بنابراین برای داشتن سبک زندگی اسلامی – ایرانی باید ابتدا اعتقادات و مبانی فکری‌مان را بر اساس اندیشه‌ها و آراء اسلامی بنا کنیم. در راستای الگوی تفریح سالم نیز باید به مشترکات تفریحی تمام جوامع توجه کنیم و الگوهای اسلامی و ایرانی را طراحی نمایم و اجازه ندهیم که رسانه‌های غربی برای ما تعیین تکلیف نمایند و باعث جذب مردم به سمت تفریحات غیر اخلاقی شوند.
معرفی دستگاه‌های مسئول در ارایه الگوهای تفریح سالم
ساز و کار تبیین الگوهای تفریحی به مانند بسیاری از مسایل دیگر در کشور، دچار سردرگمی است و نهادهای مختلفی در این پروسه نقش ایفا می‌کنند که گاها مسئولیت را بر عهده دیگری می‌اندازند.
دولت به عنوان متولی اصلی از ابزار‌ها و امکانات فراوانی بهره مند است و نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بسیار موثر خواهد بود. شهرداری نیز با در اختیار داشتن فضای‌های شهری از جمله فرهنگسرا ها، پارک‌ها و ... نقش تعیین کننده ای دارد و از تاثیر صدا و سیما برای ارایه الگوهای مناسب هر چه بگوییم کم گفته ایم.
به طور مشخص در درجه اول دولت و وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت آموزش عالی و همچنین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و... که مسئولیت اجرایی دارند، موثر خواهند بود.
صدا و سیما نیز به دلیل فراگیری و ارزان بودن نوع تفریح برای مردم (دیدن فیلم و سریال و برنامه‌های سرگرم کننده) از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است به طوری که رسانه ملی در فرهنگ سازی و تبیین خطوط سبک زندگی اسلامی نقش بی بدیلی ایفا می‌کند.
شهرداری‌ها نیز از دیگر دستگاه‌های اجرایی مهم هستند که با در اختیار داشتن فضا و امکانات شهری و در غالب فرهنگسرا‌ها و جشنواره‌های متعدد و همچنین تبلیغات میدانی بسیار اثر گذار خواهند بود.
از سوی دیگر نقش سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه‌های علمیه، مساجد و سایر نهادهای فرهنگی کشور برای ارایه الگوهای سالم تفریح به مردم، بسیار موثر هستند که جا دارد هر یک به صورت جداگانه مورد بررسی قرار بگیرند.
لزوم برنامه ریزی دستگاه‌های مسئول
رفتن به محیط‌هایی همچون جنگل، پارک، نمایشگاه‌ها، موزه‌ها، شرکت در گردهمایی‌های فامیلی و گروه‌های همسالان، رفتن به سینما، تئاتر و گردهمایی‌های دانشجویی از انواع تفریحات سالم است که هزینه کمی دارد، ولی باید برای انجام آنها برنامه ریزی‌های لازم صورت پذیرد.
امکانات تفریحی در جامعه ما محدود است و باید افزایش امکانات تفریحی در دستور کار نهادهای مسئول و متولی این امر قرار گیرد. اهمیت رسانه‌های تصویری نیز در فراگیری و ارزان بودن آن است و به همین دلیل صدا و سیما از اهمیت فراوانی در پر کردن اوقات فراغت افراد جامعه برخوردار است.
از سوی دیگر امروزه بسیاری از تفریحات در استفاده از ابزار‌های الکترونیکی و رایانه ای مفهوم پیدا می‌کند و باید با برنامه ریزی در این حوزه نیز با جدیت تمام وارد میدان شد.
در مجموع اگر ابزار شادی و تفریح بر مبنای اندیشه‌های اسلامی طراحی و برنامه ریزی شود و اگر افراد جامعه امکانات لازم را برای ابراز شادی و تفریح سالم داشته باشند و همچنین موانع موجود آسیب شناسی گردد، به مرور شاهد گرایش بیشتر مردم به خصوص نسل جوان به سوی سبک زندگی اسلامی خواهیم بود.
واگرایی در تبیین الگوهای سالم تفریحی
به نظر می‌رسد که نوعی واگرایی در تبیین الگوهای مناسب و سالم برای تفریحات در میان مسئولان ما به وجود آمده است.
مسایل فرهنگی کمتر در اولویت قرار دارد و جایگزین مناسبی برای تفریحات سالم به مردم ارایه نمی‌شود. برای طراحی الگوهای مناسب باید بخش‌ها و قشر‌های مختلف جامعه را در نظر داشت و برای جوانان به گونه ای برنامه ریزی کرد که مناسب احوالات آنها باشد و برای بانوان نیز به همین شکل باید وارد عمل شد.
هر چند که پس از پیروزی انقلاب اسلامی تحولی شگرف در نوع و سبک زندگی مردم به وجود آمده اما با توجه به گسترش تکنولوژی و وسایل ارتباط جمعی، لازم است تا توجه ای ویژه ای از سوی مسئولان و نهادهای مربوطه به مقوله تفریحات صورت بپذیرت.
