چند وقتي است كه با فرا رسيدن ايام فاطميه، تالار وحدت ميزبان نمايش آئيني «غبار» است؛ نمايشي كه به نويسندگي «انوش معظمي» و كارگرداني «محمدرضا مداحيان» توانست ركورد جديدي در تئاتر از حيث مخاطب براي خودش به جا بگذارد.
تئاتر «غبار» به سه مقطع تاريخي اشاره دارد كه با محوريت موضوع فتنه، وصف حالي دارد از ظلم تاريخي وارد شده بر امير مومنان علي(ع) و در پي آن شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) كه از منظري نو به محتواي آن پرداخته شده است. همچنين فتنههاي اخير و حوادث پيش آمده جهان در مقابله با افراطگرايان و تكفيريها مقاطع ديگر تاريخي هستند كه اين نمايش به آنها اشاره دارد.
به گزارش «جوان»، سرلشكر محمدعلي(عزيز) جعفري فرمانده كل سپاه، سردار كاظميني فرمانده سپاه محمد رسولالله و دكتر حسيني وزير ارشاد دولت دهم جمعه شب گذشته به تماشاي اجراي نمايش «غبار» در تالار وحدت نشستند.
نمايشي آئيني عاري از شعار زدگي
مداحيان در گفتوگو با «جوان» با اشاره به نبود شعارزدگي در پرداخت دراماتيك نمايش غبار تأكيد كرد: متأسفانه نمايشهاي آييني درگير اپيدمي شعارزدگي ميشوند اما نمايش غبار فارغ از شعارزدگي، اثري هنري و تئاتري است كه مخاطبان عام و خاص نتيجهاي مشترك از آن ميگيرند و مسئولان هم تحت تاثير همين فضا به تماشاي اين نمايش نشستهاند. وي با اشاره به اينكه غالب مخاطبان نمايش غبار برخلاف تصورات، جوانان هستند، بيان داشت: خيليها بر اين باور بودند كه مخاطبان نمايش غبار قشر مذهبي و در بازه سني كهنسال و ميانسال خواهند بود اما تجربه شبهاي اجرا نشان داد كه مخاطباني كه براي تماشاي نمايش آئيني غبار راه تالار وحدت را در پيش ميگيرند، قشر جوان جامعه هستند كه اين باعث افتخار من و گروه است.
استقبالي دور از تصور
كارگردان نمايش غبار با اشاره به سابقه بيست و چند ساله فعاليت در حوزه دين افزود: در اين نمايش گروهي حرفهاي گرد هم آمدند و سازمان فرهنگي بشارت همه امكانات را براي اجرايي حرفهاي در اختيار ما قرار داد و در نهايت اجزا و عناصر صحنه در راستاي جذب كمك جذب مخاطب قرار گرفتند. وي با اشاره به اينكه استقبال از نمايش غبار دور از تصور بود، ادامه داد: انتظار اين حجم از مخاطب را نداشتم و اقبال مردم به نمايش غبار نشان از اين دارد كه مردم تشنه ديدن آثار ديني بر صحنه تئاتر هستند و اگر نمايشي به صورت تكنيكال مفاهيم ديني و آئيني را روي صحنه ببرد، مخاطب خود را پيدا خواهد كرد. وي افزود: لطف خدا و ياري اهل بيت يكي از دلايل موفقيت نمايش غبار بود، در اين نمايش گروه بازيگري حرفهاي از جهانگير الماسي و ميرطاهر مظلومي گرفته تا آتش تقيپور و سيروس كهورينژاد در كنار هم قرار گرفتهاند كه چنين تركيب بازيگر كمتر در صحنههاي تئاتر ديده شده است.
وي با اشاره به طراحي صحنه و موسيقي تاثير گذار نمايش تصريح ميكند: در گروه حركت، تجربه دوباره جوكار و مسافر پس از نمايش شعله در زمهرير اتفاق بسيار خوبي بود، پيوست گروه بسيار دقيق و همان چيزي بود كه ما در حركت نياز داشتيم. كارگردان نمايش غبار در خصوص حضور صابر خراساني گفت: صابر خراساني در نمايش تنها راوي نيست، من صابر را از سالها پيش ميشناختم و فكر ميكردم كه چقدر خوب است از پتانسيلهاي او در اين نمايش استفاده كنيم، صابر باهوش و توانمند است و مهمترين ويژگياش اين است كه صحنه را خوب ميشناسد و داشتههايش را با تمام خلوص در اختيار صحنه ميگذارد، اشعار نمايش سروده او هستند و خراساني در قامت يك بازيگر ميزانسن را پذيرفته است. وي ادامه داد: صابر خراساني از ديد همه مخاطبان يك نقش دارد كه همه با او ارتباط برقرار ميكنند و او را در نقش يكي از فرزندان اميرالمؤمنين ميپذيرند.
غبار قابليت سريال شدن را دارد
مداحيان با اشاره به شلوغي صفهاي نمايش غبار در ترافيك كاري روزهاي پاياني سال گفت: چنين استقبالي در ژانر ديني بيسابقه بوده است و زماني كه شرايط وضعيت پايان سال و شرايط اقتصادي را در نظر ميگيريم، به ارزشمندي صفهاي طولاني نمايش غبار پي ميبريم. وي با اشاره به اينكه سازمان فرهنگي هنري بشارت مستقيماً با گروه اجرا وارد قرارداد شد، ادامه داد: امروز اختتاميه نمايش ما است و با توجه به استقبال دور از انتظار مخاطبان، خواستار اجراي مجدد نمايش در سال آينده هستيم. مداحيان در پايان با اشاره به اينكه نمايش غبار قابليت سريال شدن دارد، بيان كرد: غبار داستان حمله مجموعه تكفيري است به ولايتي به رهبري پير بابا، گروه تكفيري از راه حسادت وارد بازوهاي اجرايي پيربابا ميشوند، غبار داستان انتخاب اشتباه دنيا در برابر عقبي است و به باور من توانايي ساخت سريال را هم دارد.
«مداحيان» همچنين به اين موضوع اشاره ميكند كه بسياري از نمايشهاي مذهبي بودهاند كه پاي اقشار مختلف را به سالنهاي اصلي تماشاي تئاتر باز كردهاند.
وي همچنين عدمتوجه به مخاطب عام و صرف توجه به مخاطب تئاتر خاص در جامعه تئاتر ايران، از عوامل عدم رشد تئاتر ميداند؛ اتفاقي كه در نمايشهاي مذهبي و مناسبتي دائماً عكس آن رخ ميدهد. ارتباط با مخاطب عام، ايجاد اميد در طول داستان و توجه به سلايق مخاطب مذهبي خاموشي كه با بيمهري در بين تئاتريها ناديده گرفته ميشوند، اتفاقاتي است كه حتي در ضعيفترين اجراهاي مذهبي تئاتر نيز ميتوان شاهد آن بود و همين امر عامل جذب مخاطب بسيار آنها ميشود.
«مداحيان» بر خود واجب ميداند كه نمايش «غبار» به بهترين نحو ممكن اجرا شود و هيچ بهانهاي را هم براي بيكيفيت بودن و بد بودن كار براي تماشاچي از خود و گروهش نميپذيرد. «مداحيان» بر اين باور است كه در «غبار» مخاطب، فضا، درام و تنوع خاصي را در قياس با ساير كارهاي مذهبي ميبيند. از اينرو همه چيز مهيا است تا مخاطب با شگفتي محتوايي و فرمي در تماشاي نمايش مواجه شود. در نهايت نمايش غبار امروز 24 اسفندماه صحنه تالار وحدت را ترك ميگويد تا خاطرهاي خود در دل تاريخ نمايشهاي ديني و آييني كشور باقي بگذارد.