اين روزها تب و تاب سفر به سرزمين لالههاي واژگون در ميان گردشگران اوج گرفته است.استان چهارمحالوبختياري ميزبان يکي از نادرترين گونههاي گياهي است و هر سال گردشگران بسیاری را از گوشه و کنار کشور به سمت خود جذب می کند. ديدن لالههاي سربهزير انداخته و ثبت تصاوير گوناگون از اين گونه خاص و زيبا ميتواند حاصل يک سفر به يادماني بهاري باشد که با شکوفايي گلها در چهارمحال بختياري اين امکان براي تمام مردم مهيا شده است. دشت زيباي لالههای واژگون در 12کیلومتری چلگرد و در نزدیکی روستای بنواستکی از توابع شهرستان کوهرنگ استان چهارمحالوبختیاری قرار دارد. وسعت آن 3400 هکتار است که پوشش گیاهی زیبا و ارزشمند لالههای واژگون در دو نوع قرمز و زرد است. زمان رویش و شکفتن لالههای واژگون در این دشت از اواسط فروردین ماه شروع ميشود و تا اواخر اردیبهشت ماه ادامه دارد.
******
زمان شکوفايي لالهها و شروع نگرانی ها...
با رويش دشت لالههاي واژگون چهارمحال مقصد مسافران می شود و زيباييهاي منحصر به فرد اين گونه گياهي نادر، تعداد زيادي از گردشگران که اغلب درگير زندگي ماشيني و ساکن شهرهاي بزرگ هستند، راهی اين نقطه بکر و ناياب ميشوند. با این حال چند سالی است که برخی عوامل از جمله بی توجهی و کم لطفی برخی بازدیدکنندگان و مسافران از تعداد این لاله های رنگارنگ و زیبا در بستر دشت ها کاسته شده است. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در این خصوص ميگويد: دشت 3600 هکتاری بنو استکی شهرستان کوهرنگ با پوشش رنگارنگ از لالههای سرخ و زرد رنگ واژگون و پیاز موسیر در 12 کیلومتری چلگرد و نزدیکی روستای بنواستکی کوهرنگ قرار دارد.عبداللهی با بیان اینکه دشت لاله ظرفیت پذیرش روزانه 3 هزار گردشگر را دارد، ميافزايد: مسیرهای فرعی در دشت لاله برای بازدید پیاده گردشگران همراه با راهنمای محلی پیشبینی شده است. دوران گلدهی این گونه گیاهی با وجود زیبایی منحصر به فرد آن، کوتاه است و درصورت چیدهنشدن گل و باقی ماندن کپسول بذر پس از میوه دهی در خاک زادآوری طبیعی میکند. این دشت اردیبهشت و خرداد پذیرای دهها هزار گردشگر و بازدیدکننده است.لالههای واژگون، در اواخر فروردین ماه به گل مینشینند و تا اواخر اردیبهشت گلهای خود را حفظ میکنند. دشت شهرستان کوهرنگ زیر پوششی رنگارنگ از لالههای سرخ رنگ و واژگون، در 12 کیلومتری چلگرد و در نزدیکی روستای بنواستکی کوهرنگ قرار دارد که هر هفته ميزبان 10 هزار نفر در ارديبهشتماه است. هوای لطیف، سبک و پاک دشت و پوشش گیاهی بسیار غنی و ارزشمند آن چشم دل هر بینندهای را مینوازد و خاطرهاي دلنشين بر ذهن گردشگران باقي ميگذارد.
با این حال بخشدار مرکزی کوهرنگ ضمن تاکيد بر زيبايي چشم نواز دشت لالههاي واژگون از افزايش تخریب بیرویه اين گلها در استان چهارمحالوبختياري خبر ميدهد و ميگويد: با فرا رسيدن فصل رويش لالههاي واژگون تعداد زيادي از گردشگران و دوستداران طبيعت به اين منطقه مسافرت ميکنند. فرزاد حسینی ميافزايد: با اين که از حضور گردشگران در اين استان استقبال ميکنيم اما بايد تدابيري اساسي از سوي ادارات منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری انديشيده شود تا باعث فرابخشی در جهت حفظ، حراست و صیانت از این میراث ملی شوند.وی با اشاره به کاهش چشمگير مساحت دشت لالههای واژگون نسبت به چند سال گذشته، ادامه ميدهد: نسبت به سالهاي گذشته مساحت اين دشت به کمتر از یک سوم کاهش پيدا کرده است.از اين رو یافتن راهکاری برای جلوگیری از کاهش روند تخریب این دشت بیش از پیش احساس می شود.
نياز به تدوين قوانين براي حفظ محيط زيست
هومان خاکپور فعال محيطزيست نیز در گفتگو یا " جوان" با اظهار نگراني درباره کاهش وسعت دشت لالههاي واژگون در استان چهارمحال و بختیاری ميگويد: تنها يک ماه از سال، شاهد شکوفايي لالههاي واژگون هستيم که در اين زمان تعداد زيادي از گردشگران به استان چهارمحالوبختياري آمده و از منظره زيباي دشت کوهرنگ بهرهمند ميشوند. شايد همين محدوديت زمان رويش اين گياه ناياب است که منجر به آسيب پذيري بسيار بالاي اين دشت ميشود. با کاهش تعداد گلهاي لالهواژگون در سالهاي اخير انديشيدن چارهاي براي رفع اين مشکل بسيار ضروري است.اين فعال محيطزيست ميافزايد: يکي از دلايل اصلي آسيب ديدن اين دشت در زمان حضور گردشگران اين است که مناطق حساس از مابقي مناطق جدا نشده است و گردشگران آزادانه ميتوانند به هرکجا که ميخواهند بروند. از اين رو آسيب پذيري دشت از سوي مهمانان آن استان افزايش مييابد که اين هم، حاکي از بيبرنامگی مسئولان در امور گردشگري است.
وي خطاب به مسئولان ادامه ميدهد: متوليان قبل از هرگونه تبليغ براي دعوت از گردشگران، اول بايد زيرساختهاي منطقه مورد نظر را مهيا کنند تا با مسائلي چون، مشکلات زيست محيطي روبه رو نشويم. مهمترين مولفه براي فراهم آوردن زيرساختهاي گردشگري، مطالعه کارشناسانه و گسترده درباره اين موضوع به همراه قرار دادن حفظ محيطزيست به عنوان هدف اصلي است. از اين رو قبل از اينکه گردشگر پا به استان مورد نظر بگذارد بايد ظرفيتهاي استاني را مشخص کنيم و سپس آموزشهايي را از طريق رسانه ملي و بروشور در اختيار مهمانان قرار دهيم.هومان خاکپور با اشاره به تهديدهايي که دشت لالههاي واژگون را نشانه گرفته، ميگويد: اغلب گردشگراني که براي لذت بردن از طبيعت به دشت لالههاي واژگون پا ميگذارند، با چيدن و از ريشه درآوردن اين گونه نادر گياهي، موجب انقراض آن ميشوند. جدا از گردشگران، عامل ديگري در نابودي اين دشت بسيار موثر عمل ميکند، حضور دامهاي دامداران بعد از گلدهي لالههاي واژگون که ديگر شادابي شان را از دست دادهاند، است. ما بايد ابتدا نوع بهرهبرداري مان از اين دشت را مشخص کنيم، اگر بحث گردشگري آن اهميت دارد پس بايد از حضور دامها جلوگيري کرد.
اين فعال محيطزيست با اشاره به سازمانهايي که در اين ميان کمکاري کردهاند و نقش پررنگي در نابودي اين دشت دارند؛ ميافزايد: براي حفاظت از منابعطبيعي و محيطزيست تنها يک سازمان يا اداره خاص نميتواند به تنهايي تمام بار سنگين حفاظتي را بر دوش بکشد. بلکه نياز است تمام نهادها و سازمانهاي مربوطه اعم از سازمان محيطزيست، سازمان جنگلها و ادارات منابع طبيعي، رسانه ملي، نيروي انتظامي، استانداري و غيره نقش ايفا کنند. به همين دليل قبل از دعوت گردشگران از طريق رسانه ملي، بايد ابتدا قوانيني تدوين شود که در صورت آسيب رساندن افراد به مراتع و دشتها مجازات شوند. در بحث حفاظت از محيط زيست ما ضمن فرهنگ سازي و آموزش نياز به قوانين محکمي داريم که در صورت سر باز زدن از آن بايد مجازات را به دنبال داشته باشد. همچنين براي عملي کردن قوانيني اين چنيني احتياج به گشتهايي داخل محوطه دشت داريم تا از چيدن و از ريشه درآوردن آن جلوگيري شود و پس از آن برخورد قانوني صورت گيرد.بنا به اعلام بهمن عسگری مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری دشت لاله های واژگون این استان آماده پذیرایی از علاقهمندان به جاذبههای طبیعی است. لاله واژگون در زبان محلی اشک مریم نامیده میشود و ارتفاع آن 120 سانتیمتر است.