بلوغ
از نظر لغوي بلوغ را «رسيدن به رشد» معنا كرده‌اند. به عبارت ديگر بلوغ يعني رسيدن به سطحي از معلومات و مهارت‌ها براي انجام يك كار يا فعاليت خاص. به عنوان مثال يك كودك بايد به ميزاني از رشد برسد تا بتواند سخن بگويد، راه برود و...
آنچه در رابطه با بلوغ‌هاي غير جسمي، ازجمله بلوغ اقتصادي حائز اهميت است آن است كه بدانيم براي اين بلوغ‌ها نمي‌توان سن خاصي را مشخص كرد، بلكه فقط مي‌توان شرايط دستيابي و رسيدن به آن را مطرح نمود.
بلوغ اقتصادي
شرايط اجتماعي امروز ما به نحوي است كه شايد بسياري از افراد جامعه با شنيدن مفهوم «بلوغ اقتصادي» در وهله اول فردي را تصور كنند كه صاحب شغل مناسب، منزل، اتومبيل شخصي و داراي پشتوانه مالي خوبي باشد اما اين تصور كاملاً اشتباه است، بلوغ اقتصادي اصلاً به اين معنا نيست كه فردي ثروتمند شده و به حد بالايي از توانايي و مكنت مالي دست يافته باشد.
اگر بخواهيم فرد بالغ اقتصادي را در قالب يك مثال ساده و مصطلح در جامعه تعريف كنيم، بايد بگوييم اين فرد مانند كسي است كه ماهيگيري را آموخته و مهارت‌ها و معلومات مورد نياز آن را ياد گرفته است.
اين بلوغ وقتي حاصل مي‌شود كه فرد بتواند فعاليتي كه منجر به كسب مقدار مشخصي درآمد مي‌شود را انجام دهد و براي هزينه‌كرد آن برنامه‌اي منطقي و عاقلانه تنظيم نمايد. اين تدبير و برنامه عاقلانه همان مفهومي است كه در فرهنگ ديني و تاريخي ما از آن با عنوان «عقل معاش» يا «قوه تدبير زندگاني» ياد شده است. مفهومي كه از چنان درجه‌اي از اهميت برخوردار است كه پيشواي پنجم امام محمد باقر(ع) يكي از شرايط كمال را برنامه‌ريزي در معيشت عنوان فرموده‌اند؛ (الكمال كل الكمال... و تقدير المعيشه- اصول كافي. ج1. ص32) پس از تعريف مفاهيم بلوغ و بلوغ اقتصادي باز مي‌گرديم به مثال ماهيگيري كه در مباحث بالا در مورد آن صحبت كرديم.
قلب مفهوم بلوغ اقتصادي
حال با اندكي تغيير در اين مثال و با توجه به وضعيت اجتماع كنوني اين سؤال را از خود بپرسيم كه در جامعه و فرهنگ عمومي امروز ما كدام يك بيشتر مورد پسند قرار مي‌گيرد: جواني كه چند و چون مهارت‌هاي ماهيگيري را آموخته و آماده ورود به عرصه عملي اين مهارت است؟ يا جواني كه از مهارت‌ها و معلومات ماهيگيري برخوردار نيست اما به هر طريق كلي ماهي دارد؟
متأسفانه آنچه در جامعه امروز خود با آن مواجهيم قلب واقعيت مفهوم بلوغ اقتصادي در فرهنگ عمومي است. يعني جامعه امروز ما به اشتباه بلوغ اقتصادي را در «ميزان درآمد» يك فرد مي‌بيند نه در سطح مهارت‌ها و توانايي‌هاي يك فرد براي كسب درآمد و مديريت آن. همين برداشت ناصحيح يكي از علل افزايش آسيب‌هاي اجتماعي در جامعه اعم از بالا رفتن سن ازدواج، افزايش جدايي و... شده است.
راه رسيدن به بلوغ اقتصادي
يكي ديگر از تفاوت‌هاي بلوغ‌هايي نظير بلوغ مالي، اجتماعي و... با بلوغ‌هايي كه اساساً منشأ جسمي دارند، اين است كه به ميزان بيشتري بستگي به اراده و عملكرد خود فرد دارد. اگر مي‌خواهيد در اين راه قدم برداريد و همزمان با رسيدن به ساير بلوغ‌ها، خود را از لحاظ اقتصادي به حد نصابي مطلوب از رشد برسانيد ابتدا بايد بهانه‌هاي مختلفي كه ممكن است در ذهنتان شكل گرفته است را كنار بگذاريد. بهانه‌هايي مثل سربازي، ادامه تحصيل و... به هيچ عنوان نمي‌توانند تبديل به مانعي براي رسيدن به بلوغ اقتصادي شوند. شما مي‌توانيد از طريق اشتغال در مشاغل پاره وقت، هم به ميزاني از درآمد دست پيدا كنيد و هم با چم و خم بازار كار و عوامل آن آشنا شويد.
به ياد داشته باشيد آنچه در رسيدن به بلوغ اقتصادي از اهميت بيشتري برخوردار است، آن است كه به دنبال كاستن وابستگي‌هاي اقتصادي خود و خانواده باشيد حتي اگر اين ميزان كم باشد.
دختر خانم‌ها به هوش!
با اينكه در فرهنگ ديني و ملي ما وظيفه تأمين و مديريت اقتصادي خانواده بر دوش مرد نهاده شده، اما اين اصلا به آن معنا نيست كه مفهوم بلوغ اقتصادي تنها مربوط به آقا پسرها مي‌شود. دختر خانم‌ها نيز بايد با برنامه‌ريزي و مديريت مخارج آشنا شوند تا بتوانند در آينده خود نقشي بيافرينند كه زمينه زندگي همراه با پيشرفت، آرامش و دوري از فقر مادي را فراهم نمايند. جالب است بدانيد بر اساس تحقيقات صورت گرفته در مراكز معتبر علمي، مديريت زنان بر امور مالي خانواده تاثير مثبتي بر برنامه‌ريزي مالي درازمدت خانواده دارد. به ياد داشته باشيم كه زنان در مديريت و برنامه‌ريزي الگوهاي مصرفي خانواده مهم‌ترين و اصلي‌ترين نقش را دارند. بي‌شك اگر در يك خانواده مصرف و استفاده از كالا‌هاي مصرفي توسط زن مديريت نشود، خانواده دچار مشكلات عديده خواهد شد.
سختگيري و وسواس را كنار بگذاريد
همانطور كه تشريح كرديم رسيدن به بلوغ اقتصادي در ازدواج يعني اينكه فرد مهارت‌ها و توانايي‌هاي بالقوه اداره يك زندگي را داشته و بخشي از اين توانايي را به منصه ظهور رسانده باشد. به وضعيت الان خود نگاه كنيد، اگر شما مشمول تعريف بالا مي‌شويد وقتش رسيده كه آستين‌ها را بالا بزنيد. اگر شغلي مناسب و در‌آمدي براي گذراندن زندگي با قناعت دونفره داريد، سختگيري را كنار بگذاريد و پيش برويد.
معناي بلوغ اقتصادي به هيچ وجه اين نيست كه به توانايي و استطاعت كامل اقتصادي برسيد و بعد قدم در راه ازدواج بگذاريد. اكثر قريب به اتفاق متأهلان اطرافتان زندگي را با شرايط اقتصادي كج‌دار و مريز شروع كرده‌اند و قدم به قدم زندگي خود را ساخته‌اند.
*
كارشناس ارشد جامعه‌شناسي
این مطلب را در روزنامه شما خواندم
