در حالي كه وجود اين معادن سنگ در هركجا مي توانست ثروت بسياري را براي مردمش به ارمغان بياورد اما اين اتفاق در استان لرستان نيفتاده است و این صنعت از مصائب زیادی رنج می برد به طوریکه بی توجهی به ارتقای این صنعت، به روز رسانی نشدن تجهیزات و امکانات مورد استفاده در این بخش، عدم استفاده از حداکثر توان واحدهای سنگبری فعال، آلودگی زیست محیطی و ضایعات بالای صنعت سنگ، غفلت از فرآوری سنگ لرستان و خام فروشی و دهها مشکل دیگر موجب شده که صنعت سنگ این استان همچنان با مشكلات زيادي دست وپنجه نرم كند .
وضعيت ذخاير سنگ در لرستان
بر آوردها نشان مي دهد كه 11 درصد ذخاير سنگ كشور در استان لرستان وجود دارد به عبارتي لرستان 27 درصد توليدات كشور و سه درصد توليدات صنعت سنگ دنيا را در اختيار دارد.وجود 110 معدن فعال با 17 نوع ماده شناسایی شده گنجینه عظیمی در لرستان فراهم آورده كه 51 معدن آن در حوزه سنگ های تزیینی است و در سال یک میلیون و 500 هزار تن سنگ از این معادن استخراج می شود.سالانه سه هزار تن انواع سنگ تزئینی از معادن لرستان استخراج مي شود كه نيمي از آن به صورت خام به كشورهايي همچون چين ترکمنستان، ترکیه، عراق، اتریش صادر مي شود .از جمله سنگهايي كه در معادن لرستا ن به وفور يافت مي شود مي توان به سنگ‌های تزیینی و نما، سنگ گوهره و گرانیت، سیلیس، گچ، آهک و شن و ماسه کوهی اشاره كرد كه در صنايع مختلف از جمله ساختمان سازي كاربرد دارد.البته ذخايرسنگ در استان به اندازه اي است كه تا سالها مي توان علاوه برنياز داخلي، گوشه چشمي نيز به بازارهاي خارجي داشت .حجت الله بيرانوند رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان در خصوص ذخاير معدني خصوصا انواع سنگ لرستان مي گويد: ذخایر شناسایی شده استان ۵۴۲ میلیون تن است اما به طور قطع بايد گفت ذخیره مواد معدنی استان بیش از میزان شناسایی شده است.وي ادامه مي دهد: بااين ذخايرشناسايي شده به راحتي مي توان نياز داخلي را برآورده ساخت و حتي صادرات آن را به خارج از كشور حداقل تا 120 سال تضمين كرد .
معادني كه خاك مي خورند
يكي از مشكلات معادن سنگ لرستان عدم بهره برداري از اين معادن است .چرا كه تاكنون برنامه خاصي براي افزايش بهره برداري از اين معادن نشده است و عملا برخي از اين معادن درحال خاك خوردن هستند .در حالي كه امروزه براي بهره برداري از معادن از روشها وابزارهاي نوين استفاده مي شود اما كار استخراج در معادن لرستان هنوز با روشهاي قديمي وسنتي صورت مي گيرد كه نتيجه آن كاهش كيفيت وبالارفتن هزينه هاست .با وجود فراواني معادن سنگ در اين منطقه سالانه تنها سه ميليون تن سنگ برداشت ونيمي از آن به صورت خام صادر مي شود كه علت آن را بايد در نبود فن آوري هاي جديد جست وجو كرد .خداداد غیاثوند رییس کانون سنگ ایران در اين خصوص مي گويد: هم اکنون بیش از 500 واحد سنگبری با ظرفیت تولید سالانه بیش از 15 میلیون مترمربع در لرستان فعال است که با احتساب افراد فعال در معادن و حوزه های حمل و نقل، خدمات و بازرگانی، تعداد فعالان این بخش به 12 هزار نفر می رسد كه اگراز تمام ظرفيتهاي اين بخش استفاده شود مي توان براي 24 هزار نفر اشتغال ايجاد كرد.
خام فروشي بلاي جان سنگ لرستان
مهمترين مشكلي كه اكثر مواد اوليه توليدي در كشور با آن دست به گريبانند خام فروشي است و در بخش صنايع سنگ نيز اين مشكل وجود دارد . برخي معادن بواسطه نبود ويا كهنگي فن آوري ها ي لازم سنگ استخراجي خود را به صورت خام وبا حداقل قيمت صادر مي كنند كه همين سنگ پس از تبديل شدن با قيمت بالاتر وارد كشور مي شود .در حال حاضر90 درصد از کارخانجات سنگ لرستان تنها با ظرفیت ۲۰ درصد تولید فعال هستند و عمده سنگ استان به صورت فرآوری نشده از لرستان خارج می شوند.خداداد غیاثوند با تاييد اين موضوع مي گويد: به طور متوسط 60 تا 65 درصد سنگ ایران و لرستان خام فروشی می شود. .خام فروشی سنگ در لرستان موجب انتقال ارزش افزوده این صنعت به دیگر استانها و خارج از کشور شده و چنانچه فرآوری و جلوگیری از خام فروشی سنگ به صورت ویژه مورد توجه قرار گیرد، منجر به افزایش پنج تا شش برابری ارزش افزوده و اشتغال خواهد شد.
در حال حاضر واحدهای صنعتی سنگ لرستان برای فعالیت نیازمند ۱۲ میلیون مترمکعب سنگ هستند كه با توجه به تولید هشت میلیون مترمکعبی سنگ در استان با کسری چهار میلیون مترمکعبی در این زمینه مواجه اند .فرزادمحمدي مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی لرستان دراين خصوص مي گويد: سنگ لرستان به صورت محصولات فرآوری نشده از استان خارج می شود وپس از تبديل شدن به احسن به نام استانها ويا كشورهاي ديگر در بازار عرضه وفروخته مي شود در حالي كه اگر صاحب فن آوري باشيم تمام سود وعوايد آن به مردم استان تعلق خواهد گرفت .
وي مي گويد براي مثال بسیاری از تجار و بازرگانان سایر استان ها سنگ گوهره را که از معادن خرم آباد و دوره چگنی استخراج می شوند به صورت خام خریداری کرده و به کشورهای عراق، چین، مالزی، ترکیه و ... صادر می کنندوبعد همان سنگ سيقلي شده وبه نام خارجي باقيمت بالاتري وارد شده وبه فروش مي رسد.مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی لرستان براي حل اين مشكل پيشنهاد مي كند كه بايد پایانه صادراتی سنگ در لرستان هرچه زودتر راه اندازي شود.محمدي ادامه مي دهد : برغم راه اندازی خوشه سنگ لرستان ، تاکنون هیچ دستگاهی در این خصوص همکاری نکرده و ظرفیت های سنگ لرستان همچنان هدر می رود.وي تهیه و تدوین بانک اطلاعاتی جامع و کتابچه صنعت سنگ لرستان و معرفی توانمندی های این صنعت به سایر استان ها و سرمایه گذاران را عامل مهمی در راستای توسعه اقتصادی این صنعت دانسته که برای آن نيازبه 500 میلیون ریال اعتبار نیاز است.
جلوي صادرات سنگ را بگيريد
در حالي كه كارخانجات سنگ لرستان با كمبود چهار مليون متر مكعبي سنگ خام مواجه اند مقدار قابل توجهي از سنگ توليدي با حداقل قيمت به خارج از استان ويا كشور صادرمي شود واين در حالي است كه دست اندر كاران صنعت سنگ مي گويند اگر كارخانجات استان به تجهيزات به روز وپيشرفته مجهز شود ديگر نيازي به صادرات سنگ نخواهد بود . همچنين روند خروج سنگ خام از استان موجب شده که بخش عمده ای از واحدهای صنعت سنگ استان تعطیل شوند. طبق قانون واحدهای معدنی که مجوز استخراج می گیرند ابتدا باید سنگ مورد نیاز بخشی که در آن فعالیت می کنند را تامین و سپس در صورت عدم نیاز بخش، سنگ مورد نیاز واحدهای صنعتی شهر، شهرستان و استان محل فعالیت خود را تامین کنند.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان لرستان مي گويد : براي ممانعت از خروج سنگ خام از استان پيشنهاد داديم در سال اول جلوی صادرات ۶۰ درصد سنگ خام گرفته شود و به مرور طی سالهای بعد این رقم افزایش یابد.حجت الله بيرانوند با بیان اینکه بازار سنگ در کشور و دنیا رقابتی است افزود : باید در حوزه صنعت سنگ استان نیز به گونه ای عمل شود که ضمن فرآوری سنگ استان تولیدات با کیفیت بهتر با سود بالاتر و ارزش افزوده بیشتر روانه بازار شود.
البته مشكلات ديگري نيزاين صنعت را تهديد مي كند كه مي توان به نبود بازارهای خارجی مناسب، رکود واحدهای سنگبری توام با رکود بازار داخلی، نبود سرمایه در گردش و نرخ بالای سودهای بانکی اشاره كرد. فرزاد محمدی مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی لرستان مي گويد :مشكلات موجود سبب شده تا80 تا 95 درصد کارخانجات و 400تا 450 واحد سنگبری استان با ظرفیت تولیدی معادل 20 درصد توان واقعی خود فعالیت کنند. با تمام اين مشكلات صنعت سنگ لرستان نياز مند حمايت همه جانبه است چرا كه باوراين موضوع بسيار سخت است كه بهترين سنگ هاي كشور را به نام خارجي خريداري ومصرف كني !
