وزراي خارجه چين و روسيه به وين نرفتند و محمد
جواد ظريف وزير خارجه ايران هم بعد از سه دور مذاكره با همتاي امريكايي خود (كه
ظاهراً با ملاقات غروب ديروز چهار دور شد) قرار شد وين را به مقصد تهران ترك كند. همه اينها نشان
مي‌دهد مذاكرات هسته‌اي در وين چندان خوب پيش نمي‌رود و احتمال تمديد زمان مذاكرات وجود دارد.
ديپلمات‌ها در وين
مي‌گويند طرف امريكايي از بخش‌هاي قابل توجهي از توافقاتي كه در لوزان انجام
شده بود نيز عقب‌نشيني كرده
و حاضر نيست آنها را به عنوان بخشي از توافق جامع روي كاغذ بياورد.
به گزارش خبرنگار اعزامي «جوان»، ديپلمات‌هاي ايراني در وين احتمال
دستيابي به توافق هسته‌اي
را چيزي حدود 50 درصد ارزيابي مي‌كنند. اين ميزان احتمال در
فاصله دو روز مانده به مهلت مذاكراتي ايران و 1+5، نشان مي‌دهد احتمال اينكه
طرفين تا 30 ژوئن (9تير 94) به توافق برسند كم است. به رغم سفر وزراي خارجه فرانسه
و انگليس به وين، وزراي خارجه چين و روسيه هنوز به مذاكرات ملحق نشده‌اند؛ اين، يعني اينكه
اختلافات بين طرفين همچنان باقي مانده است. علاوه بر اين، ظريف بعد از سه دور
مذاكره با جان كري وزير خارجه امريكا و ديدار عصر ديروز با فيليپ هاموند، وزير
خارجه انگليس، قرار شد ديشب ژنو را به مقصد تهران ترك كند. اتفاقي كه ممكن است نشانه خوبي براي مذاكرات
نباشد. مسئول تيم رسانه‌اي
ايران گفته كه به رغم بازگشت ظريف، تيم‌هاي مذاكراتي به رياست معاونان
در وين حضور دارند و روند كار روي متن دنبال خواهد شد. برخي منابع در وين عصر
ديروز گفتند ظريف برخي پيشنهادهاي طرف مقابل را به تهران مي‌آورد؛ موضعي كه
ديپلمات‌هاي
ايراني در وين آن را تأييد نكرده‌اند.
ديپلمات‌هاي
ايراني كه خواستند نامشان فاش نشود مي‌گويند
به رغم بحث‌هايي كه درباره كارشكني طرف فرانسوي در
مذاكرات مطرح شده، لوران فابيوس وزير خارجه فرانسه در پشت ميز مذاكره تند نشان نمي‌دهد و اكنون محور اختلاف با طرف
امريكايي است كه مذاكرات را به چالش كشيده است. ديپلمات‌هاي
ايراني حاضر در وين تأييد مي‌كنند
متن توافق شامل يك متن اصلي و چهار ضميمه تقريباً تكميل شده است ولي هنوز تعداد
قابل توجهي پرانتز كه نشان دهنده اختلافات طرفين است باقي مانده است. يك ديپلمات
ايراني در وين مي‌گويد كه بعضي از پرانتزهاي باقي مانده
ارزش محتوايي بالايي دارند.
در حالي كه پيش‌تر
سايت پوليتيكو از باقي ماندن پنج اختلاف اصلي بين ايران و 1+5 خبر داده بود،
ديپلمات‌ها در وين مي‌گويند
بخش مهمي از اين اختلافات باقي مانده به اين خاطر است كه طرف امريكايي از دو دسته
از موضوعاتي كه در مذاكرات لوزان بر سر آنها توافق شده بود، عقب نشيني كرده است؛
دسته اول موضوعاتي است كه در لوزان توافق و مكتوب شد ولي طرف امريكايي الان حاضر
نيست آنها را قبول كند. يك نمونه مشخص از موارد مكتوب، سرنوشت بحث فردو است كه به
گفته ديپلمات‌هاي ايراني حاضر در وين،«طرف امريكايي
در مورد آن دبه كرده است.» موضوع ديگري كه امريكايي‌ها
به رغم توافق مكتوب در لوزان، حاضر نيستند بپذيرند، موضوع تحقيق و توسعه است. يك
ديپلمات ايراني مي‌گويد امريكايي‌ها
بر توسعه ماشين‌هاي سانتريفيوژ دبه كرده‌اند و حالا حاضر نيستند آن را قبول
كنند.
دسته دوم از اختلافات، مربوط به موضوعاتي است كه در دور
قبلي مذاكرات در لوزان سوئيس توافق شد ولي به خاطر برخي اختلافات جزئيات آن مكتوب
نشد و سرنوشت آنها به توافق نهايي واگذار شد. ديپلمات‌ها
مي‌گويند طرف امريكايي از توافقات غير
مكتوب در وين نيز عقب نشسته است كه نحوه برداشتن تحريم‌ها
از جمله لغو تحريم‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل بلافاصله
بعد از توافق، از اين دسته اختلافات است. يك ديپلمات ايراني حاضر در وين گفته كه
دور اول مذاكرات ظريف با كري، به جاي بحث بر سر اختلافات پيش رو، به بحث درباره
مواردي سپري شده كه طرف غربي از آنها عقب نشيني كرده است.
علاوه بر
اينها، دامنه بازرسي‌ها جزو موارد اختلافي است كه ادامه دارد.
در وراي اين دو
دسته اختلاف، عقب نشيني جان كري از موضع‌گيري 10 روز قبل در مورد «ابعاد نظامي احتمالي (PMD)» است. كري گفته بود
امريكا براي دستيابي به توافق هسته‌اي با ايران، لازم نيست موضوعات مطرح در PMD در چارچوب توافق هسته‌اي با ايران حل شود. اين موضع‌گيري كري با انتقاد شديد آيپك و برخي نمايندگان
تندرو كنگره امريكا روبه‌رو شد تا جايي كه كري چند روز بعد اعلام كرد
از سخنان وي سوء برداشت شده است. علاوه بر اين، دامنه بازرسي‌ها نيز همچنان جزو موارد اختلافي ميان ايران و 1+5
باقي مانده است. وزير خارجه ايران روز شنبه به محض ورود به وين به منظور شركت در
مذاكرات هسته‌اي، تصريح كرد: تهران بازرسي‌هاي استثنايي را نمي‌پذيرد و بر لغو فوري تحريم‌ها
تأكيد دارد ولي طرف غربي همچنان بر بازرسي‌هاي فراپروتكلي تأكيد دارد.
ايران لوزان را زير سؤال نبرده است
تحت چنين شرايطي، ديشب ظريف در حالي به تهران برگشت كه
علاوه بر منابع ايراني، ديپلمات‌هاي
غربي هم تأييد مي‌كنند كه اختلافات باقي است و مذاكرات
دست‌كم براي چند روز تمديد خواهد شد. آلن
اير سخنگوي فارسي زبان وزارت امور خارجه امريكا گفت كه شكاف‌ها در مذاكرات هسته‌اي ميان ايران و شش قدرت جهاني همچنان
باقي است و احتمالاً مذاكرات چند روزي تمديد شود، اما تمديد بلند‌مدت مد نظر نيست. ريچارد نِفيو مذاكره‌كننده پيشين امريكا به الجزيره ديپلماتيك
گفته كه اگر مذاكرات هسته‌اي
كه در وين برگزار مي‌شود موجب حل اختلاف‌هاي عمده نشود، ايران و رقبايش ممكن است
وارد وضعي خطرناك شوند. فدريكا موگريني مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا هم در اين
باره گفت: در صورتي كه زمان بيشتري نياز باشد، مذاكرات را تمديد مي‌كنيم. معاون وزير خارجه چين در وين همه
طرف‌ها را به انعطاف پذيري و پايبندي به
نتايجي كه پيش از اين در مذاكرات به دست آمده، ترغيب كرد. لي بائودونگ گفت: ما
تلاش خواهيم كرد همه طرف‌ها را ترغيب كنيم كه اراده سياسي خود را
نشان دهند و نيز اراده سياسي خود را حفظ كنند و انعطاف پذيري نشان دهند و به آنچه
پيش از اين حاصل شده است پايبند باشند. وزير امور خارجه آلمان نيز با اعلام اينكه
اكنون فرصت حل مسئله‌اي ايران فراهم شده است، گفت: در صورت
شكست مذاكرات، همه ضرر خواهند كرد. بر اساس گزارش دويچه‌وله،
اشتاين ماير با اعلام اينكه مخالفت ايران با بازديد از مراكز نظامي مي‌تواند يكي از موارد مهم در به شكست
كشاندن مذاكرات باشد، در عين حال گفت: ايران رئوس بيانيه لوزان را زير سؤال نبرده
است و هر كدام از اين رئوس موارد تشكيل‌دهنده
توافق نهايي خواهند بود.
نتانياهو: 1+5 از خطوط قرمز خود عقب‌نشيني كرد
نخست وزير رژيم صهيونيستي ديروز گفت: كشورهاي بزرگ از خطوط قرمز عقب نشيني
كرده‌اند
و آماده ارائه امتيازهاي بزرگي به تهران هستند. بنيامين نتانياهو گفت: دو روز قبل
از پايان مهلت مذاكرات هسته‌اي ميان ايران و قدرت‌هاي بزرگ (1+5) به نظر
مي‌رسد
عقب‌نشيني
ملموسي از سوي كشورهاي بزرگ از خطوط قرمزي كه خود تعيين كرده بودند ديده مي‌شود، اين كشورها آماده
ارائه امتيازهاي بزرگي به تهران هستند. نتانياهو كه يك‌شنبه در ابتداي جلسه هيئت
وزيران اسرائيل در شهر قدس سخن مي‌گفت، ادامه داد: چه چيزي دليل
امضاي يك توافق بد با ايران است؟ همچنان فرصت در برابر كشورها براي دست برداشتن از
اين اقدام وجود دارد. وي مدعي شد: وزارت خارجه امريكا گزارشي را درباره نقض حقوق
بشر در سراسر جهان منتشر كرده است و ايران در رأس اين فهرست قرار دارد اما جامعه
جهاني اين موضوع را ناديده مي‌گيرد.
این که از اول هم مشخص بود و رهبری هم فرمودند که : من به مذاکرات خوش بین نیستم .
