مثلاً اينكه بعد از انتخاب دختر مورد نظر براي ازدواج توسط خانواده پسر، با گل و شيريني به خواستگاري مي‌روند و بعد ازصحبت‌هاي اوليه و برگزاري سنت قديمي خواستگاري دختر و پسر به طرق مختلف بيشتر با هم آشنا مي‌شوند و سپس خانواده‌ها به تحقيق مي‌پردازند و آخر كار هم نشستن پاي سفره عقد و گرفتن بله نهايي از عروس خانم است.
اين سنتي‌ترين و رايج‌ترين شيوه و روند شكل‌گيري ازدواج و تشكيل يك خانواده در ايران است. شيوه‌اي كه ريشه در فرهنگ و تاريخ ما ايراني‌ها دارد و در خاطراتي كه افراد تعريف مي‌كنند معمولاً از شب خواستگاري به عنوان يكي از شيرين‌ترين خاطرات ياد مي‌شود.
جالب است بدانيد بر اساس تحقيقات صورت گرفته ميزان طلاق در ازدواج‌هاي سنتي و به شكلي كه ذكر شد نسبت به ديگر ازدواج‌ها بسيار پايين‌تر است و بررسي‌ها نشان مي‌دهد ميزان صميميت، علاقه، عشق و رضايتمندي زن و شوهر از يكديگر در ازدواج‌هاي سنتي بيش از ديگر ازدواج‌هاست. در اين ميان اما علاوه بر اين شيوه سنتي، خواستگاري و ازدواج در ايران به شيوه‌هاي ديگري نيز انجام مي‌شود، مثلاً اينكه پسر به تنهايي از دختر مورد علاقه‌اش خواستگاري مي‌كند. اما ظهور تكنولوژي‌هاي جديد و پيشرفت علم ارتباطات باعث شده تا برخي از افراد براي ازدواج و تشكيل خانواده از روش‌هاي جديد استفاده كنند و در اين ميان استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي و فضاي مجازي يكي از روش‌هايي است كه افراد براي ازدواج از آن بهره مي‌گيرند.
اما اين تمام موضوع نيست چراكه روي ديگر سكه سايت‌هاي همسريابي ضررها و آسيب‌هايي است كه اين سايت‌ها به جامعه و افراد وارد كرده‌اند.
بر اساس بررسي‌هاي انجام شده ازدواج‌هاي صورت گرفته از طريق سايت‌هاي همسريابي دوام چنداني ندارد و ميزان طلاق يا اختلاف بين زوجيني كه از طريق سايت‌هاي همسريابي ازدواج كرده‌اند بسيار بالاست.
ضمن اينكه وجود ده‌ها سايت همسريابي غيرمجاز، سوء‌استفاده دلال‌ها و افراد سوء استفاده‌گر از اين سايت‌ها، كلاهبرداري‌هاي فراوان و... باعث شده تا جامعه به اين سايت‌ها چندان روي خوشي نشان ندهد.
شايد براي همين است كه درخبرها از قول برخي مسئولان صحبت‌هايي در خصوص غير‌قانوني بودن فعاليت سايت‌هاي همسريابي مي‌خوانيم و اينكه پليس به دنبال برخورد با اين سايت‌هاست.
اما در اين ميان سايت‌هاي همسريابي غيرمجاز بر شدت نگراني‌ها افزوده است و خبرهاي ناگوار از فعاليت اين سايت‌ها ضرورت هوشياري در خصوص اين سايت‌ها و برخورد شديد با آنها را افزايش مي‌دهد.
به عقيده برخي ازكارشناسان از جمله شهربانو دولت‌خواه روانشناس و مدرس دانشگاه، اولين مشكلي كه در خصوص سايت‌هاي همسريابي اعم از مجاز و غيرمجاز وجود دارد اين است كه در اين سايت‌ها فرايند خواستگاري به طور كلي تغيير مي‌كند و گاهي اوقات شاهد هستيم كه در اين سايت‌ها دختران براي يافتن همسرمناسب ثبت نام مي‌كنند كه اين موضوع با شيوه سنتي ازدواج در ايران يعني خواستگار پسر از دختر كاملاً در تضاد است و مشكلات عديده‌اي را به وجود مي‌آورد.
اين روانشناس مي‌افزايد: اطلاعات ثبت شده در سايت‌هاي همسريابي صد‌در‌صد دقيق نيست و واقعاً نمي‌توان به راحتي به اين سايت‌ها اعتماد كرد چراكه فرد ممكن است در اين سايت‌ها اطلاعات خود را به شكل صحيح ثبت نكند و به خاطر جلب اعتماد طرف مقابل در نوشتن اطلاعات خود غلو كرده يا به دروغ مطالبي را ثبت كند. وي با بيان اينكه سايت‌هاي همسريابي محل مناسبي براي انتخاب شريك زندگي نيست، ادامه مي‌دهد: ازدواج يك اقدام بزرگ در زندگي افراد است و انتخاب همسر مانند انتخاب يك كالا در فضاي مجازي نيست و نمي‌توان انتظار داشت كه فرد تنها با يك كليك بتواند همسر دلخواه و شريك زندگي‌اش را انتخاب كند.
اين روانشناس با اشاره به آسيب‌هايي كه اينگونه ازدواج‌ها دارند ادامه مي‌دهد: هر كسي وقتي قرار است فردي را به عنوان همسر و شريك زندگي خود انتخاب كند كه سال‌هاي سال بايد زير يك سقف كنار هم باشند بايد تحقيقات لازم انجام گيرد و شرايط خانواده‌ها، وضعيت معيشتي، سطح فرهنگي خانواده‌ها و پسر و دختر، سن، ميزان تحصيلات، اعتقادات ديني و... همه و همه هم كفو و برابر باشند.
وي با بيان اينكه البته بررسي‌ها نشان مي‌دهد ميزان ازدواج‌هاي صورت گرفته از طريق سايت‌هاي همسريابي اندك است و جامعه روي خوش به اين نوع ازدواج‌ها نشان نداده است اضافه مي‌كند: ضمن اينكه در عمده ازدواج‌هاي صورت گرفته توسط سايت‌هاي همسريابي ميزان اختلاف‌ها و نيز ميزان طلاق‌ها بالاست.
اين روانشناس مي‌گويد: انتظار اين است كه متوليان امر به شكل صحيحي به ساماندهي سايت‌هاي همسريابي بپردازند ضمن اينكه با سايت‌هاي همسريابي غيرمجاز بايد شديداً برخورد كرد تا زمينه سوء‌استفاده فراهم نشود.
اظهارات اين روانشناس در حالي است كه بررسي اظهار‌نظرهاي كارشناسان حوزه اجتماعي نشان مي‌دهد افراد صاحبنظر و كارشناس نيز چندان موافق فعاليت سايت‌هاي همسريابي نيستند و اعتقاد دارند فرايند گزينش همسر با يك كليك و از طريق فضاي مجازي امكانپذير نيست و كار را سخت مي‌كند.
به اعتقاد كارشناسان افراد قبل از ازدواج گاهي اوقات حتي به مشاور مراجعه مي‌كنند چراكه فرايند مشاوره، فرايندي كمكي، پشتيباني و خدماتي است و مشاور به جاي فرد تصميم نمي‌گيرد، بلكه او را در انتخاب ملاك‌هاي مناسب ازدواج راهنمايي كرده و فرد را از لحاظ رشد اجتماعي و دارا بودن آمادگي لازم براي ازدواج مورد سنجش قرار مي‌دهد.
برخي روانشناسان بر اين اعتقاد هستند كه جوانان در چنين فضايي خيلي زود از نظر احساسي در‌گير مي‌شوند و خيلي از تفاوت‌ها ناديده گرفته مي‌شود و از طرفي خيلي‌ها در اينترنت تمام حقيقت را بيان نمي‌كنند و تصويري از خود نشان مي‌دهند كه با واقعيت فاصله زيادي دارد و هنگامي كه فرد با حقيقت ماجرا روبه‌رو مي‌شود از اين ناحيه هم دچار مشكل خواهد شد.
اين در حالي است كه روند فعاليت سايت‌هاي همسريابي روندي متفاوت از شيوه‌هاي رايج خواستگاري و ازدواج در جامعه است.
خانه امن دلال‌ها و كلاهبرداران
در اين ميان البته بد نيست بدانيد تحقيقات نشان مي‌دهد بعضي از سايت‌هاي همسريابي خصوصاً سياست‌هاي همسريابي غيرمجاز به يك خانه امن براي دلال‌ها، افراد سوء‌استفاده‌گر و حتي كلاهبرداران تبديل شده است. در گزارشي كه مركز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي منتشر كرده تصريح شده است اين سايت‌ها تنها به مكاني براي دوست‌يابي تبديل شده كه در برخي موارد به ارتباطات خارج از عرف و نامشروع منتهي شده است.
درآمدهاي كلان سايت‌هاي غيرمجاز همسريابي از جمله موارد ديگري است كه در پژوهش مركز پژوهش‌هاي مجلس به آن پرداخته شده و آمده است: در برخي موارد بررسي شده كه به حكم قضايي پرينت حساب‌ها مورد ارزيابي قرار گرفت، رقم‌هاي خيلي سنگين و با تراكنش مالي زياد و حتي ميلياردي جابجا مي‌شد. تراكنش مالي در يكي از سايت‌ها روزانه حدود ۱۲ ميليون تومان بود.
البته گاهي اوقات خبرهايي نيز در صفحات حوادث روزنامه‌ها در خصوص كلاهبرداري و سوء استفاده از افراد خصوصاً دختران جوان منتشر مي‌شود كه بايد اين هشدار‌ها را جدي گرفت.
در خبري كه يكي از اين روزنامه‌ها منتشر كرده است دختر جواني براي شكايت از پسري كه از طريق يكي از سايت‌هاي همسريابي با او آشنا شده به پليس مراجعه كرده و در اظهارات خود آورده است: چندي پيش از طريق يكي از سايت‌هاي همسريابي با پسري آشنا شدم كه ادعا مي‌كرد به دنبال همسر مورد علاقه خود مي‌گردد، بنابر اين از اين طريق با اين پسر آشنا و ارتباطمان ادامه پيدا كرد و در اين مدت تنها چند عكس از او در اختيار داشتم و هيچ‌گاه او را نديدم اما او با چرب‌زباني و گفتن حرف‌هاي عاشقانه توانست مرا جذب خود كند تا اينكه ماه پيش با من تماس گرفت و گفت براي خريد خانه به مقداري پول نياز دارد و من هم كه فكر مي‌كردم او پسر قابل اعتمادي است و آينده خود را در كنار او مي‌ديدم مبلغ 25 ميليون تومان به او پرداخت كردم، اما بعد از آن او ديگر جواب تماس‌هاي مرا نمي‌داد تا اينكه در تحقيقات بيشتر متوجه شدم او موفق به فريب چند دختر ديگر نيز شده است براي همين به اينجا آمده‌ام تا از اين جوان شكايت كنم.
در خبر ديگري نيز كه در يكي از روزنامه‌ها منتشر شده دختر جواني براي شكايت از پسري كه از طريق سايت همسريابي با او آشنا شده است مراجعه كرده و در اظهارات خود گفته است: چندي پيش از طريق يكي از سايت‌هاي همسريابي با پسري آشنا شدم كه فكر مي‌كردم مرد رؤياهاي من است اما او در اين مدت به بهانه‌هاي مختلف از من مبالغي پول دريافت كرده و سپس متواري شده است.
خبرهايي از اين دست در صفحات حوادث روزنامه‌ها يا سرويس حوادث خبرگزاري‌ها بازهم به چشم مي‌خورد. خبرهايي كه در آن دختر يا پسري مورد سوء‌استفاده قرار گرفته و كلاهبرداري‌هايي از وي شده است.
اين درحالي است كه متأسفانه تعداد سايت‌هاي غيرمجاز همسريابي از 100 سايت در سال 90 به 300 سايت در سال 93 رسيده است. سايت‌هايي كه گويا از چتر نظارتي متوليان و مسئولان خارج شده و هر ازگاهي شاهد اتفاقات ناخوشايندي هستيم كه توسط اين سايت‌ها رخ مي‌دهد. كارشناسان بر اين اعتقاد هستند كه فعاليت سايت‌هاي همسريابي اعم از سايت‌هاي مجاز و غيرمجاز نمي‌تواند به تسهيل ازدواج كمك چنداني بكند. ضمن اينكه خطرهاي فعاليت اين سايت‌ها بيشتر است و باعث به وجود آمدن مشكلات بسيار زيادي خواهد شد.
شايد براي همين است كه مسئولان نهادهاي مختلف از جمله وزارت ورزش و جوانان به فكر ساماندهي سايت‌هاي همسريابي افتاده و با بررسي طرح‌هاي جديد قصد دارد تا در اين خصوص اقدامات مناسب‌تري را انجام دهد.
در همين ارتباط چندي پيش مدير كل دفتر برنامه‌ريزي و تعالي خانواده وزارت ورزش و جوانان در قالب طرح همسان گزيني از راه‌اندازي سايت‌هاي همسريابي خانواده‌محور خبر داد و گفت: بر اساس طرح همسان‌گزيني مقرر شد كه آيين‌نامه‌اي تدوين و ابلاغ شود كه بر اساس آن سايت‌هايي كه با ادعاي همسريابي و كمك به همسريابي جوانان در شبكه مجازي فعال هستند، خود را با شرايط آن آيين نامه تطبيق دهند و مجوز رسمي فعاليت بگيرند.
آنطور كه مسئولان مجري طرح مي‌گويند، افزايش شانس انتخاب شدن يا انتخاب كردن آگاهانه براي دختران و پسران و نيز «خانواده‌محور بودن» را مي‌توان مهم‌ترين تفاوت اين نسخه با سايت‌هاي همسريابي عنوان كرد.
بنا بر اعلام مسئولان وزارت ورزش و جوانان، افراد مجردي كه تاكنون ازدواج نكرده‌اند يا اشخاصي كه بنا به دلايلي از همسر خود جدا شده يا همسر آنها فوت شده است، مي‌توانند از طريق سامانه همسان‌گزيني مشخصات خود را به نزديك‌ترين واسطه‌اي كه در محل سكونت يا كار وجود دارد، بفرستند.
اگر چه مسئولان وزارت ورزش و جوانان از اين طرح جديد با آب و تاب بسيار زيادي تعريف مي‌كنند و اعتقاد دارند كه اين طرح با ويژگي‌هاي جديد خود و با استفاده از روانشناسان و مشاوره‌هاي زبده و نيز با همكاري برخي ديگر از نهادها و مؤسسات مي‌تواند روش مناسبي براي تسهيل در امر ازدواج جوانان باشد اما واقعيت اين است كه سابقه ناخوشايند فعاليت سايت‌هاي همسريابي خصوصاً سايت‌هاي غيرمجاز باعث شده تا مردم خيلي به اجراي طرح‌هاي جديد دلخوش نباشند به ويژه اينكه اين طرح شباهت‌هاي زيادي به فعاليت سايت‌هاي همسر يابي دارد و تنها تغييرات اندكي در آن رخ داده است.
حال بايد منتظر باشيم و ببينيم آيا نسخه جديد متوليان حوزه جوانان مي‌تواند دردي از ازدواج جوانان كم كند يا اين طرح هم مانند تعداد زيادي از طرح‌هاي اجرايي در حوزه جوانان و ازدواج آنان به يك آزمون و خطاي جديد تبديل خواهد شد؟
