معصومه طاهري
ترجمه قرآن براي همه كساني كه قرآن را خوانده‌اند داراي اهميت بوده است؛ چراكه مفاهيم والاي اين كتاب آسماني از طريق ترجمه است كه به فرد منتقل ميشود. در ترجمه‌هاي فارسي گاه انسان با يك ترجمه بيشتر از ديگر ترجمه‌ها ارتباط بر قرار مي‌كند و همين بيانگر اهميت مبحث ترجمه و كيفيت آن به‌خصوص ترجمه قرآني است. حال كه پيام مقام معظم رهبري به جوانان اروپايي و امريكاي شمالي درباره مطالعه و غور در كتاب قرآن منتشر شده است و ميان جوانان غربي اعم از مسلمان و غيرمسلمان بازتاب‌هاي متعددي داشته است، فرصت را مناسب ديديم تا با متوليان امر ترجمه قرآن گفت‌وگويي داشته باشيم و از چند و چون اين كار بزرگ و جهاني بيشتر مطلع شويم؛ چراكه قطعاً در مقابله با هجمه‌هاي شديد دشمنان نسبت به اسلام و به‌ويژه كتاب مقدس قرآن مي‌بايست حقيقت را به مردم دنيا نشان بدهيم تا خودشان فارغ از هياهوهاي ضداسلامي، سره را از ناسره تشخيص دهند. آنچه مي‌خوانيد مشروح گفت‌وگوي ما با حجت‌الاسلام والمسلمين محمد نقدي مديرعامل مؤسسه فرهنگي ترجمان وحي است؛ تنها مؤسسه‌اي كه در سطح بين‌المللي اقدام به ترجمه قرآن در زبان‌هاي مختلف مي‌كند.
لطفاً در ابتداي اين گفتوگو كمي درباره مؤسسه فرهنگي ترجمان وحي بفرماييد و اينكه چه فعاليت‌هايي در اين مؤسسه انجام ميشود؟
مؤسسه فرهنگي ترجمان وحي با رسالت تهيه و تدوين ترجمه‌هاي صحيح، سليس، شيوا و به‌دور از تحري قرآن به زبان‌هاي زنده دنيا براي ميليون‌ها انسان مشتاق در سرتاسر دنيا كه علاقه‌مند هستند با زبان خودشان قرآن را فرا بگيرند تأسيس و راه‌اندازي شده است. اين مؤسسه از سال 1373 تاكنون فعاليت خود را ادامه داده و با همكاري سازمان اوقاف و امور خيريه و وزارت ارشاد فعال شده است كه از سال 1384 با نظر مساعد مسئولان اين دو سازمان به صورت يك شركت مستقل به ثبت رسيد، اما كماكان همكاري خود را با اين دو ارگان دارد؛ يعني هم سازمان اوقاف و امور خيريه و هم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي هر دو پشتيباني و حمايت مي‌كنند. اين مؤسسه قريب به 20 سال است كه تأسيس شده و از آغاز تأسيس تاكنون 22 ترجمه را در دست انجام داشته است كه هشت ترجمه آن به چاپ رسيده است. ترجمه‌ها شامل ترجمه قرآن به زبان‌هاي انگليسي، فرانسه، تركي آذري، تركي استانبولي، اسپانيولي، چيني، ژاپني و اردو است كه شش ترجمه از آنها موفق به دريافت جايزه جهاني كتاب سال شده است. هفت ترجمه ديگر هم آماده چاپ است شامل زبان‌هاي روسي، گرجي، پشتو، بلتي، رواندايي، لزگي و لوگاندايي و تقريباً هفت ترجمه ديگر هم داريم كه در دست انجام است و پس از آن كه آماده شدند چاپ مي‌شوند.
تيراژ قرآن‌ها به چه صورت است؟
اصولاً ترجمه قرآن كه به زبان‌هاي خارجي است براي مخاطبان كشورهاي مقصد در نظر گرفته شده است براي همين منظور در ايران تيراژ محدودي دارند. ابتدا يك تعداد محدودي از قرآن‌ها در ايران چاپ ميشود ولي بعد از آن با ناشري در كشور مورد نظر ارتباط برقرار ميشود كه آنها خودشان قرآن را چاپ كنند كه تا الان همين اتفاق افتاده است. درحال حاضر ترجمه قرآن به زبان انگليسي در كشورهاي امريكا، انگلستان، كانادا و شبه قاره چاپ ميشود. ترجمه تركي ما در آذربايجان، ترجمه چيني در هنگ كنگ و چين و ترجمه اسپانيولي در مادريد چاپ شده است. موفقيت اين ترجمه‌ها به اين است كه در آن كشورها انتشار و توزيع شود كه ديگر در اختيار ما نيست و در هزينه به صرفه‌تر است.
ترجمه قرآن چقدر زمان ميبرد؟
هرترجمه بين پنج تا 10 سال زمان ميبرد كه اين امر بستگي دارد به اينكه مترجم تا چه اندازه مسلط باشد و در كار مهارت داشته باشد و به مسائل ترجمه و زواياي آن احاطه داشته باشد يعني هم زبان مبدأ را بداند و هم با زبان مقصد آشنا باشد، هم معارف قرآن و ادبيات عربي را بداند و اطلاعاتي را كه مربوط به مباحث ترجمه است نيز بداند، در اين مدت كه عرض كردم مي‌تواند قرآن را ترجمه كند.
پس براي كار ترجمه يك نفر كافي نيست درست است؟
دربرخي موارد با يك نفر نمي‌توان ترجمه قرآن را تكميل كرد بلكه به يك تيم حرفه‌اي و كارشناس نياز است تا به كار اشراف لازم را داشته باشند؛ البته اين افراد در ايران و در مؤسسه حضور فيزيكي ندارند. ترجمه‌هاي ما توسط افرادي انجام ميشود كه عمدتاً در ايران يا در مؤسسه ما نيستند بلكه در كشورهاي خودشان هستند. ابتدا اگر كسي علاقه‌مند به ترجمه قرآن باشد ما به او پيشنهاد مي‌كنيم كه تعدادي از آيات قرآن را ترجمه كند، سپس او كار را براي تست و آزمايش براي ما مي‌فرستد اينجا بررسي مي‌كنيم تا ببينيم كار به چه صورت انجام شده است. البته بايد قبلاً يك كار قابل قبولي در زمينه ترجمه انجام داده باشد كه چاپ شده باشد نه به صرف اينكه اطلاعاتي دارد و با زبان آشناست اقدام به ترجمه كند. مثلاً يك ايراني كه به خارج از كشور مي‌رود زبان و ادبيات فارسي را خوب بلد است ولي اگر همين ايراني بخواهد كتابي را بنويسد و اثري را خلق كند نمي‌تواند به سادگي باشد؛ بعد هم قرآن متن سنگيني است و علوم فراواني براي فهم آن لازم است نمي‌شود خداي ناكرده آن را به بازي گرفت و سبك شمرد بلكه كار، بسيار حساس است. بعد از اينكه فرد مورد نظر نمره قبولي گرفت و در آزمايش موفق شد آن زمان امكاناتي را كه براي انجام كار لازم است در اختيارش قرار مي‌دهيم مثلاً ترجمه مبنا را به او مي‌دهيم تا مبنا باشد و بداند از چه منابعي استفاده كند، از آرشيو مقالاتي كه داريم و لغزش‌هاي ترجمه در آنها مشخص شده كه قريب بر 300 آيه را مشخص كرده است همه اينها را در اختيار مترجم مي‌گذاريم. به غير از اين، اعضاي هيئت علمي مؤسسه هم هستند كه مي‌توانند در كار ترجمه كمك‌رسان او باشند. بعد از اتمام ترجمه هم ما دو بار آن را ويرايش مي‌كنيم؛ يك ويرايش از نظر محتوايي و ديگري از نظر ادبي و خوش‌خواني و روان‌خواني؛ زيرا بايد نثر ترجمه هم قابل فهم و قابل قبول باشد تا در خواننده تأثير بگذارد و در نهايت تمام اين كارها كه انجام شد مي‌توانيم براي چاپ آن اقدام كنيم.
پس كار ترجمه قرآن بايد يك پروسه سخت و حساسي را طي كند درست است؟
بله، همين طور است، زيرا قرآن كتابي عميق و مهم است كه شامل همه معارف اسلامي است و نياز به دقت و حوصله زياد در كار است تا نتيجه قابل قبولي داشته باشد، رمز توفيق و ماندگاري مؤسسه هم همين تيزبيني و دقت در انجام ترجمه است.
اين ترجمه‌هاي قرآن آيا براساس نياز كشورهاست يا درخواستي كه از شما دارند؟
اصولاً ما نمي‌توانيم مردم دنيا را دعوت كنيم تا زبان و ادبيات عرب را ياد بگيرند و بتوانند از قرآن استفاده كنند. لذا بايد همت كنيم تا قرآن را چه براي مسلمانان و چه غير مسلمانان با ترجمه‌هاي خوب آشنا كنيم. لازم است كار شود. انجيل تا سال 2012 به بيش از 2500 زبان ترجمه شده است يعني قريب 98درصد مردم جهان به يكي از ترجمه‌هاي كتاب مقدس دسترسي دارند ولي متأسفانه ما در دنيا تنها 146 ترجمه از قرآن داريم كه شايد 100 ترجمه آن كامل باشد اين اصلاً به صلاح نيست، خيلي كم كاري شده است. ما معتقديم اين كتاب هدايت براي همه انسان‌ها است. الان بخشي از درگيري‌ها و جنگ‌‌ها و مسائلي كه نسبت به اسلام وجود دارد به خاطر آن است كه رحمانيت اسلام و زيبايي آن را نمي‌شناسند و برايشان مشخص نيست، آيات قرآن را خوب نفهميده‌اند و گاهي تصور مي‌كنند قرآن كتاب جنگ و خونريزي است درحالي‌كه روش و منش ما مسلمانان بر اساس رأفت و مهرباني است كه در قرآن به آن اشاره شده است .
حضرت آقا چندي پيش خطاب به جوانان اروپا و امريكا نامه‌اي نوشتند و آنها را به خواندن قرآن تشويق كردند مؤسسه ترجمان وحي در اين راستا چه فعاليت‌هايي داشته است؟
بله قطعاً ما درتأييد پيام معظم‌له بايد بسترسازي كنيم و زمينه را به گونه‌اي فراهم نماييم كه پيام حضرت آقا در اين برهه بسيار مناسب اثر خود را بگذارد، اصلاً رسالت ما هم در اين راستا ترجمه قرآن به زبان‌هاي مختلف است تا مردم در سرتاسر جهان بدانند در اين كتاب مقدس آسماني چه چيز‌هايي است و دستورات آن برچه اساسي مي‌باشد. بدون اينكه متأثر از فضاي رسانه‌اي و تبليغات منفي باشند خودشان قرآن را بخوانند و حقيقت موضوع را متوجه شوند لذا تلاش مي‌كنيم تا قرآن را به زبان‌هاي مختلف به جوانان دنيا برسانيم تا از حقانيت اسلام و قرآن بدون پيشداوري مطلع شوند.
مقام معظم رهبري درباره مؤسسه نظري داشته‌اند؟
ايشان دستنوشته‌اي به ما داده‌اند كه سياست راهبردي و چشم‌انداز مؤسسه ماست. در سال 1374 در موزه هنرهاي معاصر تهران، نمايشگاه قرآن داشتيم كه معظم‌له هنگام بازديد از كارهاي ما، با دستخط مباركشان برايمان مطلبي نوشتند؛ همان روش و خط مشي كاري ما را مشخص كرده است. تعبير ايشان در اهميت كار اين بود كه: در اين كار به تناسب اهميت آن، دقت و پايبندي به اصول و موازين لازم است و هيچ گونه سهل‌انگاري روا نيست. بنده در يكي از سرمقالات مجله ترجمان وحي به اين توصيه ايشان اشاره كرده‌ام و مؤسسه سعي دارد تا در راستاي سفارش رهبري پيش برود.
چرا درباره سايت شما چندان اطلاع رساني عمومي نمي‌شود؟
براي اينكه مخاطبان ما داخلي نيستند كه در ايران باشند. در داخل كشور مشكل مردم در اين بحبوحه اقتصادي ترجمه قرآن نيست لذا هر رسانه مخاطب خاص خودش را دارد. ما براي افراد خارج از كشور كار ترجمه انجام مي‌دهيم، مركز ما در حوزه علميه قم است، مانند صنعت كشتي‌سازي كه بايد كنار دريا باشد. در شهر قم كه بياييد خانه هر روحاني يك پژوهشكده از علوم مختلف است، ولي هيچ كدام تاكنون دراين عرصه فعال نبوده‌اند و فعلاً اين فعاليت بدون موازي كاري انجام ميشود. دلمان مي‌خواهد تمام مراكز فعال باشند و به ما كمك كنند تا بتوانيم محصولي توليد كنيم كه مقبول همه باشد، درست مثل تيم فوتبال كه 11نفر به هم كمك مي‌كنند تا گل زده شود اين گل ثمره تلاش تمام اعضاي تيم مورد نظر است. ماهم بايد دست به دست هم بدهيم تا قرآن را ترجمه كنيم و به دست مردم جهان برسانيم. الان مسائلي در جهان ايجاد شده مانند بحث تكفيري‌ها كه به نام اسلام و قرآن به جان مردم افتاده‌اند؛ در حالي‌كه اسلام مبرا از اين خشونت‌هاست، اما چگونه مي‌توانيم ثابت كنيم كه اين اتهامات عليه دين مبين اسلام واهي است. تنها با اشاعه مفاهيم عالي قرآن كه يكي از آن راه‌ها ترجمه‌هاي خوب و رسا و شيوا از قرآن است كه دراختيار مردم گذاشته ميشود تا خودشان فارغ از همه هياهوها حقيقت را متوجه شوند.
بعضاً قرآن‌هايي در فضاي مجازي و گوشي‌هاي تلفن همراه منتشر ميشود كه تحريف شده است آيا مؤسسه دراين زمينه هم كاري انجام داده است؟
البته ما كه نمي‌توانيم آنها را كنترل كنيم زيرا در اختيار ما نيست. ما يك مؤسسه قرآني هستيم ولي مي‌توانيم با ارسال غذاي سالم و كامل جايگزين خوبي داشته باشيم براي نمونه كاري كه شما الان انجام مي‌دهيد و اطلاع‌رساني مي‌كنيد. ببينيد امروز مسيحيان به صورت امور خيريه درتوزيع انجيل براي دين خود فعاليت دارند. 5 هزار 5 هزار انجيل را مي‌خرند و به مردم مختلف هديه مي‌كنند. ما يك ترجمه اردو براي اولين بار چاپ كرديم. در سال 1386 رهبر انقلاب درباره وحدت و انسجام اسلامي دستور دادند. ما ديديم در پاكستان درگيري‌هاي زيادي است و بيش از 200 ميليون مسلمان به زبان اردو تكلم مي‌كنند. آمديم يك ترجمه شيعه از شيخ محسن نجفي و يك ترجمه از اهل سنت متعلق به ابوالاعلي مودودي در كنار هم با متن عربي قرآن چاپ كرديم تا مردم هر دو ترجمه را ببينند و از مقايسه هر دو متوجه شوند تعداد آيات به يك اندازه است و تحريف نيست. خيلي از اين حركت‌ها را مي‌توان انجام داد.
گاه قرآن‌هاي ترجمه شده‌اي هستند كه اشتباهات فاحشي دارند يا توسط غيرمسلمانان ترجمه شده مانند قرآن ايتاليايي كه يك فرد بهايي آن را ترجمه كرده و مسلمانان ايتاليا ازاين قضيه شاكي بودند.
بله متأسفانه؛ ما در آرشيو مؤسسه 13 ترجمه به زبان ايتاليايي داريم كه 11 ترجمه آن توسط مسيحيان انجام شده و دو مورد هم اهل سنت داشته‌اند. اگر بخواهيم همت كنيم مي‌توانيم، كسي هست كه مي‌گويد من آمادگي دارم كار ترجمه انجام بدهم يا كسي هست كه مي‌خواهد كمك مالي كند مؤسسه مي‌پذيرد تا كار انجام شود. درست است ما دير اقدام كرده‌ايم ولي هنوز هم فرصت هست و نبايد دست روي دست بگذاريم. براي جبران كمبود ترجمه قرآن مناسب در ايتاليا، يك تيم ايتاليايي داريم كه در حال حاضر كار ترجمه قرآن به زبان ايتاليايي را انجام مي‌دهند و تلاش مي‌كنند كه غلط‌ها را برطرف سازند تا ترجمه‌اي صحيح تهيه كنند و در اختيارمردم ايتاليا بگذارند. ان شاءالله بتوانيم اين خلأ‌ها را به تدريج پر كنيم.
آيا اين امكان وجود ندارد كه به جاي ترجمه كامل قرآن كه وقت و هزينه زيادي هم ميبرد همين قرآن‌هاي غلط را تصحيح كنيد؟
تصحيح قرآن منوط به آن است كه اجازه تصحيح آن را داشته باشيم و در دسترس ما باشد، درحالي‌كه اصولاً چاپ و توزيع آن قرآن‌ها جاي ديگري است و ما خودمان جاي ديگري هستيم لذا اين كار خيلي مفيد و به صرفه نيست. ولي وقتي يك ترجمه خوب و كامل داشته باشيم مي‌توانيم با تيراژ بالا آن را توزيع و جايگزين سازيم.
تا به حال در خواست كمك از مسلمانان خارج از كشور هم داشته‌ايد؟
بله گاهي اوقات افرادي دنبال كمك و توسعه كار قرآني هستند كه تمايل دارند كمك‌هايي بدهند و با ما مرتبط شوند.
بعد از پيام حضرت آقا به جوانان اروپا و امريكا آيا درخواستي هم براي دريافت قرآن از مؤسسه ترجمان وحي شده است؟
عملاً خبرگزاري‌ها و رسانه‌ها مي‌توانند اين درخواست را دريافت كنند ولي ما خودمان به صورت چراغ خاموش قضيه را دنبال مي‌كنيم. براي مثال يك نفر در امريكا 10ميليون تومان داد و گفت اجازه بدهيد ترجمه انگليسي قرآن را براي زندانيان امريكا چاپ كنيم. علاوه بر اين اگر كشوري يا مردمان مسلماني علاقه به اين كار خداپسندانه داشته باشند ما در خدمتشان هستيم و نمي‌گذاريم حرف آقا روي زمين بماند ان شاءالله.
مهم‌ترين مشكل مؤسسه ترجمان وحي چيست؟
كمبود نيروي كافي براي انجام اصل ترجمه از مهم‌ترين مشكلات مؤسسه ماست؛ البته فراخوان داده‌ايم و از راه‌هاي گوناگون سعي در جذب نيروهاي مستعد و توانا و متعهد داريم كه بعد از شناسايي با آنها قرارداد هم مي‌بنديم.
آخرين كار ترجمه مؤسسه شما مربوط به كدام كشور و چه زباني بوده است؟
ترجمه قرآن به زبان ژاپني بود كه اخيراً به پايان رسيد و به لطف خدا به‌عنوان برترين كتاب سال هم جايزه گرفت. قبل از اين ترجمه، 14 بار قرآن به زبان ژاپني ترجمه شده بود ولي اين ترجمه اولين ترجمه يك شيعه است كه توسط آقاي ابراهيم ساوادا تازه مسلمان ژاپني انجام شده، با نگاه وحدت و تقريب كه خيلي براي ما باعث افتخار است.
براي چه كشورهايي بيشتر از همه ترجمه داشته‌ايد يا خودشان مشتاق به ترجمه قرآن بوده‌اند؟
آمار ترجمه‌ها نشان مي‌دهد كه در چه زباني رغبت به ترجمه بيشتر است. به عنوان مثال در حال حاضر 156 ترجمه انگليسي در مؤسسه داريم كه 80 ترجمه آن كامل است، ترجمه انگليسي مؤسسه ما، هشتاد و يكمين ترجمه قرآن است كه بايد از 80 ترجمه ديگر بهتر باشد و گرنه اگر ضعيف‌تر باشد اگر چاپ نشود بهتر است.
در امريكاي لاتين ترجمه‌ها به چه صورت بوده است زيرا دوستاني كه در امريكاي جنوبي هستند گلايه دارند كه ترجمه كتب قرآني با وجود جمعيت بالاي منطقه خيلي كم است؟
البته ما تنها ترجمه قرآن را به عهده داريم بقيه كتاب‌هاي مربوط به قرآن و مباني ديني در حوزه كاري ما نيست و ارگان‌هاي ديگر مانند مجمع جهاني اهل بيت، مجمع تقريب، جامعه المصطفي، رايزني‌ها، همه اينها هم بايد دست به دست هم بدهند تا كمبودها جبران شود و بتوانيم نياز مردم درنقاط مختلف را برطرف كنيم.
ارتباطي هم با اين مراكز داريد؟
ارتباطات اجمالي است، هنوز تفصيلي نشده است. قطعاً ارتباط با اين مراكز يك ضرورت است كه بايد هرچه زودتر به آن برسيم و رسالتي را كه در راستاي نشر اسلام و مفاهيم قرآني درجهان داريم جامه عمل بپوشانيم.
با توجه به اينكه كار شما بين‌المللي است و به عنوان يك مؤسسه شيعي در سطح جهان فعال هستيد فرقه ضاله وهابي مشكل‌ساز نبوده‌اند؟
نه؛ مشكلي نداشته‌ايم. البته آنها تبليغاتي دارند كه با حمايت‌هاي مالي برخي كشورها تغذيه مي‌شوند؛ متأسفانه در اسلام جنگ 72 ملت است. اگر واقعاً اعتقاد داريم بايد كار خودمان را دنبال كنيم و آن را درست انجام بدهيم. براي اين كار هم نياز به هزينه است. الان به بركت انقلاب اسلامي و اقتدار نظام جمهوري اسلامي ايران همه بايد دست در دست هم و به دور از تفرقه افكني و حاشيه‌پردازي‌ها به اصل اسلام كه همان قرآن است بپردازيم و سعي كنيم آن را به دست همه مردم جها ن برسانيم.
شما در كشورهاي ديگر هم نمايندگي براي امر ترجمه قرآن داريد؟
فعلاً قصد نداريم تا به صورت علني و مستقيم كار كنيم و اصلاً به صلاح هم نيست و نبايد علني اقدام كرد. وظيفه ما تنها توليد علم است. رفت و آمدهاي حضوري را ديگر سازمان‌ها و افراد هستند كه دنبال مي‌كنند. ما نشريه ترجمان وحي را به كشورهاي ديگر مي‌فرستيم.
محتواي آن نشريه چيست؟
نشريه‌اي كاملاً تخصصي و علمي در زمينه مباحث نظري ترجمه قرآن است كه به دليل حجم بالاي كار، هر شش ماه يكبار منتشر ميشود. در شماره آخر اين نشريه دو نمونه از ترجمه روسي و رواندايي چاپ شده است. در اين نشريه مباحث و مشكلات اصل حوزه ترجمه، معرفي انوع ترجمه‌ها، ترجمه‌هاي بهتر و مشكلاتي كه در اين حوزه وجود دارد ارائه مي‌گردد.
چگونه از ديدگاه‌ها و نظرات مخاطبان خارج از كشور مطلع مي‌شويد؟
به كمك سايت و نشريه ترجمان وحي نظرات بررسي ميشود و با توجه به پيشنهادات و نظراتي كه بعضاً ارائه ميشود سعي مي‌كنيم به كار قوت بيشتري بدهيم.
شما با قاريان بين‌المللي قرآن در كشورهاي ديگر هم ارتباط داريد؟
درست است كه هر دو درباره قرآن فعاليت مي‌كنيم ولي حوزه كاري ما با آنها فرق دارد. ما حتي در حوزه تفسير قرآن هم ورود نداريم و فقط ترجمه قرآن را به زبان‌هاي مختلف دنبال مي‌كنيم و اصلاً هم قرار نيست از يك شاخه به شاخه ديگر بپريم. بايد همين كار ترجمه را قوت بدهيم و به دست مردم دنيا برسانيم.
به نظر شما با توجه به اينكه توريست‌ها و گردشگران خارجي در كشور ما زياد هستند آيا مي‌توان از قرآن به عنوان هديه به آنان استفاده كرد؟
بله؛ حتماً مي‌توان در كنار هدايايي كه به آنها مي‌دهند قرآن‌هايي با زبان خودشان - البته با ترجمه رسا و روان- به آنها داد يا در هتل‌هاي محل اسكانشان در كنار انواع مجلات و كتاب‌ها، قرآن هم گذاشت و گرچه قرار نيست توريست‌ها مسلمان شوند ولي همين كه در دسترسشان باشد و نگاهي به آن بيندازند باعث كنجكاوي آنها مي‌گردد و اگر خدا بخواهد زمينه هدايت است و اين كاري بسيارمهم است. ما بايد از هر طريقي كه مي‌توانيم قرآن و زيبايي آن را به مردم دنيا نشان بدهيم.
به عنوان كسي كه با قرآن سر و كار داريد توصيه شما به جوانان در رابطه با توجه به قرآن چيست؟
ما بايد از گذشته درس بگيريم و قدر نعمت بزرگي را كه خداوند در اختيارمان گذاشته است بدانيم. اين همه تبليغات منفي عليه اسلام صورت مي‌گيرد نشان‌دهنده آن است كه قرآن اهميت زيادي دارد كه اين چنين عليه آن مي‌تازند پس بهترين راه پيشرفت و تعالي خود و جامعه اسلامي همان‌طور كه خدا فرموده است، چنگ زدن به ريسمان الهي است. بايد تلاش كنيم توسط قرآني كه در اختيار داريم حقانيت اسلام را به گوش جهانيان برسانيم. بنابراين اول بايد خود ما قرآن را بخوانيم و به آن عمل كنيم و سپس به ديگران ارائه دهيم. ما موظفيم قرآن و مفاهيم ناب آن را به همه دنيا برسانيم، زيرا همان‌گونه كه قرآن فرموده: «هدي للناس» است و هدايت براي همه مردم است.
