بهمن ماه امسال سرآغاز حركتي بود كه با هجوم ريزگردها به خوزستان آغاز شد و به‌رغم آزردگي بيش از حد مردم صبور خوزستان، بالاخره اين مزيت را به دنبال داشت كه به صورت جدي اعتباري براي مهار اين معضل اختصاص دهند، چراكه نمايندگان مجلس در پي شايعاتي بي‌اساس كه در خصوص عدم تخصيص اعتبار براي مقابله با ريزگردهاي خوزستان، رسانه‌اي شد، بالاخره مبلغ 60ميليارد تومان به معضلات خوزستان اختصاص دادند كه مقابله با ريزگردها هم موردي از مجموعه معضلات اين استان است. اما آنچه كه مسلم است، گزينه مالچ‌پاشي توسط ذرات نانو اولين گزينه‌اي است كه در اولويت اجرا قرار دارد. با اين همه بايد نشست و ديد كه مسئولان استاني چگونه از پس اين مهم برمي‌آيند.
مالچ‌پاشي روي ريزگردهاي خوزستان و كشورهاي همسايه قصه‌اي نخ‌نما شده است كه دو دسته مخالف و موافق دارد. اما سه سؤالي كه در اين رابطه به ذهن متبادر مي‌شود، اين است كه آيا مهار ريزگردها كه قرار است به زودي اجرايي شود، بخشي از پروسه رفع ريزگردها و حل اين معضل پيچيده است يا خير؟و سؤال دوم اين است كه موافقان اين طرح چه توجيهي براي مخالفان خود دارند؟ و سوم اينكه ما در اين بحث نبايد فراموش كنيم كه مجال آزمون و خطا نداريم و بايد اقدام اخير كاري كارستان كند.
براي مهار ريزگردها، چه مالچي به كار گرفته مي‌شود؟همانطور كه گفته شد در روز 10اسفندماه نمايندگان مجلس مبلغ 600 ميليارد ريال به منظور پيشگيري و مقابله با روند فزاينده پديده‌هايي نظير گرد و غبار، ريزگرد و خشكسالي، حفاظت از تالاب‌ها و درياچه‌هاي كشور و احيا و پايش آن به سازمان محيط‌زيست اختصاص دادند و اين پيشنهاد به تصويب دو سوم نمايندگان رسيد. اما از آنجايي كه اقدامات اجرايي در گرو اختصاص بودجه بود و اين مسئله در مجلس رفع شد، بالطبع بايد به زودي اجراي آن يعني مالچ‌پاشي كانون‌هاي توليد ريزگردها آغاز شود. از اين رو ضياءالدين شعاعي، مدير ملي مقابله با پديده گرد و غبار از شناسايي مالچ مناسب و سازگار با محيط‌زيست سالم خبر داده است. بهروز رستمي، فعال محيط‌زيست در گفت و گو با «جوان» اشاره مي‌كند از آنجايي كه مسئولان بدون هيچ شرطي خودشان اطمينان داده‌اند كه ما مالچ سالم تهيه مي‌كنيم، يادآور اختلافي است كه در دولت گذشته بين دو جناح موافق و مخالف مالچ‌پاشي حاكم بود، چراكه دو جناح متفق‌القول مالچ‌هاي نفتي را به زيان محيط‌زيست مي‌دانستند. از اين رو برخي از شركت‌ها مالچ‌هايي به مسئولان پيشنهاد كردند و مدعي بودند كه مالچ‌هاي توليدي آنها با پايه گياهي است اما تست‌هايي كه به عمل آمد خلاف اين نكته را ثابت كرد و نشان داد كه مالچ‌ها به حدي زمين را سخت مي‌كنند كه گونه‌هاي گياهي نمي‌توانند رشد و نمو كنند كه در اين صورت بايد پذيرفت استفاده از چنين مالچ‌هايي از چاله در آمدن و به چاه افتادن است! با اين همه بايد ديد كه توان و دانش مسئولان حوزه محيط‌زيست تا چه اندازه به ياري هموطنانشان خواهد آمد.
مسئولان بايد اول درد را بشناسند بعد درمان كنندپويا جوانمرد، فعال محيط‌زيست و مدرس دانشگاه‌هاي استان خوزستان در گفت و گوبا خبرنگار«جوان »اشاره مي‌كند كه تولد منحوس و سرآغاز پيدايش ريزگردها را مي‌توان در حمله امريكا به صدام و تسخير كشور عراق خلاصه كرد. از اين رو اين اتفاق مسبوق به سابقه است و مردم استان خوزستان ديرگاهي است كه به جاي هوا، مرگبارترين ذرات را استنشاق مي‌كنند.
مردم خوزستان و حتي استان‌هاي ديگر اين شرايط را در بدترين حالت تحمل كرده و مي‌كنند و دولت‌ها و دولتمردان حال و گذشته را درك كرده و مي‌كنند و دم بر نمي‌آورند، كه مبادا مطالبه جدي و درخواست رفع ريزگردهاي آلوده، آب ريختن به آسياب دشمن باشد. آن هم در شرايطي كه كشور ما درگيرتحريم‌هاي شيطاني دشمن است و اهداف هسته‌اي خود را دنبال مي‌كند. با اين وجود اگر مسئولي پيدا شود كه از نجابت اين مردم فهيم، سوء‌استفاده كرده و حتي يك دقيقه را به اهمال و تعلل بگذراند، به اين مردم و به اين كشور خيانت كرده.
وي در بخش ديگري از سخنانش، به گذشته و به دولت نهم و دهم گريزي مي‌زند و مي‌گويد كه مسئولان دو دولت متأخر قبول داشتند كه بخش اعظم ريزگردها، منشأ و مظهري داخلي دارد و تا حدي خطاي خود را در سد‌سازي پذيرفته بودند اما براي من جالب بود كه اظهار نظر يكي از مسئولان سازمان محيط‌زيست را در نشريه‌اي خواندم كه گفته بود 90درصد ريزگردهاي كشور منشأ خارجي دارند!
اين استاد دانشگاه با استناد به موارد ديگر گفت كه به‌جز اين اظهارنظر غيرواقع، بسياري از مسئولان عرصه محيط‌زيست در جبهه همكارشان هستند و قوياً معتقدند كه اين ريزگردها با منشأ خارجي، از كشورهايي همچون عراق، كويت، عربستان و صحراهاي شمال آفريقا به كشور ما وارد مي‌شوند و البته چند نفري هم هستند كه بخشي از اين مقدار ريزگرد را مربوط به كانون‌هاي داخل كشور، به ويژه بستر خشك شده تالاب هورالعظيم مي‌دانند.
بنابراين تا مسئولان با هم همدل نشوند و صورت مسئله را دقيقاً درك نكنند، نمي‌توانند كوچك‌ترين اقدامي در جهت كاهش يا رفع معضل ياد شده، انجام دهند. اما آنچه كه از فرافكني‌هاي مسئولان و نسبت ريزگردها به خارج از كشور مي‌توان برداشت كرد، اين است كه نسبت ريزگردها به كشورهاي خارجي بالطبع هر وظيفه‌اي را از گردن آنها ساقط مي‌كند اما هجوم ريزگردها يك واقعيت است و بايد توسط بزرگ‌ترين متولي حوزه محيط‌زيست رفع و حل شود و تا مادامي كه اين مشكلات درون سازماني حل نشود، نمي‌توان براي حل محيط‌زيست كاري كرد.
