در این شهر چیزی بنام شب و روز وجود ندارد و هر ساعت که زائر هوای زیارت امام رضا(ع) به دلش بیفتد، باید وسایل رفت و آمد آماده باشد تا او را به حرم مطهر امام غریبان برساند. همین مسئله موجب شده تا استفاده بیش از حد از وسایل حمل و نقل عمومی و بخصوص اتوبوس و تاکسی، عمر این وسائط را به شدت پایین آورده و فرسودگی را به رخ آنان بنشاند. موضوعی که رانندگان تاکسی را چشم انتظار تصمیم مسئولان نشانده تا ببینند چه زمانی، وقت نو نوار کردن مرکب هایشان فرا می رسد.
***
طی سالهای اخیر هموطنانی که پای به شهر مقدس مشهد نهاده اند به خوبی حس کرده اند که سیستم تاکسیرانی این شهر کمی پیر شده و خودروهایی که به نام تاکسی در حال خدمات رسانی هستند، از نفس افتاده و منتظرند تا خودروهای جوانتر جایگزین آنها شوند.بر اساس آمارهایی که سازمان تاکسیرانی مشهد منتشر کرده است، هم اکنون بیش از 6هزار دستگاه تاکسی فرسوده در خیابان‌های این شهر در حال خدمات رسانی به مشهدی ها و زائران هستند که به خاطر عمر بالا و خارج از رده بودن نه تنها نمی توانند کمک خرج رانندگانشان باشند، بلکه به دلیل مستهلک بودن هزینه های زیادی بر روی دست صاحبان خود و شهر تحمیل می کنند.اکثر رانندگان این تاکسی ها معتقدند هر چه کار می کنند، درآمدشان را برای خود ماشین خرج می کنند و مسئولان شهری نیز معتقدند بخشی از آلودگی هوا و ترافیک های شهری به گردن این ارابه های زهوار در رفته است که چهره شهر را هم زشت کرده و پایتخت فرهنگی جهان اسلام را نازیبا جلوه می دهند.در همین راستا، چند روز پیش و درست زمانیکه خبری مبنی بر از رده خارج کردن تاکسی های فرسوده در شهر مشهد پیچید، بیش از 3هزار تاکسیران که منتظر تعویض خودروهایشان بودند، روزهای خوبی را متصور شدند که می توانند با خودروهای نو در خدمت زائران باشند. اما هنوز لبخند به خوبی بر چهره تاکسیداران نقش نبسته بود که ناهماهنگی و اختلاف بین سازمان ها و نهادها آنها را مجاب کرد که هنوز باید با خودروهای فرسوده شان به امرار معاش بپردازند.
*قوره نقد به از حلوای نسیه
نحوه تعویض و یا بهتر بگوییم، از رده خارج کردن تاکسی های فرسوده به این شکل است که براساس تفاهمنامه 3 جانبه‌ای که بین ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت کشور، بانک صادرات و شرکت ایران خودرو منقعد شده، به دارندگان تاکسی‌های فرسوده، تسهیلات نوسازی ارائه می‌شود. فرایند به این صورت است که متقاضیان نوسازی با اوراق کردن تاکسی خود، مبلغ 5 میلیون تومان از سوی دولت و ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت کشور دریافت می‌کنند. در ادامه راه، ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت کشور متعهد است گواهی اسقاط خودرو را به شرکت سازنده ارائه دهد. همچنین بانک تعهد دارد که تسهیلاتی را در اختیار تاکسیرانان قرار دهد که جمعا مبلغی معادل 20 میلیون تومان می‌شود. این مبلغ از طریق بانک در اختیار شرکت سازنده که مسوول تحویل خودرو است، قرار می‌گیرد. ضمن اینکه 5 میلیون تومان نیز آورده متقاضیان نوسازی به شمار می اید.
اما از آنجا که متقاضیان نوسازی تاکسی‌های فرسوده برای دریافت تسهیلات نوسازی باید وثیقه‌ای در اختیار بانک بگذارند و بیشتر رانندگان تاکسی در مشهد توان پرداخت این وثیقه یا معرفی ضامن را ندارند، تداوم اجرای این طرح در مشهد به در بسته خورد، تا اینکه در نهایت حدود 20روز پیش، شهرداری مشهد با مصوبه شورای اسلامی شهر چاره ای برای این مشکل اندیشید و در اقدامی منحصر بفرد، خود ضامن وام تاکسیرانان مشهدی شد. اقدامی که به شدت از طرف تاکسیداران مورد استقبال قرار گرفت و خانواده های آنان را به فعالیت نان آورانشان امیدوار کرد. امیدی که چندان دوام نداشت و گویی قرار نیست سیستم تاکسیرانی مشهد روز خوشی را به خود ببیند. زیرا در چند روز اخیر شنیده شده است شرکت ایران خودرو و ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت کشور یکبار دیگر به جان هم افتاده و تفاهمنامه هایشان را نادیده گرفته اند. جنگ بین این دو موجب شده تا تلاش های شهردار مشهد هم خنثی شود و دود تمام این اختلافات به چشم متقاضیان نوسازی برود.
می گویند ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت 200میلیارد تومان به شرکت ایران خودرو بدهکار است و تا تسویه نشدن آن خبری از ماشین جدید نیست که اگر این موضوع صحت داشته باشد، تاکسیداران کل کشور و بخصوص مشهدی ها حالا حالاها باید مواظب همان خودروهای فرسوده شان باشند، چرا که روزیشان با چرخیدن چرخ های همین زهوار دررفته ها به دست می آید.
*گمرک، مقصر جدید!
چندی پیش سرپرست معاونت نوسازی ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور با اشاره به مصوبه هئیت دولت در سفر اخیر رییس جمهور و هیات همراه به مشهد و وعده دولت برای تخصیص 5000 فقره تسهیلات برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی این شهر گفته بود: "هم اکنون 1000 دستگاه تاکسی در مشهد نوسازی شده و پیگیر نوسازی مابقی ناوگان هستیم. "اما شرکت ایران‌خودرو اعلام کرده تا حداقل بخشی از بدهی 200میلیاردی ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت کشور پرداخت نشود، سایت برای ثبت نام متقاضیان بازگشایی نخواهد شد.از طرف دیگر و در همین رابطه سرپرست معاونت نوسازی ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور با بیان اینکه نباید فکر کنیم این بدهی مختص امسال است زیرا این رقم بدهی مطالباتی است که طی سالهای گذشته شکل گرفته و بر روی هم تل انبار شده است، تمام تقصیرها را به گردن گمرک می اندازد.حسین هاشمیمی گوید: "این بدهی مربوط به کمرگ و اسقاط خودروهایی است که در سالهای قبل انجام شده و منجر به عدم صدور پیش فاکتور از سوی شرکت ایران خودرو شده است."از صحبت های سرپرست معاونت نوسازی ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور می شود چنین استنباط کرد که آنها به دنبال شرکت‌های خودروساز دیگر و حتی واردکنندگانی هستند که بشود از محصولات انها در نوسازی ناوگان تاکسیرانی مشهد استفاده کرد. اما مطابق قانون اجازه استفاده از دیگر خودروها در ناوگان تاکسیرانی کشور و مشهد منوط به دریافت مجوز از سوی شورای عالی ترافیک کشور است.
*تلاش بی نتیجه تاکسیداران
بر اساس گزارش های سازمان تاکسیرانی شهرداری مشهد، هم اکنون 13 هزار و 250 تاکسی در سطح این شهر در حال خدمات رسانی هستند که از این تعداد 40 درصد ناوگان یعنی رقمی معادل 6000 تاکسی فرسوده هستند.سرپرست سازمان تاکسیرانی شهرداری مشهد با اشاره به اینکه از 6000 تاکسی فرسوده، تعداد 3908 دستگاه تاکسی برای نوسازی ثبت‌نام کرده اند و تاکنون 1100 نفر موفق شده اند پرونده بانکی خود را تکمیل کرده و 954 نفر از این تعداد نیز توانسته اند وجوه مورد نظر را از بانک دریافت کنند و به شرکت ایران خودرو پرداخت نمایند، می گوید: "متاسفانه به خاطر اختلافاتی که بین شرکت ایران خودرو و ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت کشور به وجود آمده است، چند وقتیست سایت ایران‌خودرو بسته شده و متقاضیان نوسازی نمیدانند باید چه کار کنند و هر جا می روند به نتیجه ای نمی رسند."
علی اصغر نیشابوری تاکید می کند: "جزء تعهدات شرکت ایران خودرو است که تعداد 950 تا هزار دستگاه خودروی جدید وارد سیستم تاکسیرانی مشهد کند که این مهم تا پایان سال محقق خواهد شد و تاکنون نیز از تعداد مذکور، 480 دستگاه تحویل داده شده است."به هرحال در جنگ میان ستاد سوخت و شرکت ایران خودرو و تخلفات گمرک، فقط یک قربانی در میان این میدان به چشم می خورد و آن هم تاکسیداران هستند. هرچند شهرداری مشهد اعلام کرده از هیچ کمکی به تاکسیداران برای نوسازی سیستم تاکسیرانی این شهر دریغ نمی کند، اما نباید فراموش کنیم که تا دیگر عوامل اختلافات خود را رفع نکنند، شهرداری نیز نمی تواند کاری کند.
