استان اصفهان استانی با آب و هوایی متفاوت و بی‌نظیر با وسعتی بالغ بر 10.7 میلیون هکتار ، جزو یکی از استان‌های مرکزی و دارای اقلیم خشک و نیمه‌خشک است که 3.2 میلیون هکتار از آن و یا به روایتی دیگر معادل 30 درصد آن از مناطق بیابانی و شن‌زار تشکیل شده است. هشت شهرستان این استان از جمله شهرستانهای نائین، خوروبیابانک، اردستان، نطنز، آران و بیدگل، کاشان، اصفهان و برخوار در منطقه بیابانی کشور واقع شده‌اند. در گذشته‌های نه چندان دور یکی از معضلات اساسی گریبان‌گیر مردم حاشیه کویر شهرها و روستاهای واقع در شمال و شمال شرق استان اصفهان و به ویژه شهرستان اردستان و شهر و بخش زواره، هجوم شن‌های روان به داخل شهرها و اراضی کشاورزی بود که با تدابیری این مشکلات حل شد اما دیری نپایید که عده ای سودجو کمر به نابودی مناطق سرسبز بستند.
****
از اوایل دهه پنجاه شمسی فعالیت‌های اداره جنگل‌بانی وقت اردستان در این شهرستان آغاز شد که اقدامات بسیار خوبی از قبیل بذرپاشی و نهال‌کاری انجام گرفت و نتیجه آن جنگل دست کاشت تاغ به شکل یک نوار به طول حدود 75 کیلومتر بود که کل عرض شهرستان اردستان از جمله شهر زواره را از خطر حفظ می‌کرد. دیگر خبری از بادهای سرخ و سیاه، مدفون شدن اراضی زراعی و مشکلات مردم درون شهر و روستاهای اطراف نبود و یا به حداقل رسید تا اینکه در دهه 80 از سوی اداره منابع طبیعی اردستان طرحی آغاز شد به نام طرح پرورشی تاغ‌زارها؛ در این طرح قرار بود درختان خشک و پیر و فرتوت که دیگر حدود 30 سال از عمر آنها می‌گذشت قطع و از جنگل خارج شوند تا جوان‌سازی در بقیه جنگل صورت پذیرد. مشکلاساسی از اینجا آغاز شد که به دلیل نبود نظارت کافی و اصولی نبودن طرح و سوءاستفاده سودجویان و متاسفانه کم توجهی و بی‌توجهی مسئولان؛ جنگل با قطع یکسره روبه‌رو شد و مساحت بسیار بالایی از آن مورد هجوم سودجویان قرار گرفت و همه درختان اعم از پیر و جوان و خشک و تر را قطع کرده و به ذغال تبدیل می‌کردند. این ماجرا چندین سال ادامه داشت و کم‌کم به معضلی بزرگ برای جنگل‌های دست کاشت بسیار با ارزش زواره تبدیل شد. اما جنگل‌های دست‌کاشت تاغ که روزی برای عدم هجوم شن‌های روان در مناطق کویری اصفهان کاشته شد، اکنون توسط افراد سودجو به تجارتی شبانه و غیر قانونی تبدیل شده است که برای تهیه زغال به تاراج می‌رود. این روزها با صنعتی شدن زندگی، بسیاری از فعالیت‌های ما موجب می‌شود که طبیعت از حالت پایدار خارج و تخریب منابع طبیعی صورت گیرد که برخی عواملی همچون چرای مفرط دام، بهره‌برداری غیراصولی از معادن، بوته‌کنی و قطع اشجار از جمله آنها است. و حالا دوباره برگشته‌ایم به چندین سال پیش؛ با کوچک‌ترین وزش بادی شن‌های روان راهی خانه‌های مردم زواره می‌شوند و سدی در مقابل خود احساس نمی‌کنند، شرایط آب و هوایی هم اجازه کاشت مجدد درختان را نمی‌دهد و اینجاست که ارزش جنگل موجود بیش از پیش مشخص می‌شود. متاسفانه در حال حاضر افراد سودجو شبانه درختان جنگل‌هایی که برای بقای طبیعت ایجاد شده را به صورت غیرقانونی قطع می‌کنند در حالی که همه مردم به این نکته واقف هستند که حیات آنها به وجود درختان گره خورده و باید برای حفاظت از آنها تلاش کنند.
فروش تاغزارهای مناطق کویری برای تهیه زغال!
همین چند وقت پیش بود که در اخبار شنیدیم، سودجویانی که اقدام به قطع درختان تاغ و گز از تاغزارهای شهرستان های کاشان و اردستان کرده بودند ، دستگیر و به مراجع قضایی معرفی شدند. این افراد متخلف به طور ماهرانه ای قصد داشتند چوب‌های قطع شده از اراضی ملی را که تاثیر زیادی در تثبیت شن های روان و جلوگیری از وقوع گرد و غبار و حفظ محیط زیست داشته، با چند دستگاه وانت نیسان به تهران منتقل و در آن جا به فروش برسانند که توسط عوامل یگان حفاظت و نیروی انتظامی شناسایی و دستگیر شدند. به گفته عضو شورای اسلامی استان اصفهان، اخیرا در پی مجوز اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان به تعدادی از مالکان آبادی‌های همجوار جنگل تاغ‌زار مبنی بر اجازه جمع‌آوری سرشاخه‌های باقی‌مانده از عملیات پرورشی تاغزارهای سنوات قبل، واقع در بخش زواره، این اقدام مورد اعتراض تعداد زیادی از اهالی بخش زواره و اعضای شورای اسلامی این شهر و شورای شهرستان اردستان واقع شد و به همین لحاظ این موضوع در جلسه شورای اسلامی شهرستان اردستان به صورت ویژه توسط فرماندار شهرستان اردستان و سرپرست اداره منابع طبیعی شهرستان مطرح شد. مهدی آموزگاردر گفت و گو با "جوان " با اشاره به وضعیت شهرستانهای کویری و وضعیت جغرافیایی و شن‌های روان به خصوص در منطقه زواره، می گوید: یک سری جنگل تاغ‌زار برای جلوگیری از شن‌های روان ایجاد شده تا آرامش در این مناطق برای ساکنان فراهم شود.
وی می افزاید: با توجه به اینکه برخی از دستگاه‌‌های حمایتی باید از این منابع حفاظت کنند، مجوزهایی توسط سازمان مربوط به اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری صادر شده و سبب تخلفاتی در برخی مناطق کویری شده است، جالب تر اینکه متاسفانه چندی پیش مجوزی از سوی منابع طبیعی صادر شده که مالکان یک آبادی سرشاخه‌های تاغ‌زار را که در محل ملک سندی خود بوده است، جمع‌آوری کنند. عضو شورای اسلامی استان اصفهان ادامه می دهد: در این آبادی تاغ‌زار زیاد است و طبق یک برآورد کلی، تاغ‌زار در آن منطقه کیلویی 8 هزار تومان و زغال حاصل از آن کیلویی 16 هزار تومان به فروش می‌رسد.
آموزگار می گوید: حجم جمع‌آوری شده تاغ‌زار از برخی مناطق با حدود هفت تا هشت تُن بار یک کامیون است و روزانه حدود 100 کامیون جا‌به‌جا می‌شود که در مجموع حدود 800 تن تاغ‌زار روزانه در حال جابه‌جایی می باشد. وی می افزاید: برآورد قیمت این 800 تن بیش از سه میلیارد تومان می‌شود که درخواست داریم سازمان مربوطه نسبت به بررسی و جلوگیری از تخریب محیط زیست منطقه کویری اقدام کنند. عضو شورای اسلامی استان اصفهان با بیان اینکه اگر این مورد خلاف است باید جلوی آن گرفته و اگر مجاز است بخشی از این اعتبارات برای کمک به شهرستان اختصاص پیدا کند، تاکید می کند: علیرغم شرایط کویری بودن و وضعیت فعلی جنگل تاغ، اما متاسفانه اصرار بر ادامه این عمل ادامه دارد که با توجه به نحوه صدور مدت مجوز و حجم چوب‌های جمع‌آوری شده و سود قابل توجه از محل فروش چوب‌های تاغ و ذغال آن تحت عنوان جمع‌آوری سرشاخه‌ها حاصل می‌شود. به گفته آموزگار، شواهدی موجود است که علاوه بر سرشاخه‌ها قسمت‌های دیگر درخت و مناطقی غیر از مجوز صادر و نیز جمع‌آوری شده که تاکنون بر اساس اظهارات عوامل مسؤول شهرستان بالغ بر 100 تریلر و کامیون با وزن تقریبی هر کامیون 7 تا 8 تن جمع‌آوری و حمل شده است.
وی می افزاید: در صورتی‌که با عنایت به مفاد نامه‌های مذکور باید تنها سرشاخه‌های خشک سنوات قبل در محدوده اعلام شده ابتدا جمع‌آوری و پس از توزین و تنظیم صورت‌جلسه و رعایت تشریفات قانونی فروش نسبت به دریافت مجوز حمل و سپس حمل آنها اقدام می‌شد که متاسفانه هیچ‌کدام از موارد مذکور رعایت نشده است. به هر حال چنانچه حتی به دلایلی انجام این امور لازم باشد با توجه به اینکه شهرستان اردستان و بخش‌های تابعه آن از نقاط محروم کشور هستند و شهرداری‌ها و دهیاری‌ها و شرکت تعاونی دهیاری‌های بخشداری‌های بخش مرکزی و بخش زواره جهت انجام امور تکلیفی خود در تنگنای مالی شدید قرار دارند ، باید این امور به آنها واگذار شود تا چنانچه منافع مالی هم در بر داشته باشد منافع آن صرف سازندگی این شهرستان شود.
