گنجاندن
نوادگان عبدالعزیز در صف جانشینی در عربستان سعودی مسئله ای است که در
دو-سه سال اخیر به موضوع مهم خاندان سعودی از یک سو و رسانه های خبری و
محافل فکری از سوی دیگر تبدیل شده است. تعیین پست «ولی ولیعهد» از سوی ملک
عبدالله در واقع یک نوع مکانیسم برای گنجاندن نوادگان در خط جانشینی بود که
در این رهگذر بتواند زمینه های ولیعهدی متعب بن عبدالله را در سال های آتی
فراهم کند. اما با مرگ ملک عبدالله، امیر سلمان پادشاه جدید عربستان شد و
مقرن بن عبدالعزیز نیز ولیعهد شد. پادشاه جدید برخلاف احتمالات موجود، محمد
بن نایف وزیر کشور کنونی و عضو قدرتمند جناح سدیری را به عنوان جانشین
ولیعهد و معاون دوم نخست وزیر انتخاب کرد. پیش از انتصاب بن نایف به این
سمت، تحلیلگران معتقد بودند که در صف پرشمار نوادگان دو گزینه از بیشترین
بخت برای رسیدن به پست ولی ولیعهد برخوردار هستند. متعب بن عبدالله پسر
ارشد پادشاه عربستان و وزیر گارد ملی و محمد بن نایف پسر ولیعهد متوفی سابق
و وزیر کشور عربستان.
حال
با توجه به انتخاب محمد، که به این گمانه زنی ها پایان داد، باید گفت که
این مسئله ناشی از دو ضرورت در مقطع کنونی و در آینده نزدیک است. ضرورت
اول، وارد کردن نسل سوم شاهزادگان به چرخه جانشینی است که تا کنون در مناصب
امیری مناطق و وزارتی مشغول به کار بوده اند. در واقع تعیین بن نایف ضمن
شکستن این سنت، راه را برای ولیعهدی و پادشاهی نوادگان در سال های آینده
عملا فراهم کرده است. چرا که با مرگ احتمالی سلمان در آینده نزدیک، عملا
محمد به ولیعهدی خواهد رسید و این یعنی پیچیده شدن طومار منشور عبدالعزیز.
ضرورت
دوم که برای پادشاهی و تحکیم قدرت سلمان امری ضروری به نظر می رسید،
انتخاب چهره ای از جناح سدیری بود که هم مقبولیت داخلی داشته باشد و هم از
نظر آمریکایی ها یک چهره مهم و قابل به حساب آید. امیر
محمد ٥٧ ساله سال ها معاون سیاسی و امنیتی پدرش نایف در وزارت کشور بود و
در سال ٢٠١٢ پس از برکناری احمد از وزارت کشور، این سمت را عهده دار شد. او
بر نیروهای ویژه وزارت کشور مسلط است و از مسئولان اصلی مبارزه با القاعده
در داخل عربستان به شمار می رود. او چندین بار مورد سوءقصد قرار گرفته که
هر بار جان سالم به در برده است. به همین دلیل، هم در عرصه داخلی و هم در
نزد آمریکایی ها، به عنوان یک چهره کارآمد در سرکوب القاعده شناخته می شود.
بنابراین
ملک سلمان با انتخاب محمد بن نایف به عنوان ولیعهد دوم و در واقع معاون
دوم نخست وزیر، قصد دارد تا جایابی نسل سوم شاهزادگان را از رهگذر جناح
سدیری عملیاتی سازد. بویژه که بن نایف حمایت بخش هایی از نهاد وهابیت را
همراه خود دارد. بنابراین این انتخاب ضمن تحکیم قدرت در جناح سدیری، می
تواند احتمال به حاشیه راندن فرزندان ملک عبدالله را به دنبال داشته باشد.
این مسئله در مورد مقرن ولیعهد جدید هم صدق می کند. چرا که داشتن مادر یمنی
کافی است که او نیز جای خود را به دیگر عضو قدرتمند سدیری یعنی احمد بن
عبدالعزیز برادر سلمان بدهد.
منبع: الوقت
