«احسان بياتفر» كه پيش از اين تجربه كارگرداني نمايشهايي مانند «سعادت لرزان مردمان تيره روز» و «خوابآلودگي» را داشته، در بخش مسابقه تازههاي ايران جشنواره سي و سوم تئاتر فجر با «در سوگ كاظم اشتري» حضور پيدا كرده است . به همين بهانه گفتوگويي با احسان بياتفر داشتهايم تا از تجربه تئاتر حرفهاي در قالب كمدي و حضور در اين دوره از جشنواره تئاتر فجر بپرسيم.
آقاي بياتفر! از شكلگيري نمايش «در سوگ كاظم اشتري» بگوييد، چه شد كه متن خانم خسروجاه را اجرا رفتيد؟
متن خانم خسروجاه، پر از طنازي و لطايفي بود كه توجه من را جلب كرد، كار قبلي من خوابآلودگي در ژانر دفاع مقدس بود و فضاي غمباري داشت و ميخواستم اين بار كارگرداني يك نمايش طنز را تجربه كنم. نمايشنامه داستان يك كارگردان سينما است كه در حادثه رانندگي از بين ميرود و همسرش تصميم ميگيرد از موقعيت او استفاده كند و كارگردان شود و در پايان هم موفق ميشود، تمام اتفاقات در سوگ كاظم اشتري هم در قالب طنز روي ميدهد.
متأسفانه جايگاه طنز و كمدي در تئاتر حرفهاي ما كمرنگ مانده است، در حالي كه تئاتر فضايي است كه ميتواند خون شادي و نشاط را در رگهاي جامعه جاري كند، خود شما چطور سعي كرديد كه طنز فاخر را در قالب تئاتر حرفهاي مقابلديدگان مخاطبان ببريد؟
به نظر من، كارگردان اولين و ابتداييترين المانهاي بازي و ميزانسن نمايش را از متن برآورد ميكند و اگر متن اين پتانسيل را داشته باشد كه موقعيتهاي طنازانه ايجاد كند، كارگردان ميتواند با هوشمندي از آنها بهره ببرد و با حفظ مؤلفههاي كميك نمايشنامه و به وسيله ميزانسنها موقعيت طنز بسازد، در آوردن اين موقعيتها، فضاي مفرح و شاد را در نمايش ايجاد ميكند.
از ماجراي تلفيق بازيهاي سينما و تئاتر در فضاي نمايش «در سوگ كاظم اشتري» گفته بوديد، ماجرا از چه قرار است؟
موضوع نمايش ما خانواده سينما است و ديدنش در صحنه تئاتر باعث ميشود به نوعي سينما در قالب تئاتر ديده شود.
پرداخت كار در چه قالبي اتفاق افتاده؟
پرداخت كار رئاليستي است چون متن برشي از زندگي در زمان حال است و بازي و ديالوگهايمان هم به تبع آن در بستر رئال اتفاق ميافتد.
به نظر شما جشنواره تئاتر فجر چقدر ميتواند در ديده شدن هنرمندان عرصه تئاتر موفق باشد؟
جشنواره تئاتر فجر ويترين يكساله اتفاقات تئاتري كشور است و به نظر رسالت مسئولان تئاتر كشور، هواداري از اين نهال است، هر سال كه ميگذرد يك سري نيروي جوان وارد عرصه حرفهاي تئاتر كشور ميشوند و عبور نسلهاي مختلف را در كارنامه هر ساله جشنواره تئاتر فجر ميتوان مشاهده كرد. جشنواره تئاتر فجر ميتواند سال تئاتري را رقم بزند و اين مسئله مستلزم آن است كه مسئولان با افزايش كمك هزينهها، كيفيت آثار جشنواره را افزايش دهند، زماني كه بودجهها كم ميشوند بالطبع كيفيت اجراهاي جشنوارهاي هم كاهش پيدا ميكنند. مهمترين بحث پس از برگزاري جشنواره تئاتر فجر هم بحث اجراي عموما كارها است، اميدوارم فضايي ايجاد شود كه حاضران جشنواره تئاتر فجر امكان اجراي عمومي را داشته باشند چون سالنهاي خصوصي تئاتر هزينههايي براي اجرا طلب ميكنند كه از پس بسياري از گروهها بر نميآيد و اگر مسئولان تمهيدي براي اجراي عمومي كارها با قرارداد گيشه مهيا كنند، شركتكنندگان جشنواره فجر خيالشان راحت ميشود كه اين همه تلاش بينتيجه نميماند و فرصت اجراي عمومي براي آثارشان فراهم ميشود.