حال و اوضاع مذاكرات هستهاي خوب نيست. در واشنگتن، باراك اوباما ديروز با امضاي خود، طرح كنگره براي نظارت كنگره بر توافق هستهاي با ايران را به قانون تبدل كرد و به اين ترتيب به كنگره اختيار داد كه حتي بعداز توافق هستهاي بين ايران و 1+5، آن را رد كند. در وين هم، عباس عراقچي عضو تيم مذاكره كننده هستهاي ميگويد پيشرفت در نگارش متن توافق هستهاي بسيار كند است.
به گزارش «جوان»، در حالي ايران و 1+5 دور جديدي از مذاكرات را براي دستيابي به توافق هستهاي در وين تمام كردند كه باراك اوباما رئيسجمهور امريكا روز گذشته لايحه مصوب كنگره امريكا براي «نظارت بر توافق هستهاي با ايران» را امضا و با امضاي خودش، آن را تبديل به قانون كرد. اوباما قبلاً گفته بود اين لايحه اختيارات رياستجمهوري را محدود ميكند ولي حدود يك ماه قبل بعد از حذف برخي بندهاي غير هستهاي و مصالحه بين جمهوريخواهان و دموكراتها، سيگنالهايي درباره پذيرش طرح كنگره از خود بروز داد و بعد از تصويب كنگره و سنا، سر انجام ديروز آن را با امضاي خودش تبديل به قانون كرد. قانون نظارت كنگره بر توافق هستهاي با ايران، به كنگره اختيار ميدهد كه بعد از توافق احتمالي، بهمدت يك ماه آن را بررسي و در صورت مخالفت، آن را رد كند. در طول اين 35 روز، دولت امريكا اجازه نخواهد داشت تحريمهاي ايران را بردارد، البته اگر كنگره امريكا توافق را رد كند، اوباما ميتواند نظر كنگره را وتو نمايد ولي كنگره هم ميتواند با دو سوم آرا، وتوي اوباما را وتو كند. مجموع اين كش و قوس بين كنگره و اوباما تا 52 روز اجراي توافق هستهاي احتمالي با ايران را به تعويق خواهد انداخت.
نكته مهم درباره قانون نظارت بر توافق هستهاي با ايران اين است كه كنگره ميتواند توافق هستهاي با ايران را رد كند ولي حق تصويب آن را ندارد، در حالي كه اگر كنگره آن را تصويب ميكرد، اين توافق از يك طرف تبديل به يك پيمان نامه بينالمللي و از طرف ديگر، تبديل به يك قانون داخلي در امريكا ميشد و كنگره نيز به همه محتويات آن ملزم ميشد، در حالي كه قانوني كه اوباما امضا كرد، چنين الزامي ندارد و فقط به كنگره اجازه ميدهد، توافق احتمالي با ايران را بررسي و در صورت لزوم رد كند. سناتور «باب كوركر»، رئيس كميته روابط خارجي مجلس سنا و تهيهكننده اصلي اين طرح بلافاصله بعد از امضاي اوباما پاي اين طرح، از امضاي آن و تبديلش به قانون ابراز خشنودي كرده است. كوركر از اوباما و تيم مذاكره كننده هستهاي امريكا خواسته كه نگرانيهاي متعدد كنگره درباره ايران را رفع و از اين قانون به عنوان اهرمي براي گرفتن امتياز از ايران استفاده كند. قانون جديد كاخ سفيد را ملزم ميكند ظرف نهايتا پنج روز تقويمي پس از توافق احتمالي، آن را با تمام ضمائمش به كميته مربوطه و سران كنگره ارائه كند و جان كري وزير خارجه ملزم شده گزارشي در خصوص مفاد توافق را به كنگره ارائه دهد. اگر كاخ سفيد توافق را با تأخير و پس از 10 جولاي به كنگره ارائه دهد، دوره نظارت بر توافق، 60 روزه خواهد بود.
عراقچي: خيلي كند استطرح جديد، عملاً امكان توافق هستهاي با ايران را به شدت كاهش ميدهد چون كه در اين طرح، وزير خارجه امريكا بايد به كنگره بگويد كه آژانس چقدر ميتواند از برنامه هستهاي ايران بازرسي كند و از جمله اينكه «آيا آژانس دسترسي كافي براي بازرسي سايتهاي مشكوك يا ادعاهاي مربوط به فعاليتهاي هستهاي مخفي دارد و اينكه آيا منابع مالي لازم، نفر و اختيارات كافي جهت راستيآزمايي مورد نياز يا مربوط به توافق را دارد يا نه.» ايران تأكيد كرده كه اجازه دسترسي به مراكز نظامي خود را نخواهد داد ولي جاش ارنست سخنگوي كاخ سفيد روز جمعه گفت: رفع تحريمهاي ايران منوط به بازرسيهاي سرزده است.
مجموع اين تحولات باعث شده مذاكرات هستهاي وضعيت چندان مناسبي نداشته باشد. عباس عراقچي معاون وزير خارجه روز جمعه پيشرفت در نگارش متن توافق هستهاي را بسيار كند خواند. عراقچي گفت: «در سه روز گذشته كار نگارش متن اصلي و ضمائم آن در دو سطح سياسي و كارشناسي ادامه يافت. جلسات كارشناسي بهطور همزمان در دو حوزه تحريمها و هستهاي برگزار شد.» عراقچي كه ديشب به تهران برگشت و احتمالاً امروز به همراه ظريف براي توضيح در باره روند مذاكرات به مجلس خواهد رفت، گفته كه به دليل گستردگي موضوعات و پيچيدگي آنها پيشرفت در نگارش بسيار كند صورت ميگيرد. باراك اوباما رئيسجمهور امريكا هم در تازهترين سخنانش گفته كه نميتواند تضمين كند با ايران به توافق نهايي خواهد رسيد. به گزارش آسوشيتدپرس، اوباما جمعه شب با حضور در كنيسه اسرائيلي آداس در واشنگتن بار ديگر بر تعهد امريكا براي حفظ امنيت مردم اسرائيل در مورد مسائلي همچون برنامه هستهاي ايران تأكيد كرد. اوباما كه در حضور بيش از هزار نفر يهودي سخن ميگفت، افزود: «تعهد من به امنيت اسرائيل تزلزل ناپذير است و هميشه استوار خواهد بود.» رئيسجمهور امريكا خاطر نشان كرد: «مردم اسرائيل هميشه بايد بدانند امريكا حاميشان است، امريكا هميشه از آنها حمايت خواهد كرد.»
اوباما يك بار ديگر تهديد خود را عليه ايران تكرار كرد و گفت: همه گزينهها در مورد برنامه هستهاي ايران روي ميز است. اوباما گفته كه ايران نبايد هيچگاه و تحت هيچ شرايطي اجازه دستيابي به تسليحات هستهاي را داشته باشد و من قول ميدهم توافق بد با تهران را نپذيرم.