مهام نيوز: حالا دیگر نزدیک به چهار سال است که شبکه های
ماهواره ای سریال های ترکیه ای را به عنوان پای ثابت برنامه های خود روی
آنتن می برند. سریال هایی که همچون رقبای اصلی خود در آمریکای لاتین و در
شرق دور از فرمول ثابتی بهره می برند و راز ماندگاری خود را در استمرار
چینش عناصر داستان در مجموعه های خود می دانند.
حضور بازیگران خوش چهره و جوان، دکورهای جذاب و رنگارنگ و
داستان هایی که محوریت اصلی آن تعلیق و درگیر کردن مخاطب است. شاید بتوان
این سه عنصر را از مهم ترین عناصر جذب مخاطب و اضافه شدن محبوبیت مخاطبین
به این گونه از سریال سازی نام برد. ایده اولیه ساخت این سریال ها از کجا و
چگونه در کشور ترکیه شکل گرفت؟ نحوه بازاریابی و پخش این سریال ها چطور در
دستور کار تهیه کنندگان ترکیه ای قرار گرفت که در عرض کمتر از هشت سال
بازار رقابت را در منطقه آسیای مرکزی و نیمه شرقی اروپا و آمریکای لاتین از
رقبای خود گرفت و به یک رقیب قوی تبدیل شد؟
بازاری برای عرضه بهتر محصولات
هر ساله در ماه
فوریه و درست زمانی که بازار محصولات فرهنگی در کشور ترکیه آماده عرضه به
رقابت یک ساله است در كشور تركيه بازاري با نام «ديسكوپ» برگزار مي شود.
اين بازار بزرگ ترين بازار فروش محصولات تلويزيوني در منطقه و بزرگ ترين
بازار آسيايي در اين زمينه است. در كنار اين بازار در جنوب شرقي آسيا هم
بازاري با نام «atf» وجود دارد كه اقبال كمتري نسبت به آن وجود دارد و با
رونق گرفتن بازار تركيه، موفقيت اقتصادي كمتري دارد. در بازار ديسكوپ هر
سال يكي از پرفروش ترين اقلام فرهنگي «سريال هاي تركيه يي» هستند. اين
وضعيت در بازار «ميپ» هم وجود دارد. اين بازار سالانه و در شش ماهه اول و
شش ماهه دوم یعنی در آغاز فصل پاییز در كشور فرانسه برگزار مي شود و در اين
بازار اروپايي هم سريال هاي تركيه يي يكي از پرفروش ترين محصولات فرهنگي
هستند.
ترک ها دنیا را تسخیر می کنند
یکی از واقعیت های
انکار ناپذیر در نحوه برخورد مخاطبان با سریال های ترکیه ای این است که
همگی متفق القول مجذوب این محصول فرهنگی می شوند. با هر ملیت و قومیتی از
همه جای دنیا؛ از کشورهای عربی تا مرکز کشورهای آسیایی و اروپایی و آمریکای
لاتین مشتریان ثابت سریال های ترکیه ای هستند.
سمیر جیران یکی از
خریداران محصولات فرهنگی و از طرفداران پر و پا قرص سریال های ترکیه ای که
مسئول خرید این محصولات برای شبکه الجزیره است درباره استقبال از این سریال
ها می گوید: در کشورهای عرب زبان میزان استقبال از این سریال ها بیشتر از
دیگر کشورها است. نزدیکی فرهنگ کشور ترکیه با اعراب به خصوص در نحوه بازی
بازیگران باعث شده از محصولات کشور ترکیه در مناطق عرب زبان استقبال بیشتری
شود.
در كشور تركيه سريال هاي تركيه يي توسط شركت ها توليد نمي شود
بلكه اين سريال ها توسط «شبكه هاي تلويزيوني» توليد مي شوند. خصوصي سازي
شبكه هاي تلويزيوني در اين كشور باعث شده اين شبكه ها به ثروتي افسانه يي
دست پيدا كنند و به واسطه اين سرمايه ها بتوانند سريال هاي خوب و سطح
بالابسازند».
سابقه ساخت سریال های ترکیه ای
ساخت اين سريال ها
تقريبا از حدود 10 سال قبل در تركيه آغاز شد. در آن زمان ابتدا ساخت «نمايش
هاي استوديويي» متداول بود كه اين سريال ها خيلي هم تاثيرگذار بود و با
استقبال مواجه شد. مثلاسريال «كليد اسرار» يكي از اين آثار بود كه از سوي
شبكه «stv» كه شبكه يي اسلامي بود، توليد و بعدها توسط شبكه هاي ديگر هم
تقليد شد. «كليد اسرار» يكي از محصولات همين شبكه است كه در 500 تا 800
قسمت توليد شده و صدا و سيما نيز آن را خريده و نمايش داده است.
این در
حالی است که رقابت در شبکه های ماهواره ای فارسی زبان برای خرید آثار
ترکیه ای بسیار بالا است به نحوی که یکی از همین شبکه ها با خرید رایت یک
میلیون دلاری یکی از سریال های ترکیه ای برای مدتی رونق را به شبکه خود
بازگرداند. مدیر این شبکه که یک ایرانی الاصل مقیم دوبی است از تاجران
مطرح در این کشور است توانسته است از طریق جذب تبلیغات در میانه پخش این
سریال چند برابر مبلغی را که پرداخت کرده باز گرداند. جالب است بدانيد اين
سريال در رتبه بندي جهاني يكي از پربيننده ترين و پرفروش ترين سريال هاي
دنيا بوده است.
خرید رایت سریال؛ ساعتی هزار دلار
فروش فيلم و
سريال در دنياي امروز يكي از تجارت هاي پرسود است. اين فعاليت در مدت زماني
5 ساله با فعاليتي متمركز مي تواند به موفقيت منجر شود. برخلاف ايران كه
در فروش سريال هايي مانند مريم مقدس و يوسف پيامبر بر اساس يك موج عمل مي
كند، در تركيه اين روند با دقت زيادي پيگيري شده است. سازندگان اين سريال
ها با رعايت معيارهاي جهاني موفق به عرضه جهاني اين سريال ها شده اند.
برنامه
های تلویزیونی ترکیه نظیر سریال‌های پرطرفدار «قرن باشکوه» و «عشق ممنوعه»
رکورد تعداد بیننده را در خاورمیانه و شمال آفریقا شکسته است که نه تنها
ارز خارجی مورد نیاز را برای این کشور را به ارمغان آورده، بلکه قدرت نفوذ و
تاثیرگذاری ترکیه در منطقه را نیز از طریق ترویج سبک زندگی مردم این کشور
افزایش داده است.
ترکیه تنها در سال جاری بیش از 60 میلیون دلار از محل
صادرات برنامه های تلویزیونی درآمد کسب کرده و افزون بر 100 سریال
تلویزیونی محصول این کشور در بیش از 20 کشور به نمایش درآمده است.
درباره
ارقام و هزينه هاي فروش اين سريال ها نيز اطلاعات جالبي وجود دارد. معيار
خريد سريال هاي خارجي در دنيا «ساعت تلويزيوني» است. ساعت تلويزيوني بين 40
تا 45 دقيقه و گاهي 66 تا 70 دقيقه است. يعني يك سريال ممكن است 40 تا 70
دقيقه باشد و بر مبناي يك ساعت رقم مشخصي پرداخت شود. رقم پرداختي براي هر
ساعت هزار دلار است كه خريداران انگليسي پرداخت مي كنند. اما رايت عربي
سريال هاي تركيه يي بسيار بالاو گاهي از ساعتي 7 تا 10 هزار دلار در نوسان
است. درباره برخي سريال ها نيز رايت آنها ساعتي تا 15 هزار به كشورهاي عربي
فروخته شده است.
اما شبكه هاي ايراني و به ويژه شبكه هاي ماهواره يي
ايراني رايت اين سريال ها را بسيار ارزان تر تهيه مي كنند. علت هم اين است
كه اين شبكه ها به جز ايران، افغانستان و تاجيكستان در كشورهاي جهان مشتري
ديگري ندارند و به همين دليل رايت آنها گاهي ساعتي هزار دلار هم فروخته مي
شود. درباره شبكه هاي صدا و سيما نيز اين رقم در همين حدود است. مثلا هر
قسمت سريال جومونگ 1200 يورو خريداري شد كه رقم نسبتا اندكي براي يك سريال
خارجي است.
رونق گردشگری و رونق کسب و کارهای جدید
طبق
بررسیهای انجام شده از سوی موسسه تجارت خاورمیانه؛ محبوبیت برق آسای
سریال‌های ترکی در کشورهای منطقه خاورمیانه و عرب، سبب سرازیر شدن سیل
گردشگران عرب به این کشور شده است. این گردشگران مشتاق دیدار از لوکیشنها و
محل بروز رخدادها درسریالهای تلوزیونی ترک هستند که هرشب در کانالهای
عربی مشاهده میکنند.
براساس همین بررسیها؛ این میل مفرط به مشاهده
سریال‌های تلویزیونی ترک در کشورهای عرب سبب رشد کسب و کارهای وابسته به
گردشگری نیز شده است که طیف وسیعی از انواع مشاغل را درترکیه پوشش میدهد.
درنتیجه
نمایش این فیلمها و ارتباط عاطفی بینندگان با شخصیتهای مطرح درهر
سریال، دیدار ازلوکشینهای آشنا درترکیه از جاذبه های مهم گردشگری در ترکیه
است.
رستوران «گل موتفقی» که تنها یک رستوران دنج و جالب در محلهای
نزدیک به ایستگاه مترو در بخش آسیایی استانبول است ،تنها نمونهای است که
به یمن سریال ترکی «فاطما گل» که به طور وسیع از شبکههای تلوزیونی عرب پخش
شده، برای گردشگران عرب معنای بیش از یک رستوران دارد.
سریال‌های ترکی
در کشورهای عربی فقط یک سریال نیستند بلکه تصویرهایی جالب و جذاب از ترکیه
درخاورمیانهاند که هم اکنون به عنوان عامل محرکه گردشگری ترکیه و منبع
درآمد مالی برای رستورانها و هتلها و محوطههای توریستی این کشور مبدل
شده‌اند.
نمونه دیگر جذب هزاران گردشگر عرب به لوکیشین فیلم «قرن
پرشکوه» که فیلمی درباره «سلطان سلیمان قانونی» در کاخ توپگاپی است بر می
گردد که درکنار دیگر سریال‌های ترک از محبوبیت شدیدی درکشورهای عرب
برخوردار بوده است.
تعداد گردشگران عرب در ترکیه که در سال 2010 به زحمت
به 27 هزار نفر میرسید، سال بعد به 65 هزار نفر افزایش یافته است. این
درحالی است که تعداد گردشگران کویتی به تنهایی به سه برابر میزان قبلی
افزایش داشته است. تعداد گردشگران کشور اماراتی هم درسال گذشته از 30 هزار
توریست به 48 هزارنفر رسیده است. تعداد گردشگران سعودی نیز با دوبرابر رشد
از 85 هزار نفر به 175 هزار نفر رسیده است.
راهکاری برای نفوذ به دنیای جدید
کارشناسان
وتولیدکنندگان سریال‌های ترک موفقیت خود را در کشورهای خاورمیانه مدیون
نمایش جنبههای مشترک فرهنگی دراین فیلم و نیز طرح مشکلات و دردهایی می
دانند که میان ترک ها و دیگر کشورهای منطقه خاورمیانه مشترک است.
مجله
تایم در یکی از شماره های اخیر خود تحت عنوان «راز نخست وزیر ترکیه، رجب
طیب اردوغان» به توصیف صادرات سریال‌های تلویزیونی ترکیه می‌پردازد. به
گفته این مجله سریال‌هایی نظیر "عشق ممنوعه" و "برگ‌ریزان" در بین پر
طرفدارترین سریال‌های صادراتی ترکیه هستند.
طبق اعلام وب‌سایت «دیلی
بیست» سال گذشته قسمت پایانی سریال ترکیه ای «نور» که فقر تا غنا را به
تصویر می‌کشد، 85 میلیون بیننده را از سوریه تا مراکش به ثبت رسانده است.
عزت پینتور رئیس آژانس جهانی ترکیه که سریال‌های «قرن باشکوه» و «هزار و یک
شب»، دیگر مجموعه بسیار موفق ترکیه در خصوص استانبول امروزی، را عرضه کرده
است معتقد است این گونه سریال‌ها تاثیر شگرفی بر جای می‌گذارند.
پائول
سالم طی گزارشی با عنوان تصویر ترکیه در دنیای عرب می‌نویسد:بالغ بر 78
درصد از شرکت کنندگان در یک نظرسنجی در ایران و دنیای عرب گفته‌اند که
سریال‌های ترکیه ای را تماشا کرده‌اند.
آنچه که مسلم است نفوذ رسانه ای
همچون سینما و تلویزیون برای رونق و توسعه سیاسی و اقتصادی یک کشور است.
پس از آنکه کشور کره جنوبی با ساخت مجموعه های خود موج کره ای را در فرهنگ
غرب به راه انداخت این بار کشور ترکیه که سابقه طولانی ای در ساخت سریال
هایی با سبک و سیاق جدید ندارد؛ در مناطق مختلف دنیا جولان می دهد و فرهنگ
خود را صادر می کند. شاید بعید نباشد که حتی در بین خودمان بگردیم و ببینیم
کدام یک از ما حتی برای یک بار هوس زندگی در آرامان شهری همچون ترکیه را
از سر نگذراندیم؟
