با آغاز فصل بهار و بارش‌های رضایت‌بخش در مناطق مختلف آذربایجان خبرهای خوشی به گوش می‌رسید که از بالا آمدن سطح آب دریاچه حکایت می‌کرد. تصاویر منتشر شده از راه‌اندازی قایق‌سواری در حریم دریاچه هم خیال هر شهروند نگرانی را آسوده می‌کرد از اینکه «این دریاچه قصد مردن ندارد.»انگار این تنها وجه مثبت ماجرا بود و بسياري به سادگی فراموش کردند که سال گذشته هم در مدت زمانی اندک، عددهای تراز آب اوج گرفت و با آغاز گرما و کاهش بارش‌ها،آن آب اندک جمع شده هم تبخیر شد. در روزهای اردیبهشت دیگر خیال همه آنقدر از وضعیت حال دریاچه خوب بود که حتی دکتر روحانی سی اردیبهشت در نخستین سفر خود به تبریز وقتی در ورزشگاه تختی با مردم سخن می‌گفت با رضایت خاطر و آسودگی از اقدامات خوب ستاد احیای دریاچه ارومیه خبر داد و از جان گرفتن دوباره آن ابراز خشنودي کرد.
***
* با مردم درباره احیای دریاچه ارومیه شفاف صحبت کنیم
نماینده مردم بناب در مجلس شورای اسلامی با اشاره به مطالبات مردم منطقه در مورد احیای دریاچه ارومیه می‌گوید: در بحث دریاچه ارومیه باید افراد مقصر را در این خصوص پیدا کنیم. افرادی که در گذشته با کارهای غیرکارشناسی خود این مشکل‌ها را به وجود آوردند، به مردم معرفی کنیم.حجت‌الاسلام محمد باقری‌بنابی با تاکید بر اینکه باید با مردم شفاف صحبت کنيم که برخي تصميماتي که قبل‌تر براي اين درياچه گرفته شده، غير کارشناسي بوده، مي‌افزايد: ما نمی‌گوییم که افراد مقصر از فعالیت‌های اجتماعی محروم شوند اما مردم باید از اين اطلاع داشته باشند که در سیستم اجرایی کشور افرادی بودند که کار غیرعلمی انجام مي‌دادند و همين امر منجر به تحميل هزينه چندین هزار میلیارد توماني به کشور شده است.این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه کشور از انجام کارهای غیرکارشناسی آسیب‌های زیادی دیده است ادامه می‌دهد:در سال‌های گذشته دنبال این بودیم که کانال‌های موجود را بتون کنیم؛ اما اين اتفاق هم نيفتاد چون مدیران اجرایی کار غیرعلمی و غیرکارشناسی انجام مي‌دادند.باقری‌بنابی با اشاره به اینکه متأسفانه در بحث احیای دریاچه ارومیه، مدیریت جهادی را احساس نمی‌شود؛ مي‌گويد:مسئولان باید ابعاد گسترده خشک شدن دریاچه ارومیه را به عنوان بحران جدی در منطقه دانسته و خود را متعهد و مکلف به احیای آن بدانند.هر چند به زعم خود مسئولان نیز موضوع خشک شدن دریاچه ارومیه تا اندازه زیادی حساسیت برانگیز شده و در این بین مسئولان هم ترجیح می‌دهند در این جاده پر خطر به آرامی و گاه لاک‌پشتی حرکت کنند ولی در ضلع دیگر این ماجرا نیز مردم قرار دارند؛ مردمی که به چشم یک موضوع جنجالی سیاسی که نه، به چشم نوستالوژی‌ای به جا مانده از دوران خوش گذشته خود به دریاچه نگاه می‌کنند و خواهان جلوگیری از زوال خاطرات خود هستند.
* محيط زيست کم‌کاري مي‌کند
دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با بیان اینکه مسئولان در محیط‌زیست باید تلاش کنند تا به درستي به وظایف محوله خود عمل کنند می‌گوید: متأسفانه محیط زیست به علت کم کاری اعتبار سال قبل خود را هم نتوانست جذب کند.عیسی کلانتری مي‌افزايد: ستاد احیای دریاچه ارومیه هم اکنون به دنبال کاهش میزان آب مصرفی در حوضه آبریز آن بوده و در این زمینه تمام امکانات را در اختیار نهادها قرار می‌دهد.وی در ارتباط با اهداف مهمي که براي احياي درياچه اروميه مدنظر قرار گرفته است، ادامه مي‌دهد: کاهش مصرف آب، افزایش بهره‌وری با صنعتی شدن کشاورزی و بهبود وضعیت درآمدی و معیشتی کشاورزان حاشیه دریاچه ارومیه از اهداف مهم طرح احیای این دریاچه است.در روزهای اخیر با افزایش ریزگردهای موجود در کلانشهر تبریز که هوای آن را به درجه ناسالم رسانده و شهروندان را مجبور به استفاده از ماسک کرده است، حرف و حدیث‌هایی مبنی بر نمکی بودن این ریزگردها هم مطرح شده است.هر چند تمام این نقل قول‌ها در محافل خودمانی و مردمی گفته می‌شد ولی شاید همین‌ها زنگ خطری باشد برای مسئولان که با پنهان کاری و پاک کردن اصل ماجرا سعی در بحرانی جلوه ندادن شرایط دارند.حمید قاسمی مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه امسال در تبریز 8 روز هوای ناسالم داشته‌ایم، می‌گوید:سنجشی که صرفا بتوانیم از آن طریق ریزگردها را بررسی کنیم، نداریم؛ از طرفی80درصد از ریزگردهای تبریز فرامنطقه‌ای است که خاک‌های شور هم از آن مناطق همراه ريزگردها می‌آید و نمی‌توان اینها را از یکدیگر تفکیک کرد.
وی ادامه می‌دهد: مالچ‌‌پاشی در کانون‌های ریزگردهای نمکی در حال مطالعه است و نتایج آن به زودی اعلام می‌شود.دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه می‌گوید: برای طرح‌هایی که توسط محیط زیست و سازمان جنگل‌ها برای جلوگیری از خطرات احتمالی ریزگردها انجام می‌شود، هیچ مشکل اعتباری وجود ندارد و وظیفه اين اداره‌ها جلوگیری از ریزگردهاست.هر چند موضوع احیای دریاچه ارومیه نخستین وعده انتخاباتی دکتر روحانی به مردم آذربایجان بود و نخستین مصوبه دولت یازدهم پس از شکل‌گیری؛ ولی طی دو سال اخیر حتی با تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه و کارگروه‌های مختلف آن، باز هم مردم به طور ملموس شاهد تغییری در روند خشک شدن دریاچه نبوده‌اند.عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به ضرورت انجام کار کارشناسی در خصوص احیای دریاچه ارومیه مي‌گويد: چه لزومی دارد با یک کلمه «نه کاشت» و یا «به کاشت» تصمیمات کیلویی برای موضوع گرفته شود.محمدحسین فرهنگی با تشریح عملکرد مجلس شورای اسلامی در خصوص احیای دریاچه ارومیه مي‌افزايد: مجلس آماده است تمام طرح‌های مربوط به احیای دریاچه ارومیه را تصویب کند.
طبق آمارها در تاریخ دهم خرداد امسال سطح آب دریاچه ارومیه 1270.55 سانتی متر بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته خود 9 سانتی متر کاهش یافته است و حالا به فاصله تنها یک هفته یعنی 17 خرداد سطح آب دریاچه کاهش 15 سانتی‌متری را تجربه می‌کند.خشک شدن و یا کم شدن آب دریاچه تعادل اکولوژیک شمال غرب کشور را برهم می‌زند، آب و هوا را تغییر داده و با تاثیرگذاری مستقیم بر روحیات مردمی که سالیان سال با دریاچه زندگی کرده‌اند، موجب مهاجرت میلیونی آنها می‌شود.
20سال از زمان آغاز کاهش ارتفاع آب دریاچه ارومیه می‌گذرد، اینک دانشمندان معتقدند چنانچه دریاچه ارومیه خشک شود، منطقه تبدیل به بیابانی به وسعت570هزار هکتار با 8 میلیارد مترمکعب نمک می‌شود که با وزش نخستین بادها به جای شن یا رس، این نمک است که در هوا منتشر شده و موجب تخریب محیط زیست می‌شود، تخریبی که بدون شک از مرزهای کشور خواهد گذشت و در خوش‌بینانه‌ترین شرایط کشورهای همسایه را نیز در شرایط بحران زیست محیطی گرفتار خواهد کرد.
اینک این ماهستيم و این لبخند نمکین دریاچه‌ای در حال مرگ، دریاچه‌ای که با همه زیبایی‌اش با همه قدمت خود و با همه نعمت‌هایش در حال نابودی است، این نابودی یعنی نابودی سه درصد از خاک ایران و ایرانی با پیکری زخمی برجای می‌ماند.امروز برگی دیگر از تاریخ در حال نگارش است، اگر خشک شدن دریاچه در این ورق نوشته شود، هیچ‌گاه وجدان تاریخ ما را نخواهد بخشید، اگر چه دریاچه‌هايمان چند سال پیش توسط بیگانگان خشکانده شد ولی اینک دریاچه ارومیه به دست خودمان در حال خشکیدن است.
