در هشتادمين سالروز تصويب قانون تأسيس دانشگاه تهران، از طرح جديد اسكنانس 5هزار توماني رونمايي شد. اسكناس جديد از نظر طراحي با نمونه‌اي كه هم‌اكنون در گردش است، تفاوت‌هايي دارد.
در اسكناس فعلي 5 هزار توماني يك روي اسكناس تمثال امام خميني(ره) و روي ديگر نقشه جغرافيايي كشورمان، حديث نبوي «دانش اگر در ثريا هم باشد مرداني از سرزمين پارس به آن دست خواهند يافت» و نمادي از فناوري هسته‌اي كشورمان كه نشانه‌اي از پيشرفت علمي ايران است، به چشم مي‌خورد.
با وجود اينكه اسكناس 5 هزار توماني فعلي عمر طولاني ندارد اما دولت به بهانه جشن سالروز ايجاد دانشگاه تهران، اسكناس جديدي را رونمايي كرد با اين تفاوت كه يك روي اين اسكناس جديد به كل با نمونه رايج فعلي متفاوت است.
زماني كه شاه اسماعيل صفوي اولين پادشاه سلسله صفويه با رسمي‌كردن مذهب تشيع اقدام به ضرب سكه كرد، براي نشان دادن نوع تفكر سياسي و ديني حكومت نوپاي صفوي روي سكه نوشت: لااله‌الاالله، محمد رسول‌الله و علي ولي‌الله و خود را «بنده شاه ولايت» ناميد. پول رايج حاوي افكار، عقايد و آرمان‌هاي حكومت است.
در تمامي مسكوكات و اسكناس‌هايي كه بعد از انقلاب اسلامي منتشر شده‌اند نيز شاخصه‌هاي انقلابي، مذهبي و ملي به خوبي ديده مي‌شود؛ از تصاوير تظاهرات دوران انقلاب و نماز جماعت با حضور مذاهب اسلامي گرفته تا سازندگي كشور، بناهاي عظيم با معماري ايراني- اسلامي، كوه دماوند و نماد‌هاي علمي و فناوري كه همگي از بخشي از اميال و اهداف حكومت و دولت خبر مي‌دهند.
حال دولت جديد نيز براساس اميال خود دست به تغييراتي در اسكناس 5 هزار توماني زده است كه در دولت سابق منتشر شده است. اين تغييرات مي‌تواند تفاوت‌هاي نظري دو دولت را نيز به نمايش بگذارد.
سردر 50 توماني اولين چيزي كه در طراحي جديد 5 هزار توماني به چشم مي‌خورد استفاده تكراري از يك نماد است.بخشي از سردر دانشگاه تهران كه مدت‌ها است روي اسكناس‌هاي 50 توماني نقش بسته، براي استفاده در اسكناس جديد مورد استفاده قرار گرفته است، در صورتي كه همه آن را با اسكناس 50 توماني مي‌شناسند و بخشي از هويت اسكناس زيباي 50 توماني همين سردر دانشگاه تهران است كه نشانه‌اي از آموزش عالي در كشورمان به‌شمار مي‌رود.
گفته مي‌شود اسكناس‌ها نمادي از نوع تفكر دولت‌ها است. 30 سال پيش كه اسكناس 50 توماني جديد طراحي شد روي آن سردر دانشگاه تهران براي نشان دادن عزم ايران براي توسعه دانش نقش بست، ما به دليل شرايط جنگ تحميلي از نظر توليد علم، شرايط چندان مطلوبي نداشتيم. اما اكنون بعد از سه دهه كشور به حدي از توسعه علم رسيده كه بايد محصولات آن دوران توسعه علمي را مشاهده كنيم.
همان‌طور كه در اسكناس‌هاي فعلي نماد توسعه هسته‌اي به عنوان شاخصه پيشرفت فناوري ديده مي‌شوند، بازگشت به دوران آموزش نوعي عقبگرد به شمار مي‌رود. جالب اينجاست كه حذف نماد فناوري هسته‌اي از روي اسكناس‌ها در گرماگرم مذاكرات هسته‌اي اين شبهه را به وجود آورده كه دولت در حال آماده كردن افكار عمومي براي هرگونه نتيجه‌اي است كه قرار است از اين مذاكرات بيرون بيايد.
5 هزار توماني نشنال جئوگرافي مؤسسه نشنال جئوگرافي در امريكا نقشه‌هاي جغرافيايي را منتشر كرد كه در آن نام «خليج فارس» با تحريفي آشكار به «خليج ع ر ب ي» تبديل شده بود. اين اقدام فضاحت‌بار با واكنش ملي ايرانيان منجر به عقب‌نشيني مؤسسه امريكايي شد. در اين چند ساله نيز همه تحركات اعراب براي مصادره «خليج‌فارس» واكنش‌هاي مشابهي به همراه داشته است.
در اسكناس 5 هزار توماني فعلي نقشه جغرافيايي كشورمان نمادي از اتحاد، انسجام ملي و تماميت ارضي است، منتشر شده و نام «خليج فارس» به صورت لاتين«Persian gulf» در نقشه ديده مي‌شد هم پاسخي بود به همه فضاسازي‌هايي كه برخي از همسايگان براي تغيير نام خليج فارس در سر داشتند. اما در اسكناس جديد نقشه ايران و نام «خليج فارس» حذف شده است؛ كاري كه نشنال جئوگرافي مي‌خواست و نشد، اين‌بار توسط دولت ايران انجام شد!
حديث پيامبر(ص) هم حذف شد!حديث نبوي كه نشانه علاقه پيامبر اسلام(ص) به سرزمين ايران و مهر تأييدي بر توانمندي‌هاي علمي مردان اين سرزمين است، زينت‌بخش اسكناس 5 هزار توماني است كه در طرح جديد اسكناس كه از سال آينده به جريان خواهد افتاد، حذف شده است! حدف اين حديث زيبا و عميق به چه بهانه‌اي انجام شده است؟! به جاي اين حديث بيت مشهوري از فردوسي انتخاب شده، بيت معروف «توانا بود هر كه دانا بود/ ز دانش دل پير برنا بود» و ترجمه لاتين آن روي اسكناس ديده مي‌شود. اين شعر زيبا مي‌توانست به جاي حديث نبوي، در يك اسكناس يا چك پول ديگر منتشر شود.
استفاده از رنگ بنفش كه در زمان انتخابات رياست جمهوري، رنگ انتخاباتي دكتر روحاني به‌شمار مي‌رفت نيز از جمله شبهات ديگري است كه دولت مي‌خواهد هنوز رنگ تبليغاتي خود را زنده نگه دارد تا در انتخابات آتي نيز از آن استفاده كند. حضور تصويري با رنگ بنفش روي اسكناسي با رنگ غالب زرد و نارنجي نه‌تنها چشم‌نواز نيست بلكه زننده، نچسب و زائد است.
حفظ ارزش؛ اولويتي فراموش شده طهماسب مظاهري، رئيس اسبق بانك مركزي درباره اسكناس جديد اظهارنظر جالبي كرده است. مظاهري مي‌گويد: توصيه من به دولت اين است كه به جاي تغيير شكل، قيافه و رنگ اسكناس، ارزش آن را حفظ كند، چراكه اين تغييرات سودي جز هزينه‌هاي اضافي بر نظام پولي بانكي ندارد.
طراحي اسكناس يك هزينه جدا و حكاكي و نقش و نگاري كه روي فولاد زده مي‌شود، هزينه‌اي مجزا دارد، ضمن اينكه رعايت نكات امنيتي و چاپ آن نيز شامل هزينه‌هايي مي‌شود كه به نظر صرف اين هزينه‌ها بيهوده است و سودي ندارد.
طهماسبي اين را هم افزوده است كه اين امكان وجود دارد تشابه شكل و شمايل اسكناس 5 هزار توماني با اسكناس 500 توماني به عنوان توجيه اين تغيير شكل مطرح شود. اما اگر اين دليل براي تغيير شكل اسكناس‌ها مطرح باشد، بايد گفت كه مردم به قدري سواد دارند كه اين دو نوع اسكناس را از يكديگر تمييز دهند.
انتشار اسكناس جديد شايد نه يك التزام بلكه يك استراتژي از سوي دولت باشد؛ استراتژي‌اي كه در آن نقشه ايران و آثار فناوري به كلي حذف شده و جاي خود را به دانشگاهي مي‌دهد كه به رنگ تبليغات دولت درآمده و نقش تأييدكننده دولت را دارد. فارغ از اينكه دانشگاه ذاتاً منتقد دولت‌هاست و دولت حتي با تغيير رنگ دانشگاه نمي‌تواند اصل آن را تحت‌تأثير قرار دهد.
خوب پنج هزار تومانی برابر شده با پنجاه تومنی ... 
